تاثیر ایدئولوژی ها بر قبض و بسط حقوق کیفری

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

غلامرضا سلطانفر ¹ (عضو هیات علمی و مدیر گروه آموزشی دانشکدۀ حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز)
هوشنگ شامبیاتی ² (استادیار دانشکدۀ حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز)
علی آزمایش ³ (استاد بازنشسته دانشگاه تهران)

تاریخ دریافت : 1396/07/04 تاریخ پذیرش : 1396/09/21 تاریخ انتشار : 1396/10/17

کلید واژه: لیبرالیسم, آزادی, واژگان کلیدی: جرم انگاری, دولت حداقلی, دولت حداکثری, اقتدارگرایی فراگیر,

چکیده مقاله :

چکیدهمبنای مستقیم حقوق، اراده حکومت است، حکومت گاه ارزش ها و قواعدی را که جامعه به تدریج و در بستر زمان ساخته را تایید نموده و نسبت به ممنوعیت سازی قانونی آن مبادرت می کند و گاه به طور مستقیم و بلاواسطه اقدام به وضع قانون می‌نماید یعنی ارزش های مد نظر و منطبق با ایدئولوژی خود را وارد سیاهه قوانین می کند .نحوۀ واکنش جامعه به جرم و کنترل اجتماعی جرم تا حدود زیادی مرتبط با مفاهیم و ایدئولوژی های سیاسی است و هماره تفکر نظام سیاسی حاکم ( لیبرالیسم، محافظه کار، مساوات گرا، اقتدارگرای فراگیر ، آنارشیست ، انتگریسم ، فمینیسم و...) بر نحوۀ مقابله با جرم و کنترل آن و تعیین محدودۀ آزادی های فردی و قلمرو مداخلات حکومت تاثیر بسزایی دارد و اصولاً مبانی ایدئولوژیک در تعیین مسیر و نحوۀ اقدام حقوق کیفری جهت دهنده و تعیین کننده بوده و در تضییق و توسیع قلمرو حقوق کیفری موثر می باشد. مقاله حاضر صرفاً دو ایدئولوژی لیبرال و اقتدارگرای فراگیر که با تبیین قلمرو مداخله حکومت و تعیین شعاع مداخلات حقوق کیفری می توانند منجر به قبض و بسط دایره جرم انگاری ها و به تبع آن حقوق کیفری گردند و مولفه های نظام لیبرالی و مدل جرم انگاری لیبرال ها و ویژگی های اقتدار گرایی فرا گیر و آثار و پیامدهای اقتدار گرایی در عرصه حکومت و حقوق کیفری را مورد بررسی قرار می دهد.

منابع و مأخذ:

منابع و ماخذ

منابع فارسی

1. آربلاستر، آنتونی، لیبرالیسم غرب، ظهور و سقوط، ترجمه­ی عباس مخبر، تهران، نشر مرکز،1377.

2. برلین آیزیا، چهار مقاله در آزادی، ترجمه محمد علی موحد، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی، چاپ سوم، 1391.

3. برلین آیزیا، چهار مقاله در آزادی، ترجمه محمد علی موحد، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی، چاپ دوم، 1380

4. بشیریه، حسین، آموزش دانش سیاسی: مبانی علم سیاست نظری و تاسیسی، موسسۀ نگاه معاصر، چاپ چهارم، 1384.

5. بشیریه، حسین، تاریخ اندیشه‌‌های قرن بیستم، اندیشه‌های مارکسیستی، تهران، نشر نی، جلد نخست، چاپ سوم، 1380.

6. توحیدفام، محمد، چرخش­های لیبرالیسم، انتشارات روزنه، چاپ اول، 1383.

7. جان لاک، رساله­ی درباره حکومت، ترجمه­ی حمید عضدانلو، نشر نی، چاپ پنجم، 1394.

8. حبیب زاده، محمد جعفر و توحیدی فرد، محمد، قانون مداری در قلمرو حقوق کیفری، نشر دادگستر، چاپ اول، 1386.

9. حسینی نیک، سید محمد، «سیاست جنایی (مفاهیم ـ مدلها)»، مجله کانون وکلاء شماره 11‌‌، (دوره جدید) بهار و تابستان 1376.

10. دلماس مارتی، می‌ری، نظام­های بزرگ سیاست جنایی، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران، نشر میزان،1381.

11. دورکین، رونالد، حق و مصلحت (مجموعه مقالات)، ترجمه­ی محمد راسخ، انتشارات طرح نو، جلد اول، چاپ چهارم،1393.

12. راسخ، محمد، حق و مصلحت، انتشارات طرح نو، جلد اول، چاپ چهارم، تهران، 1393.

13. راسخ، محمد، بنیاد نظری اصلاح نظام قانونگذاری، [برای] دفتر مطالعات حقوقی مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی، تهران، مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهش­ها،1392.

14. رستمی، هادی، جرم انگاری و کیفرگذاری در پرتو اصول محدود کننده آزادی در نظریه لیبرال، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال پنجم، 1393.

15. زینالی، امیر حمزه، بررسی قوانین کیفری ایران از نظر جرم‌زایی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، 1382.

16. فرح بخش مجتبی، جرم انگاری فایده انگارانه، تهران، نشر میزان، 1392.

17. فولادوند، عزت الله، «سخنرانی به مناسبت بزرگداشت هانا آرنت»، در: روزنامه ی آفرینش، شماره 2707،1385.

18. کاتوزیان، ناصر، فلسفۀ حقوق، شرکت سهامی انتشار، جلد اول، چاپ دوم، 1380.

19. کاشفی اسماعیل زاده، حسن، جنبش بازگشت به کیفر، مجله دانشگاه علوم رضوی مشهد، شماره­های 15و16،1384.

20. گوئن، بروس، درآمدی بر جامعه‌شناسی، ترجمه­ی محسن ثلاثی، تهران، نشر فرهنگ معاصر،1372.

21. محمودی جانکی، فیروز، مبانی، اصول و شیوه­های جرم انگاری، رساله دکتری، دانشگاه تهران،1382.

22. محمودی، سیدعلی، عدالت و آزادی، موسسه فرهنگی اندیشه معاصر، تهران، 1376.

23. مدد پور، در مقدمۀ روح القوانین، 1370: 65- 66

24. منتسیکو، بارون دو، روح‌القوانین، ترجمه علی اکبر مهتدی، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ سیزدهم،1363.

25. میل، جان استوارت، در آزادی، ترجمه جواد شیخ الاسلامی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول 1338 و چاپ چهارم 1375.

26. نوبهار، رحیم، حمایت حقوق کیفری از حوزه­های عمومی و خصوصی، انتشارات جنگل، چاپ اول، 1387.

27. هاشمی، سید محمد، حقوق بشر و آزادی­های اساسی، تهران، نشر میزان،1384.

منابع انگلیسی

1. knight, Amy ,1988, the KGB police and politics in the soviet union, Boston: unwin hyman

2. tamir, moustafa,2014, law and courts in authoritarian regimes, Annual Review law soc.sci

3. Morgan, R (2002) `Privileging public attitudes to sentencing?’ in J.V.Roberts and M.Hough, Changing Attitudes to Punishment: Public opinion, crime and justice (Willan Publishing), pp. 215-228.

4. Doble, J. (2002) `Attitudes to punishment in the US – punitive and liberal opinions’, in J.V.Roberts and M.Hough, Changing Attitudes to Punishment: Public opinion, crime and justice (Willan Publishing), pp. 148-162.

.