XML
-
-
فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - امام علی(ع) در متون صوفیه (با تأکید بر متون تصوف تا قرن پنجم قمری)
زهرا ابراهیمی ابوالفضل محمودیسیمای امام علی(ع) در تألیفات صوفیه بازتاب یافته است و بر این اساس می‌توان متون تصوف را جزو منابع شناخت حضرت به‌شمار آورد. در این مقاله با تأکید بر چهار عامل تأثیرگذار در ذهنیت صوفیه نسبت به امام علی(ع)، کوشش شده است تا تصویر ایشان از حضرت بررسی شود. این چهار عامل عبارتن چکیده کاملسیمای امام علی(ع) در تألیفات صوفیه بازتاب یافته است و بر این اساس می‌توان متون تصوف را جزو منابع شناخت حضرت به‌شمار آورد. در این مقاله با تأکید بر چهار عامل تأثیرگذار در ذهنیت صوفیه نسبت به امام علی(ع)، کوشش شده است تا تصویر ایشان از حضرت بررسی شود. این چهار عامل عبارتند از: الف- اوصاف شخصیِ امام علی(ع) در روایات و احادیث مورد استفادة صوفیه که اغلب ماخوذ از منابع سنی هستند. ب- نسبت امام علی(ع) با خلفا. ج- کرامات منقول از حضرت در متون عرفانی. د- تصویر امام علی(ع) در خواب‌ها و رویاهای صوفیه. مطالب فوق بر اساس ماثورات امام در متون متصوفه تا قرن پنجم قمری بررسی شده است. قابل ذکر است که در جمع‌بندی این مباحث می‌توان دریافت که درک صوفیان از مقام حضرت تا اندازة زیادی به تصورات شیعی از امام علی(ع) نزدیک بوده و بر این مبنا، می‌توان بر تقریب هر چه بیشتر میان تصوف و تشیع تأکید کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - استحاله و تغییر هستی‌شناختی در آیین‌های گذار
فاطمه بیات فرد فاطمه لاجوردیآیین در واقع بیان نمادین و گاهی رازآمیز ارزش‌های فرهنگی و دینی یک جامعه است. ساختار آیین متأثر از اسطوره‌ها و باورهای متافیزیکی و گاهی مادی مردمی است که در طول سالیان متمادی به آن عمل کرده و آنرا حفظ می‌کنند. از مهم‌ترین و متداول‌ترین آیین‌های رایج جوامع بشری آیین گذار چکیده کاملآیین در واقع بیان نمادین و گاهی رازآمیز ارزش‌های فرهنگی و دینی یک جامعه است. ساختار آیین متأثر از اسطوره‌ها و باورهای متافیزیکی و گاهی مادی مردمی است که در طول سالیان متمادی به آن عمل کرده و آنرا حفظ می‌کنند. از مهم‌ترین و متداول‌ترین آیین‌های رایج جوامع بشری آیین گذار است. آیینی که مقاطع مهم زندگی انسان را به او گوشزد کرده و به مرور نقش‌ها و مسؤولیت‌های جدید و متعالی‌تری را به او می‌سپارد. فرد در جریان برگزاری آیین گذار دستخوش نوعی استحاله و تغییر هستی‌شناختی می‌شود که از آن به مرگ نمادین از هستی پیشین و حیات دوباره به هستی جدید تعبیر می‌شود. نوشتار حاضر ضمن برشمردن ساختار و ویژگی‌های آیین به بررسی مفهوم استحاله و تغییر هستی‌شناختی در آیین‌های گذار می‌پردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - دین و دولت در اندیشه مارتین لوتر
بهروز حدادیرابطة دین و دولت در همه سنت‌های دینی موضوعی مهم است. این موضوع در آیین پروتستان و از جمله در تفکر مارتین لوتر اهمیت خاصی دارد. لوتر در نظریه دو پادشاهی خود مشروعیتی دینی برای دولت و قدرت سیاسی قائل بود و این موضوع را چنان تقریر می‌کند که نوعی تقدم و تفوق قدرت عرفی از آن چکیده کاملرابطة دین و دولت در همه سنت‌های دینی موضوعی مهم است. این موضوع در آیین پروتستان و از جمله در تفکر مارتین لوتر اهمیت خاصی دارد. لوتر در نظریه دو پادشاهی خود مشروعیتی دینی برای دولت و قدرت سیاسی قائل بود و این موضوع را چنان تقریر می‌کند که نوعی تقدم و تفوق قدرت عرفی از آن استفاده می‌شود که حتی پیامدهای عملی ناخوشایندی برای خود لوتر به همراه داشت و سرانجام وی را ناگزیر کرد که با پذیرش اصل مشروعیت دینی حوزه عرفی، برای دایره نفوذ آن، محدوده‌ای مشخص کند که همان امور این‌جهانی و دنیوی است و آن را از دست‌اندازی به قلمروی قدرت دینی بازدارد، ولی گذشت زمان و حوادث نشان داد که سخن و نظریه اولیة وی، چندان به مذاق اهل قدرت خوش آمد که به اصلاحیه‌ها و تغییر نگرش‌های بعدی وی چندان توجهی نشد، نمونه آن دست‌اندازی نازی‌های آلمان به قلمروی اقتدار کلیسای آلمان بود که با واکنش اقلیتی از الاهیدانان، مانند کارل بارت و بونهوفر در قالب اعلامیه بارمن، مواجه شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - شیخ احمد تجانی و طریقت تجانیه
مرتضی خسروشاهی محمدجواد شمستجانیه، سلسلۀ عرفانی منسوب به شیخ احمد تجانی(1150-1230ق)، که به همت او در 1196ق بنیان نهاده شد، یکی از بزرگ‌ترین طریقت‌های صوفیه در شمال آفریقا است که نقش مهمی در نشر اسلام و جذب بسیاری از مسلمانان این منطقه داشته است. شیخ احمد در نوجوانی قدم در طریق سلوک نهاد، و پس از چکیده کاملتجانیه، سلسلۀ عرفانی منسوب به شیخ احمد تجانی(1150-1230ق)، که به همت او در 1196ق بنیان نهاده شد، یکی از بزرگ‌ترین طریقت‌های صوفیه در شمال آفریقا است که نقش مهمی در نشر اسلام و جذب بسیاری از مسلمانان این منطقه داشته است. شیخ احمد در نوجوانی قدم در طریق سلوک نهاد، و پس از تشرف به مهم‌ترین طریقت‌های موجود زمان خویش همچون: قادریه، ناصریه و خلوتیه و دریافت اجازه تلقین ذکر، سرانجام در سال 1196ق مدعی شد که از جانب نبی مکرم اسلام(ص) مأمور به تأسیس طریقتی شده است که بعدها آن را طریقت تجانیه یا ابراهیمیّه نامید. هم اکنون پیروان این طریقت در کشور‌هایی چون: الجزایر، مصر، سودان، نیجریّه، نیجر، موریتانی، تونس، غنا، مالی و کنیا فعالیت دارند. از اهم اصول طریقتی این سلسله می‌توان به اذکار خاص آنان که عبارت است از ذکر استغفار، لا اله الا الله، صلوات بر نبی مکرم و نیز ذکر روز جمعه و صلاة الفاتح و جوهرة الکمال اشاره کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - بازتاب تثلیث مسیحی در قرآن مجید
عبدالرحیم سلیمانیقرآن مجید به تثلیث مسیحی اشاره و آن را رد کرده است؛ اما آیا تثلیث مسیحیت رایج را رد می کند یا تثلیثی خاص را که در حجاز در زمان ظهور اسلام رایج بوده است؟ برخی از نویسندگان مسیحی می گویند که تثلیث مردود قرآن با تثلیث رایج مسیحی دو تفاوت دارد؛ یکی اینکه سه خدایی است و نه ی چکیده کاملقرآن مجید به تثلیث مسیحی اشاره و آن را رد کرده است؛ اما آیا تثلیث مسیحیت رایج را رد می کند یا تثلیثی خاص را که در حجاز در زمان ظهور اسلام رایج بوده است؟ برخی از نویسندگان مسیحی می گویند که تثلیث مردود قرآن با تثلیث رایج مسیحی دو تفاوت دارد؛ یکی اینکه سه خدایی است و نه یک ذات و سه شخص و دوم اینکه افراد آن عبارتند از خدا، مسیح و مریم و نه پدر، پسر و روح القدس. این نویسندگان آیاتی از قرآن را کنار هم گذاشته و با استفاده از سخن برخی از مفسران مسلمان چنین برداشتی کرده‌اند. سخن ما این است که استفاده از این آیات نادرست است و شواهد و قرائن نشان می‌دهد که آیات قرآن، تثلیث رایج مسیحی را رد می کند و نه سه خدایی را و افراد تثلیث قرآن نیز خدا و مسیح و مریم نیستند. نویسنده ای مسیحی مدعی شده است که قرآن مجید نه تنها تثلیث مسیحی را رد نمی کند، بلکه آن را تأیید می کند. وی به دو واژه کلمه و روح که در قرآن برای مسیح به کار رفته متمسک می شود؛ اما مفسران نشان داده اند که این دو واژه به معنای ازلی و غیر مخلوق بودن مسیح نیست، بلکه به معنای خلقت خاص و ویژه آن حضرت است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - شاخصه‌های قرب به خدا در اسلام و مسیحیت
اسماعیل علی خانیاز موضوعات مهم در ادیان ابراهیمی، سعادت و کمال انسان است. این سعادت در اسلام و مسیحیت، تحول کمالی انسان به جانب خدای متعال و نزدیک شدن به او است. اسلام و مسیحیت، در موضوع کمال و سعادت انسان دارای اشتراکات بسیاری هستند، البته با توجه به برخی مبانی الاهیاتی و انسان‌شناختی چکیده کاملاز موضوعات مهم در ادیان ابراهیمی، سعادت و کمال انسان است. این سعادت در اسلام و مسیحیت، تحول کمالی انسان به جانب خدای متعال و نزدیک شدن به او است. اسلام و مسیحیت، در موضوع کمال و سعادت انسان دارای اشتراکات بسیاری هستند، البته با توجه به برخی مبانی الاهیاتی و انسان‌شناختی متفاوت، دربارة حقیقت و ماهیت تحول معنوی انسان، ویژگی‌ها و آثار آن اختلافاتی نیز دارند. شاخصة این تقرب از منظر اسلام و مسیحیت، وجودی و حقیقی بودن آن، یعنی به کمال رساندن استعدادهای شدن در انسان و شدت یافتن وجود انسان و البته تشکیکی و ذومراتب بودن آن است که در قالب حیات و تولد جدید، هجرت به جانب خداوند و نورانی شدن متجلی می‌شود. این تحول، جزئی، خارجی و اشتدادی است و در اسلام بیشتر اکتسابی و مبتنی بر ایمان و عمل صالح و در مسیحیت اعطایی و هدیة الاهی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - الاهیات سلبی نزد ابن میمون
مریم محمودی طاهره حاج ابراهیمیالاهیات سلبی به نظام الاهیاتی گفته می‌شود که در بیان معرفت ما از خداوند، از عبارات سلبی استفاده می‌کند. در مقابل آن الاهیات ایجابی قرار دارد که برای توصیف خداوند بر عبارات ایجابی و مثبت تأکید می‌کند. الاهیات سلبی بر مبنای موضوعاتی همچون دسترس‌ناپذیری و تنزیه و تعالی خدا چکیده کاملالاهیات سلبی به نظام الاهیاتی گفته می‌شود که در بیان معرفت ما از خداوند، از عبارات سلبی استفاده می‌کند. در مقابل آن الاهیات ایجابی قرار دارد که برای توصیف خداوند بر عبارات ایجابی و مثبت تأکید می‌کند. الاهیات سلبی بر مبنای موضوعاتی همچون دسترس‌ناپذیری و تنزیه و تعالی خداوند، تنزیه و دسترس‌ناپذیری و نیز عدم امکان شناخت پروردگار، قرار دارد. براساس این دیدگاه، خداوند از همة کیفیات و صفاتی که دربارة بشر به کار می‌رود و یا آنچه بشر به او نسبت می‌دهد، متعالی است. بنابراین انسان جز با زبان سلبی نمی‌تواند دربارة خداوند سخن بگوید. ابن میمون بزرگ‌ترین فیلسوف یهودی قرون وسطی و یکی از معروف‌ترین شخصیت‌های تاریخ یهودیت، از مهم‌ترین نمایندگان تفکر سلبی به شمار می‌آید. از نظر او هیچ شباهتی میان خالق و مخلوق نیست، بنابراین هیچ راهی برای معرفت خداوند جز ازطریق صفات سلبی وجود ندارد و با هیچ زبانی جز زبان سلبی نمی‌توان خداوند را توصیف نمود. پرونده مقاله
-
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400