ولیّ

دسترسی آزاد مقاله

1 - اندیشه اجتماعی ضمان و مسئولیّت اجتماعی در فقه امامیه و اهل سنت
ایرج چرخچی ناصر مریوانی محمد علی ضیائی

فقه اسلامی عهده دار استنباط احکام الهی و پاسخگویی به نیازهای بشری در زمینه قوانین و مقررات فردی و اجتماعی است که در مبحث حقوق عمومی تکالیف فرد در برابر اجتماع، و همچنین ساختار مناسب این روابط، را مشخص می‌سازد و قواعدی چون لاضرر، اتلاف، تسبیب و مباشرت و ... را به یاد می‌ چکیده کامل

فقه اسلامی عهده دار استنباط احکام الهی و پاسخگویی به نیازهای بشری در زمینه قوانین و مقررات فردی و اجتماعی است که در مبحث حقوق عمومی تکالیف فرد در برابر اجتماع، و همچنین ساختار مناسب این روابط، را مشخص می‌سازد و قواعدی چون لاضرر، اتلاف، تسبیب و مباشرت و ... را به یاد می‌آورد. ضمان از جمله مهم‌ترین و بحث انگیزترین مباحث علم حقوق است. مهم‌ترین، از این جهت که بیشتر مبتلا به است و بحث انگیزترین، به این خاطر که علی‌رغم گستردگی نظرات و نوشته‌ها در این باب، هنور اختلافات باقی است. اندیشه اجتماعی ضمان تأسیس عرفی و نهادی شناخته شده در جوامع بشری بوده است و منشاء آن، احترام به اموال، حقوقی و دیگر مواردی است که ضمان در آنها ملحوظ می‌گردد و به همین لحاظ در کلیه ادیان و مکتب‌های حقوقی، اصل کلی ضمان به رغم اختلاف در اسباب موجبات آن به رسمیت شناخته شده و مشروع و اثبات گردیده است. بنابراین ریشه تاسیس عرفی ضمان را باید در مقوله مالکیت و سایر حقوق فردی و اجتماعی جستجو کرد که به موجب مصلحت اجتماعی و عدالت مورد قبول انسان‌ها در همه ادوار تاریخی قرار گرفته است. که ثمره نهاد اجتماعی ضمان مولود نظم، امنیت و عدالت اجتماعی است. همچنین تخصّصی کردن انواع مسئولیّت، نگرش نوینی در علم حقوق به شمار می‌رود. اساساً هدف اصلی در تحمیل انواع مسئولیّت‌ها جبران زیان متضّرر اعم از فرد یا جامعه است و شاخه‌های تخصصی مسئولیّت، امکان این جبران را به بهترین شکل فراهم می‌کند. یکی از انواع مسئولیّت که به شکل جدیدی در حال شکل‌گیری و گسترش می باشد مسئولیّت اجتماعی است. این نوع از مسئولیّت در اثر نقض تعّهدات اجتماعی پدید می‌آید و با سایر انواع دیگر مسئولیّت، به ویژه مسئولیّت مدنی و کیفری دارای نقاط اشتراک فراوانی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - تأملی بر ادله فقهی ماده 360 قانون مجازات اسلامی مصوب 92
سید هاشم آل طه احمد حاجی ده آبادی

ماده 360 ق.م.ا. به تبعیت از نظریه تفصیلی محقق خویی مقرر کرده است در مواردی که اجرای قصاص، مستلزم پرداخت فاضل دیه به قصاص‌شونده است، صاحب حق قصاص، میان قصاص با رد فاضل دیه و گرفتن دیه ولو بدون رضایت مرتکب، مخیر است. هرچند تصویب این ماده، گام مؤثری در جهت جلوگیری از هدر ر چکیده کامل

ماده 360 ق.م.ا. به تبعیت از نظریه تفصیلی محقق خویی مقرر کرده است در مواردی که اجرای قصاص، مستلزم پرداخت فاضل دیه به قصاص‌شونده است، صاحب حق قصاص، میان قصاص با رد فاضل دیه و گرفتن دیه ولو بدون رضایت مرتکب، مخیر است. هرچند تصویب این ماده، گام مؤثری در جهت جلوگیری از هدر رفتن خون مقتول در برخی موارد محسوب می‌شود، اما ادله فقهی آن از اتقان لازم برخوردار نیست و به دلیل تبعیت از ملاک دوگانه، با انتقادهایی از سوی طرفداران هر دو نظریه: تعیینی بودن و تخییری بودن قصاص مواجه است و نمی‌تواند مبنای محکی برای قانون کیفری باشد و از آنجایی که ادله نظریه تفصیلی، هماهنگ با ادله نظریه تخییری است و می‌تواند در جهت اثبات آن نظریه کارایی داشته باشد، به نظر می‌رسد بهترین راه‌حل، مبنا قرار دادن نظریه تخییری است که از مبانی متقن و محکمی برخوردار است و با این تدبیر نه تنها این مشکل، بلکه مشکلات و تبعات منفی دیگر نظریه تعیینی در قانون نیز برطرف می‌شود. لذا در این نوشتار سعی شده است، ضمن نقد و بررسی ادله فقهی نظریه تفصیلی، این ادله در راستای اثبات نظریه تخییری مورد ارزیابی قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - صاحبان حق قصاص و تعیینی یا تخییری بودن آن
غلامرضا فریدونی محمدجواد باقی زاده

تعیین صاحب حق قصاص از موضوعات مهمی است که بین فقهای امامیه و سایر مذاهب اسلامی اختلاف وجود دارد. گروهی از فقها متولى قصاص را کسى می‌دانند که وارث اموال مقتول مى باشد، اعم از مرد و زن و خویشان بدون واسطه و حتى کسانى که به واسطه پدر یا مادر با مقتول مرتبط هستند، تنها زن و چکیده کامل

تعیین صاحب حق قصاص از موضوعات مهمی است که بین فقهای امامیه و سایر مذاهب اسلامی اختلاف وجود دارد. گروهی از فقها متولى قصاص را کسى می‌دانند که وارث اموال مقتول مى باشد، اعم از مرد و زن و خویشان بدون واسطه و حتى کسانى که به واسطه پدر یا مادر با مقتول مرتبط هستند، تنها زن و شوهر على رغم این که از اموال یکدیگر ارث مى برند، حق قصاص ندارند.این دیدگاه بین فقهاى امامیه مشهور است. نظریه دیگر این است که حق قصاص فقط براى خویشاوندان ذکور پدرى به وجود مى آید و خویشاوندان مادرى چه مرد باشند و چه زن، حق قصاص ندارند.نتیجه این قول در واقع این است که زن ها حق قصاص و طبعاً حق عفو هم ندارند، اعم از این که خویشاوند پدرى یا مادرى باشند. از سوی دیگر یکی از مسائل مطرح در بحث جنایت عمدی، این است که حق قصاص برای اولیای دم یا مجنی‌علیه، حق منحصر به‌ فرد است یا این‌که در عرض آن، حق دیگری نیز به نام حق دیه برای وی به رسمیت شناخته شده است و او به استقلال می‌تواند قصاص یا دیه را انتخاب نماید. در این خصوص دو نظریه تعیینی و تخییری بودن حق قصاص بیان شده است. با وقوع جنایات عمد، حقی برای مجنی علیه یا اولیای دم نسبت به مرتکب این جنایت ایجاد می شود که از آن به حق قصاص تعبیر می‌شود و در واقع، درنظام جزایی اسلام برای بستگان مقتولی که به قتل عمد کشته شده ‌است، حقی در مقابله‌ی به مثل با عنوان حق قصاص پیش‌بینی شده ‌است. حال در این مقاله به بررسی صاحبان این حق پرداخته می‌شود. برای تعیین اولیای دم و صاحبان حق قصاص، یک موضوع مهمی مطرح می‌شود که اصولاً حق قصاص ابتدائا براى چه کسى به وجود مى آید؟ آیا حق قصاص ابتدائا براى خود مقتول به وجود مى آید و سپس مانند سایر ماترک او به ارث مى رسد یا این که حق قصاص ابتدائا براى اولیای دم به وجود مى آید و ربطى به مسئله ارث ندارد؟ در ادامه دلایل تعیینی یا تخییری بودن حق قصاص و بیان دیدگاه‌های مذاهب اسلامی در این خصوص مورد بحث قرار خواهد گرفت. در نظریه تعیینی بودن، فقط قصاص ثابت است جز در موارد ضروری که چیز دیگری جایگزین قصاص شود، مثل جایی که یکی از اولیای دم، عفو کند. اما در نظریه تخییری، مجازات جرم قتل عمد، قصاص یا دیه است و ولی دم یا مجنی‌علیه حسب مورد بین انتخاب یکی از آن دو مخیر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - جستاری در مسؤولیّت کیفری ناشی از انتقال بیماری‌ها از طریق رابطه جنسی
یونس مصباح مریم آقایی بجستانی محمد روحانی مقدم

بیماری‌ها‌ از طرق گوناگون منتقل می‌شوند. یکی از مهم‌ترین راه‌های انتقال بیماری، رابطه جنسی است. امروزه بیماری‌های مقاربتی در سطح جوامع مختلف فارغ از مذهب و اداب و رسوم متفاوت شیوع پیدا کرده‌است. از سویی دیگر، وجود خلأهای قانونی در این زمینه، بررسی مبانی و کیفیت مسؤولیّت چکیده کامل

بیماری‌ها‌ از طرق گوناگون منتقل می‌شوند. یکی از مهم‌ترین راه‌های انتقال بیماری، رابطه جنسی است. امروزه بیماری‌های مقاربتی در سطح جوامع مختلف فارغ از مذهب و اداب و رسوم متفاوت شیوع پیدا کرده‌است. از سویی دیگر، وجود خلأهای قانونی در این زمینه، بررسی مبانی و کیفیت مسؤولیّت کیفری در سرایت بیماری‌ها از طریق رابطه جنسی را ضروری می‌نماید. مسؤولیت کیفری انتقال بیماری‌های مقاربتی، یکی از مباحث چالشی و نیازمند دقت علمی در این زمینه است. اگر چه پژوهش‌های حقوقی محدودی در این حوزه صورت گرفته‌است، اما براساس اصل قانونی بودن جرایم و مجازات‌ها، اصلی که کمترین تردید در پذیرش آن وجود ندارد منطقاً و حکما نمی‌توان صرف پژوهش‌های تئوری و علمی را مبنای صدور آراء قرار داد. در این نوشتار برآنیم ضمن تبیین فروض مختلف انتقال بیماری با استناد به منابع معتبر فقهی و مبانی قانونی موجود در زمینه سرایت بیماری راهکارهای قانونی متناسب در هر مورد را ارائه نماییم. با دقت در دیدگاه‌های فقهی و حقوقی موجود به این نتیجه رسیدیم که با توجّه به نوع بیماری که منتقل می‌شود اعم از کشنده یا غیر کشنده و هم‌چنین با در نظر گرفتن عنصر روانی؛ یعنی قصد مجرمانه (قصد سلب حیات یا ورود صدمه بدنی) یا تقصیر جزایی (بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی، مسامحه، غفلت و...) موضوع تبصره ماده 145 قانون مجازات اسلامی، مجازات منتقل‌کننده متفاوت خواهدبود. فروض مختلف از منظر فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار گرفته و خلأها و چالش‌های موجود به تفصیل بیان شده‌است. بدین توضیح که انتقال بیماری کشنده در حالت عامدانه با قصد سلب حیات و انتقال به نحو غیرعمدی به ترتیب تحت عنوان قتل عمدی و شبه عمدی با مجازات قصاص و دیه مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین انتقال بیماری در صورت غیرکشنده بودن به نحو عمدی و غیرعمدی تحت عنوان مجرمانه صدمه بدنی عمدی و غیر عمدی با مجازات قصاص و دیه مورد مداقه قرار گرفته‌است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - تمهید گسترش در قلمروی سیره‌ی عقلا در تقلید؛ «رجوع جاهل به عالم»
محمدامین حاکمی یاسین پورعلی مصطفی امانی

رجوع جاهل به عالم به عنوان مبنایی عقلایی در تایید تقلید بوده است و بار اثبات تقلید را هم واره در کنار ادله‌ ی روایی به دوش کشیده است. لکن با نظر به ادله‌ی نقلی، ظرفیت‌ های عظیمی رخ می‌ نماید که تعالی بخشیدن به مبنای موجود برای تقلید، یعنی رجوع جاهل به عالم را ضروری می‌ چکیده کامل

رجوع جاهل به عالم به عنوان مبنایی عقلایی در تایید تقلید بوده است و بار اثبات تقلید را هم واره در کنار ادله‌ ی روایی به دوش کشیده است. لکن با نظر به ادله‌ی نقلی، ظرفیت‌ های عظیمی رخ می‌ نماید که تعالی بخشیدن به مبنای موجود برای تقلید، یعنی رجوع جاهل به عالم را ضروری می‌ نماید. همواره در بیان مبنای تقلید این گزاره مطرح بوده است که لزوم تقلید از لزوم رجوع جاهل به عالم ناشی می‌ شود. بنای عظیم اجتهاد و تقلید در تاریخ شیعه، بر چنین گزاره‌ ای تکیه زده است. هرچند نقش آیات و احادیث در تثبیت مبانی تقلید بی‌ بدیل است، لکن گزاره‌ ی فوق که از سیره‌ ی عقلا استقراض شده است، جایگاهی اساسی دارد. پژوهش حاضر با ارائه‌ ی نوینی از مبنای رجوع جاهل به عالم، سعی در تکامل بخشیدن به مبنای تقلید دارد. مساله‌ ی این پژوهش، یافتن نتایجی است که از به کار بستن ادله‌ ی نقلی در بارور ساختن سیره‌ ی عقلا حاصل می‌ آید. لذا، ابتدائا سیره‌ ی عقلا در تقلید مورد بررسی واقع شده است و سپس مبنایی همسو تر با اصل ولایت به دست خواهد آمد. اکتفا به سیره‌ ی عقلا در تقلید، باعث به حاشیه رانده شدن ادله‌ ی نقلی و ظرفیت‌ های بی‌ بدیل آن در توسعه‌ ی مفهوم تقلید شده است. سخن این پژوهش، در باب توسعه بخشیدن به باب تقلید، با توجه به پیشینه‌ ی رجوع جاهل به عالم و استفاده از ادله‌ ی نقلی گوهر بار در بارور ساختن آن است. پژوهش حاضر رسالت خود را با استفاده روش توصیفی - تحلیلی محقق خواهد کرد. آن چه از این پژوهش منتج خواهد شد و مبنایی نو و نظام‌ ساز در تقلید ارائه خواهد کرد، رجوع مکلف به ولی است. نتیجه آن که به صرف اعلمیت، شرط نیست و حتی می‌توان اعمال ولایت هر چه بیشتر را شرط در رجوع دانست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - مطالعات پتروگرافی و مینرالوگرافی در محدوده اکتشافی کهنگ
مریم فرمهینی فراهانی احمد خاکزاد هوشنگ اسدی هارونی محمد هاشم امامی ایرج رسا

محدوده اکتشافی کهنگ در شمال شرق اصفهان و بر روی کمربند ماگمایی ارویه-دختر واقع بوده و بر اساس بررسی های مختلف زمین شناسی از جمله مطالعات پتروگرافی ،مینرالوگرافی،دور سنجی و ژئوشیمیایی از نظر ذخیره مس و مولیبدن مستعد شناخته شده است.بر اساس مطالعات پترو گرافی مشخص شد مهم چکیده کامل

محدوده اکتشافی کهنگ در شمال شرق اصفهان و بر روی کمربند ماگمایی ارویه-دختر واقع بوده و بر اساس بررسی های مختلف زمین شناسی از جمله مطالعات پتروگرافی ،مینرالوگرافی،دور سنجی و ژئوشیمیایی از نظر ذخیره مس و مولیبدن مستعد شناخته شده است.بر اساس مطالعات پترو گرافی مشخص شد مهمترین واحدهای سنگ شناسی این منطقه با مساحت تقریبی10 کیلومتر مربع شامل آندزیت،آندزیت پوریری،داسیت و ریوداسیت پورفیری،دیوریت،کوارتز مونزونیت و میکروگرانیت پورفیری بوده و روند تغییرات در منطقه از حاشیه به سمت قسمتهای مرکزی از حد واسط به اسیدی می باشد به طوری که در اطراف و قسمتهای بیرونی واحدهای اندزیتی و آندزیت پورفیری و در بخش مرکزی سنگ های کوارتز مونزونیتی و میکرو گرانیت پورفیری دیده می شوند.نکته قابل توجه انکه کلیه واحدهای سنگ شناسی منطقه به مقدار کم تا زیاد تحت تاثیر دگر سانی و برشی شدن قرار گرفته اند.بر اساس بررسی های ژئو شیمیایی و مطالعات میکروسکوپی مشخص شد که سری ماگمایی در منطقه از نوع ساب آلکالن بوده و بیشترین میزان کانه زایی در قسمتهای مرکزی منطقه و در سنگ های کوارتز مونزونیتی و دیوریتی صورت گرفته است.بر اساس مطالعات مینرالوگرافی حضور کانه پیریت،کالکوپیریت،مالاکیت،تیتانیت،هماتیت ایلمنیت دار،مگنتیت،گوتیت،لیپدوکروسیت و مارتیت در منطقه مشهود می باشد.نکته قابل توجه انکه بر اساس این مطالعات وجود حداقل دو نسل کانه زایی سولفیدی در منطقه تایید می شود.بطوری که کانی های نسل اول تحت تاثیر سیالات جوی توسط کانی های زون اکسیدان از جمله مالاکیت،هماتیت،گوتیت جایگزین شده اند در حالی که کانی های سولفیدی نسل دوم با بافت افشان به طور سالم و بدون هیچ گونه تغییری در مقاطع دیده می شوند.با توجه به حضور وسیع کانه های اکسیدی و هیدروکسیدی نمونه های سطحی احتمال وقوع زون سوپرژن در منطقه مطرح می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - مطالعه‌ی معیار بلوغ در تحقق مسؤولیت کیفری درلسان شارع، متشرعین و حقوق ایران
جلال الدین قیاسی مسعود حیدری

ارائه‌ی ملاکی مشخص برای آغاز دوره‌ای که با شروع آن با فرد همانند بزرگسالان برخورد می‌شود و مسؤولیّت تام کیفری دارد، در هر نظام حقوقی از جمله حقوق اسلام و حقوق کیفری ایران امری ضروری است. در این مقاله با بررسی آیات و روایات مختلف درباره‌ی بلوغ و مسؤولیّت کیفری و همچنین ن چکیده کامل

ارائه‌ی ملاکی مشخص برای آغاز دوره‌ای که با شروع آن با فرد همانند بزرگسالان برخورد می‌شود و مسؤولیّت تام کیفری دارد، در هر نظام حقوقی از جمله حقوق اسلام و حقوق کیفری ایران امری ضروری است. در این مقاله با بررسی آیات و روایات مختلف درباره‌ی بلوغ و مسؤولیّت کیفری و همچنین نظرات حقوقی به تجزیه و تحلیل ملاک‌های مسؤولیّت کیفری در آیات قرآن و روایات و احادیث معصومین (ع) و میزان تطبیق آن با معیار بلوغ و مسؤولیّت کیفری که در حقوق کیفری ایران اعمال می‌شود، اشاره می‌گردد. بنابراین با بررسی مفهوم و ماهیت بلوغ، معیارهای ارائه‌شده برای تحقق بلوغ در مسؤولیّت کیفری ابتدا در آیات قرآن کریم و سنت و پس از آن در نظر فقهای شیعه و در نهایت در حقوق کیفری ایران بررسی می‌شوند. در نهایت از این مباحث روشن می‌گردد که به موجب آیات قرآن کریم و سنت معصومین (ع) ملاک مسؤولیّت نه صرفاً تشریعی، بلکه مجموعه نشانه‌هایی تکوینی است که در آن، سن موضوعیت ندارد و حداقل شرایط لازم برای تحقق مسؤولیّت، در سنین مشخص‌شده محقق می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - ولایت حاکم بر کودکان بدون ولیّ خاص
امیر مهاجر میلانی

10.22034/ijrj.2021.680390

پژوهش حاضر ولایت فقیه بر کودک بدون ولیّ خاص را بررسی می‌کند. مشهور فقیهان در فرض فقدان پدر و جد پدری و عدم نصب وصیّ از طرف پدر و جد پدری، فقیه حاکم را ولیّ انحصاری چنین کودکی می‌دانند. دیدگاه پیش‌گفته افزون بر اینکه دلایل محکمی ندارد، با قرائن مخالف متعددی روبروست. این چکیده کامل

پژوهش حاضر ولایت فقیه بر کودک بدون ولیّ خاص را بررسی می‌کند. مشهور فقیهان در فرض فقدان پدر و جد پدری و عدم نصب وصیّ از طرف پدر و جد پدری، فقیه حاکم را ولیّ انحصاری چنین کودکی می‌دانند. دیدگاه پیش‌گفته افزون بر اینکه دلایل محکمی ندارد، با قرائن مخالف متعددی روبروست. این مقاله در ابتدا شمول دلایل ولایت فقیه در دو رویکرد ولایت مطلقه و ولایت از باب امور حسبه، نسبت به این موضوع را بررسی کرده در ادامه با ارائه دلایلی از آیات، روایات و گزارش‌های تاریخی نتیجه می‌گیرد که شارع مقدس در این موضوع تشریع حقوقی مدّ نظر فقیهان را نداشته، تنها خواستار رعایت مصالح کودک بی‌سرپرست که امری عقلائی است شده است. در نهایت بیان می‌‌شود که تأکید بر ولایت انحصاری فقیه و کم رنگ نمودن نقش ولیّ عرفی همچون مادر و سایر نزدیکان کودک محصول عقلانیت عصری بوده، شاید تأکید بر آن در جامعه امروزی نه تنها صحیح نبوده، کارآمدی لازم گذشته خود را نیز نخواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - امکان سنجی «عفو» از سرایت احتمالی در اثر جنایت
حمید مسجدسرایی حسن پورلطف اله رضا الهامی

10.22034/ijrj.2023.700478

قانون مجازات اسلامی درباره امکان عفو جانی توسط مجنیٌ علیه قبل از بهبودی کامل نسبت به سرایت احتمالی بعدیِ ناشی از جنایت ضرب و جرح عمدی، به سکوت برگزار کرده است. مراجعه به منابع و فتاوی معتبر اسلامی حاکی از این است که موضوع حاضر، خاستگاه اختلاف نظر بین فقهاست؛ به طوری که چکیده کامل

قانون مجازات اسلامی درباره امکان عفو جانی توسط مجنیٌ علیه قبل از بهبودی کامل نسبت به سرایت احتمالی بعدیِ ناشی از جنایت ضرب و جرح عمدی، به سکوت برگزار کرده است. مراجعه به منابع و فتاوی معتبر اسلامی حاکی از این است که موضوع حاضر، خاستگاه اختلاف نظر بین فقهاست؛ به طوری که مشهور فقیهان عمدتاً به دلیل این که چنین عفوی مستلزم ابراء ما لم یجب می شود آن را صحیح ندانسته و موجب رفع ضمان از سرایت بعدی نمی دانند. دیدگاه دوم، چنین عفوی را از باب وصیّت صحیح می داند که تا ثلث دیه، صحیح و نافذ بوده و بیشتر از ثلث، موقوف به اجازه ورّاث می باشد. در مقابل، برخی دیگر از فقهای معاصر، بدون توجیه این عفو به وصیّت؛ به طور مطلق حکم به صحّت چنین عفوی کرده اند که نتیجتاً، رفع ضمان هرگونه سرایت بعدی برای جانی را در پی دارد. نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی، ضمن بازخوانی مبانی فقهی دیدگاه های مطرح و با بهره گیری از مستندات و مؤیدات موجود، قول سوم را قابل دفاع دانسته است. پیشنهاد نوشتار حاضر آن است که قانون گذار با هدف ایجاد وحدت رویه قضائی، با افزودن یک ماده قانونی، به صحّت عفو از سرایت و عدم ضمان جانی، وجاهت قانونی ببخشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - تاریخ انگاره اصطلاح صحابه و گونه شناسی رویکردهای مختلف به آن
قاسم بستانی فاطمه مرادی کهنکی

تتبّع در اصطلاحات به ویژه اصطلاحات کهن، از مهم‌ترین و دشوارترین موضوعاتی است که بشر با آن روبرو بوده است. اصطلاح صحابه یکی از این اصطلاحات کهن و پرکاربرد در متون دین اسلام است که از صدر اسلام تا کنون مورد اختلاف بوده؛ به گونه‌ای که این موضوع، محلّ نزاع شده و تشخیص مصادی چکیده کامل

تتبّع در اصطلاحات به ویژه اصطلاحات کهن، از مهم‌ترین و دشوارترین موضوعاتی است که بشر با آن روبرو بوده است. اصطلاح صحابه یکی از این اصطلاحات کهن و پرکاربرد در متون دین اسلام است که از صدر اسلام تا کنون مورد اختلاف بوده؛ به گونه‌ای که این موضوع، محلّ نزاع شده و تشخیص مصادیق صحابی را نیز با مشکل روبرو کرده است. این پژوهش با کاربست روش تاریخ‌انگاره تلاش کرده تا با دقّت در گزارش‌های تاریخی به بررسی تحوّلات و تطوّرات معنایی اصطلاح صحابه در طول تاریخ اسلام بپردازد. نتایج حاصله نشان می‌دهد هیچ‌گونه اثر و نشانه‌ای دالّ بر تعریف صحابی یا افرادی که صحابی بر آنان اطلاق می‌شود، در قرآن یا احادیث وجود ندارد. در تعاریف عرضه شده در طول سده‌های مختلف، بر دو رویکرد تأکید شده که رویکرد غالب، رویکرد محدّثان بوده، امّا تعریف اصولیّون مقدّم بر تعریف محدّثان بوده است. اختلاف در دلالت لغوی صحبه، مقدّم بودن بحث عدالت بر تعریف صحابی و ارائۀ تعریف خاص از صحابی توسط اصولیّون و محدّثان، از عوامل ایجاد اختلاف در تعریف صحابی بود‌ه‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - بررسی سِیرِ آراء و عقایدِ اهل تصوف دربارۀ نظریۀ «بدایه الاولیاء، نهایه الانبیاء»
امیرحسین همتی

بنیادی‌ترین اصل و مهم‌ترین مسأله در تصوف و عرفان اسلامی، موضوعِ ولایت و شناختِ ولی است. اکثرِ قریب به اتفاقِ موضوعاتی که در عرفانِ اسلامی مجالِ طرح و بررسی یافته‌اند، برحولِ محورِ ولایت شکل گرفته و تکامل پیدا کرده‌اند. از زمانی که تصوف از مرحلۀ زهد وارد مراحلِ پیچید چکیده کامل

بنیادی‌ترین اصل و مهم‌ترین مسأله در تصوف و عرفان اسلامی، موضوعِ ولایت و شناختِ ولی است. اکثرِ قریب به اتفاقِ موضوعاتی که در عرفانِ اسلامی مجالِ طرح و بررسی یافته‌اند، برحولِ محورِ ولایت شکل گرفته و تکامل پیدا کرده‌اند. از زمانی که تصوف از مرحلۀ زهد وارد مراحلِ پیچیده‌ترخود شد، بحث دربارۀ ولی و مقامِ ولایت هم روی در رشد و کمال نهاد. در طول تاریخِ عرفان و تصوف اسلامی، مباحثی گوناگون و حاشیه‌های متعدد درباره موضوع ولایت و شخصیّتِ ولی شکل گرفته است. این مباحث در برخی موارد بسیار جنجال برانگیز شده و برای چندین قرن ذهنِ صاحبان اندیشه را به خود مشغول ساخته بودند. یکی از این مسائل مورد نزاع، نظریۀ بدایة الاولیاء، نهایة الانبیاء است. این نظریه، بیان‌کنندۀ برتری مقامِ ولایت بر مقامِ نبوّت است؛ و به ظاهر، در مقابلِ نظریۀ نهایة الاولیاء، بدایة الانبیاء که بیان کننده برتری مقامِ نبوت بر مقامِ ولایت است، قرار دارد. در این مقاله، ضمن نشان دادنِ سیرِ تاریخی و فرایندِ شکل‌گیری این نظریه، به بررسی عقاید و آرایِ دو گروه درگیر در این نزاع فکری نیز توجه شده است. از دیگر مواردِ مورد نظر در این مقاله، تبیینِ چگونگی برقراری پیوند میان طرفداران هر دو گروه و توضیح درخصوصِ استدلال‌های مطرح شده برای پایان بخشیدن به این نزاع عقیدتی است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - نقش بافت و قرینه در هویت یابی نهایی واژگان قرآن
فرهاد ترابی

در این پژوهش، نقش بافت و نشانه های درون و برون متنی در شکل گیری هویت نهایی برخی واژگان قرآن به نمایش گزارده شده است. برای نمونه ، واژگانی چون ولی، زکات و حنان که هر یک در پرتو گزاره ، بافت و نشانه ها، معانی گوناگونی پذیرفته اند، تحت کاوش قرار می گیرند. مثلاً واژه ول چکیده کامل

در این پژوهش، نقش بافت و نشانه های درون و برون متنی در شکل گیری هویت نهایی برخی واژگان قرآن به نمایش گزارده شده است. برای نمونه ، واژگانی چون ولی، زکات و حنان که هر یک در پرتو گزاره ، بافت و نشانه ها، معانی گوناگونی پذیرفته اند، تحت کاوش قرار می گیرند. مثلاً واژه ولیّ که گوهر معنایی آن قرب است، در پرتو بافت ها و قرائن گوناگون، معانی مختلفی تداعی می کند. گاهی به معنای سرور، و گاه دیگر، یاور، و باری به معنای دوست بوده، و هویت واپسین خود را در بستر جمله ها پیدا می کند، و هم چنین است واژه " زکات" و دیگر کلمات. این فرآیند شکل گیری معنایی، در همه واژگان و در همه ی زبان ها، به صورت قانونی فراگیر حکمفرماست. با بررسی ترجمه های فارسی معاصر، میزان توجه آنها به بافت جمله ها و قرائن پیرامونی، در شکل گیری برگردان امین و رسا، ارزیابی می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - طرحی برای طبقه‌بندی قصه‌های مربوط به «مرگ خارق‌العاده» (در متون عرفانی منثور تا پایان قرن ششم هجری)
ایرج شهبازی

یکی از انواع قصه های کرامت، قصه های مربوط به مرگ است. مرگ اولیا نیز مانند سایر بخش های زندگی آن ها، در هاله ای از امور خارق العاده قرار دارد. از آن جا که تاکنون کوشش جدّی در زمینة طبقه بندی این قصّه ها انجام نشده است، در این تحقیق طرحی نسبتاً جامع و دقیق برای این منظور چکیده کامل

یکی از انواع قصه های کرامت، قصه های مربوط به مرگ است. مرگ اولیا نیز مانند سایر بخش های زندگی آن ها، در هاله ای از امور خارق العاده قرار دارد. از آن جا که تاکنون کوشش جدّی در زمینة طبقه بندی این قصّه ها انجام نشده است، در این تحقیق طرحی نسبتاً جامع و دقیق برای این منظور ارائه می شود. در تحقیق حاضر بیش از بیست و هشت گونه از مرگ های خارق العاده طبقه بندی شده است. برای هرگونه از قصه ها اطلاعاتی جامع در مورد پی رنگ، صاحبان کرامت و صاحبان واقعه، ترکیب ها، نکته ها و منابع آن ها، بطور منظم و مرتب ارائه می شود و به این ترتیب حجمی عظیم از اطلاعات بآسانی در دست رس قرار می گیرد. برای طبقه بندی قصه ها از روش آرنه ـ تامپسون استفاده شده و داده های تحقیق، از سیزده متن منثور عرفانی، تا پایان قرن ششم، فراهم آمده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - تأثیر زئولیت در جیرة حاوی آفلاتوکسین بر عملکرد جوجه‌های گوشتی
مجید گودرزی داود مدیری علیرضا صفامهر

در این تحقیق به منظور مطالعة اثر زئولیت طبیعی (کلینوپتیلولیت) بر کاهش اثرات آفلاتوکسین در رشد و عملکرد جوجه‌های گوشتی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با استفاده از 3 سطح کلینوپتیلولیت (0، 3 و 5 درصد جیره) و 3 سطح آفلاتوکسین (0، 1 و 2 قسمت در میلیون) چکیده کامل

در این تحقیق به منظور مطالعة اثر زئولیت طبیعی (کلینوپتیلولیت) بر کاهش اثرات آفلاتوکسین در رشد و عملکرد جوجه‌های گوشتی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با استفاده از 3 سطح کلینوپتیلولیت (0، 3 و 5 درصد جیره) و 3 سطح آفلاتوکسین (0، 1 و 2 قسمت در میلیون) انجام گرفت. طول دورة آزمایش 49 روز بود که طی آن مصرف خوراک روزانه، افزایش وزن روزانه، ضریب تبدیل و درصد تلفات اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که بالاترین میانگین وزن زنده، وزن لاشه و افزایش وزن روزانه مربوط به جیرة 7 (سطح 0 آفلاتوکسین و 5 درصد زئولیت) و کمترین مقدار صفات مذکور مربوط به جیرة 3 (سطح 2 قسمت در میلیون آفلاتوکسین و صفر درصد زئولیت) بود. در مورد وزن کبد، ضریب تبدیل و درصد تلفات بالاترین مقدار مربوط به جیرة 3 و کمترین مقدار مربوط به جیرة 7 بود. بیشترین مقدار مصرف خوراک روزانه مربوط به جیرة 4 (سطح صفر آفلاتوکسین و 3 درصد زئولیت) و کمترین مقدار آن مربوط به جیرة 3 بود. در کل نتایج این آزمایش نشان داد که وجود آفلاتوکسین در سطوح بالاتر از 1 قسمت در میلیون در جیرة جوجه‌های گوشتی منجر به کاهش عملکرد و ضریب تبدیل آنها خواهد شد. استفاده از کلینوپتیلولیت در جیره می‌تواند اثرات زیان‌آور آفلاتوکسین را کاهش دهد و در شرایط این آزمایش سطح 5 درصد آن نتایج بهتری را از خود نشان داد. پرونده مقاله

فهرست مقالات ولیّ

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی