سیمای دوست در آیینه غزلیات سعدی
محورهای موضوعی : گروه ادبيات فارسي
1 - گروه زبان و و ادبیات فارسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.
کلید واژه: سعدی, غزل, دوست, وفای به عهد, سوگند, فراق.,
چکیده مقاله :
دوست در زبان و ادب پارسی از واژه‌های زیبا و دلنشین است و هیچ گوینده و نویسنده‌ای بی‌نام و یاد دوست قلم بر روی کاغذ نبرده است؛ در این میان سعدی از قافله سالاران این عرصه، بیشتر از همه در این میدان گوی و چوگانی به هم زده است. سعدی با دوست مضامینی متنوع و متلون پرداخته است که از آن جمله می‌توان به «وفای به عهد»، «فراموش نکردن دوستان»، رپیغام به دوست با باد صبا»، «سوگند به دوست» و مضامینی از این دست اشاره کرد. شیوة تحقیق در این مقاله به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و مطالب مستخرج از غزليّات سعدی متناسب با موضوعات تحقیق دسته‌بندی و تحلیل شده است. نتیجه‌ای که از این مقاله حاصل شد این است که سعدی دوست را عمدتاً در معنی و مفهوم یار و معشوق و گاهی در معنی رفیق و همدم و به ندرت در مفهوم خداوند و آفریدگار به کار برده است. سعدی در غزليّاتش مفاهیم مربوط به دوست را آن‌چنان با کلمات خوش آهنگ و تعبیرات لطیف گنجانده است که دل خاص و عام را با لذت مستانه کلامش می‌فریبد.
In Persian language and literature, the word "friend" is a beautiful and pleasant word, and no speaker or writer has ever written a word without the name "friend" Meanwhile, Saadi, one of the leaders in this field, has made the most noise in this field of bowling and polo. Saadi has dealt with a variety of themes, including "keeping a promise," "not forgetting friends," "a message to a friend with the wind of the dawn," "an oath to a friend," and themes like that. The research method in this article is descriptive-analytical, and the material extracted from Saadi's ghazals has been categorized and analyzed in accordance with the research topics. The conclusion drawn from this article is that Saadi used the word "friend" mainly in the sense of "friend" and "beloved," sometimes in the sense of "comrade" and "companion," and rarely in the sense of "God" and "creator." In her ghazals, Saadi has included concepts related to friendship in such a way that they use melodious words and subtle expressions that they seduce both private and public hearts with the intoxicating pleasure of her words.
1- بابازاده، علی اکبر، (1374)، آیین دوستی در اسلام، تهران: بدر، چاپ اوّل.
2- خرمشاهی، بهاء الدّین، (1271)، حافظ نامه، تهران: نشر علمی و فرهنگی، چاپ چهارم
3- دشتی، علی، (۱۳۸۰)، در قلمرو سعدی، تهران: اساطیری، چاپ دوم
4- دهخدا، علي‌اكبر، (1373)، لغتنامة دهخدا، تهران: دانشگاه تهران، چاپ اوّل
5- رستگار فسایی، منصور، (۱۳8۰)، انواع شعر فارسی، شيراز: شیراز
6- زرّین کوب عبدالحسین، (۱۳۷۹)، حدیث خوش سعدی، تهران: سخن، چاپ اوّل
7- سعدی، مصلح‌الدّین، (۱۳۶۸)، دیوان غزليّات، تصحیح خطیب‌رهبر، خلیل، تهران: سعدی، چاپ سوم.
8- ___________ ، (136۸) ،گلستان، تصیحیح یوسفی، غلامحسین، تهران: خوارزمی، چاپ اوّل.
9- شمیسا، سیروس، (۱۳۶۲)، سیر غزل در شعر فارسی، تهران: فردوس، چاپ اوّل.
10- صبور، داریوش، (۱۳۸۴)، آفاق غزل فارسی، تهران: زوّار، چاپ دوم.
11- عنصرالمعالی، کیکاووس، (1364) قابوس نامه، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: نشر علمی و فرهنگی، چاپ سوم.
12- کیانی، حسین، (۱۳۷۱)، سوگند در زبان و ادب فارسی، تهران: دانشگاه تهران.
13- گوهرین، صادق، (۱۳۶۲)، فرهنگ لغات و تعبیرات مثنوی، ج6، تهران: زوّار، چاپ دوم.
14- موحد، ضیاء، (۱۳۷۳)، سعدی، تهران: طرح نو، چاپ اوّل.
15- مینوی، مجتبی، (۱۳۶۷)، نقد حال، تهران: خوارزمی، چاپ سوم
16- همایی، جلال الدّین، (۱۳۶۸)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: هما، چاپ ششم.