بررسی عشق و عاشقی در ترانه‌های عامیانۀ بندری هرمزگان

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات مناطق مرکزی (اصفهان، فارس، تهران، سمنان و غیره))

سهراب سعیدی ¹ (کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی و دبیر آموزش و پرورش میناب)
سید برزو جمالیان زاده ² (دکترای زبان و ادبیات فارسی و مدرّس دانشگاه فرهنگیان)

تاریخ دریافت : 1396/03/30 تاریخ پذیرش : 1397/09/24 تاریخ انتشار : 1397/12/01

کلید واژه: موسیقی, ترانه, دوبیتی, هرمزگان, شروه, بومی‌سروده‌ها,

چکیده مقاله :

ترانه‌های عامیانه در اصل، زبان حال و قال مردمی‌است که شاعر و ادیب نبوده‌اند اما ذوق شعرگویی و شور و حالی داشته‌اند. این ترانه‌ها از بدو پیدایش بشر وجود داشته است؛ در واقع، ترانه عمری به درازای عمر بشر دارد. در هرمزگان نیز از دیر زمان، موسیقی، ترانه و شعر وجود داشته و در قالب‌های گوناگون سروده و اجرا می‌شده است. در استان هرمزگان، ترانه‌سرایی و ترانه‌خوانی نیز مانند شروه و دوبیتی از جایگاه رفیعی برخوردار است. با بررسی ابیات ترانه‌ها می‌توان به شناخت افراد جامعه‌ یا اهل ایل و طایفه‌ای پرداخت که فکر طبیعی خود را، دربارۀ واقعیات، اتفاقات، حوادث و مراسم محلی به‌کاربرده‌اند و شرح هر یک را با بیانی ساده و عامیانه از خود باقی گذارده‌اند. این مقاله عشق و عاشقی را در ترانه‌های عامیانه هرمزگان پی می‌گیرد و از این رهگذر به خصایص عشق و چگونگی ابراز احساسات ترانه‌های عاشقانه در هرمزگان می‌پردازد. نتایج به دست‌آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که عشق پاک و زن اثیری، مورد توجه شاعران عامۀ هرمزگان بوده است و ساختار زبانی ترانه برگرفته از زبان روزمره و کوچه ‌و ‌بازار و آکنده از کنایات و تکیه‌کلام‌ها و اشارات عامیانه است.

چکیده انگلیسی:

Basically, local songs are the language of moods and feelings of those people who have not been poets or scholars, but they have had taste of poetry and passion. These songs had been existed from the early human life and in fact, music, song, and poetry have been existed for a long time and then have been implemented in various forms in Hormozgan, like anywhere else in the country. Investigation of songs, verses, led to recognition of community-based people as well as the tribal and local ones; people applied their innate and natural thoughts about facts and local happenings, events and ceremonies in those songs. And it has left a simple and local description from each one to be studied. This paper investigates the love terms in local songs of Hormozgan and thereby the qualities of love expression in its songs in Hormozgan which are being studied and will be identified as pure love of Hormozgan poets. In this way, the linguistic structure of the song is from everyday language and it also filled with irony, slogans, and slang expressions.

منابع و مأخذ:

کتاب‌ها

-    بهار، محمدتقی،(1337)، سبک‌شناسی، تهران: امیرکبیر.

-    پناهی سمنانی، محمد احمد، (1379)، دوبیتی‌های بومی‌سرایان ایران، سروش، تهران:چاپ اول.

-    حبیبی فهلیانی، حسن، (1384)، شعر، موسیقی و ادبیات شفاهی، شیراز: دانشنامۀ فارس.

-    درویشی، محمدرضا، (1374)، بیست ترانه محلی فارسی، تهران: مؤسسه هنری ماهور.

-    دهخدا، علی‌اکبر، (1372)، لغت‌نامه ، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

-    ذوالفقاری، محمد، (1386)، در محلۀ خاموشان،شیراز.

-    ذوالفقاری، محمد، (1392)، ‌ای سیاه زنگی، تهران: کلام ماندگار.

-    رضایی شریف، علی، (1384)، چش دل، بندرعباس: چی‌چی کا.

-    زرگر، مسعود، (1380)، جاودانه‌ها، تهران: آشنا.

-    سعیدی، سهراب و مدرسی، فاطمه،(1396)، روزن رفته هیچ وه نتاتن، قم : دارالتفسیر.

-    فیشر، ارنست، (1371)، ضرورت هنر در تکامل اجتماعی، ترجمۀ فیروزه شیروانلو، تهران: توس.

-    محب، عبدالرحمان، (1386)، ترانه‌های کوچک عبدی، تهران: نشر روزگار.

-    منصفی، ابراهیم، (1384)، ترانه‌های رامی، تهران: نشر ماه ریز.

-    وکیلی ، غلام،(1387)، گهر گوهر ماندگار، بندرعباس: چی چی کا.

-    هاورز،آرتولد،(1370)، فلسفه تاریخ هنر،ترجمه محمدتقی فرامرزی، تهران: نگاه.

-    هدایت، صادق، (1378)، فرهنگ عامه مردم ایران، تهران: نشر چشمه.

مقاله‌ها

-    انصاری نسب، بنیامین، (1391)، «بررسی جایگاه زن در ترانه‌های ابراهیم منصفی(رامی)»، دو فصلنامه پژوهش‌نامه فرهنگی هرمزگان، ش3، بهار و تابستان، صص72-84.

-    نارنجی نژاد، محمدمهدی، (1385)، «نگاهی تحلیلی به ترانه و ترانه‌سرایی آثار پاپ در ایران»، ماهنامه هنر موسیقی، ش77، آبان‌ماه، صص 16-48.