زمینه و هدف: این تحقیق به منظور ارزیابی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و توزیع عناصر سنگین در خاک های با مواد مادری متفاوت در بخش مرکزی استان زنجان انجام گرفت.
روش بررسی: در این پژوهش 15 خاک رخ تحول یافته بر روی سنگ های گرانیت، بازالت، آندزیت، پورفیریت، توف های آتشفشانی، س چکیده کامل
زمینه و هدف: این تحقیق به منظور ارزیابی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و توزیع عناصر سنگین در خاک های با مواد مادری متفاوت در بخش مرکزی استان زنجان انجام گرفت.
روش بررسی: در این پژوهش 15 خاک رخ تحول یافته بر روی سنگ های گرانیت، بازالت، آندزیت، پورفیریت، توف های آتشفشانی، سنگ آهک، کنگلومرا-شیل، شیل، فیلیت، ماسه سنگ، دولومیت و رسوبات آبرفتی حفر شد. سپس خاک رخ ها با توجه به دستورالعمل اداره حفاظت خاک وزارت کشاورزی آمریکا تشریح گردیدند و افق های مشخصه و رده بندی آن ها تا سطح گروه بزرگ، مطابق با استانداردهای رده بندی آمریکایی (2014) تعیین شد. خاک ها در سه رده مالی سول، اینسپتی سول و انتی سول طبقه بندی شدند. از تمامی افق های ژنتیکی خاک رخ ها و سنگ بستر آن ها (به غیر از مواد آبرفتی) نمونه برداری صورت گرفت. کلیه تجزیه های مربوط به خصوصیات فیزیکوشیمیایی و عناصر سنگین با روش های متداول آزمایشگاهی انجام شد.
یافته ها: در خاک های آهکی مقدار آهک (3/49%) و اسیدیته (0/8)، در خاک های آندزیتی مقدار ماده آلی (6/1%)، در خاک های پورفیریتی، ظرفیت تبادل کاتیونی (cmol(+)kg soil-1) 0/26، در خاک های با مواد مادریِ توف، مقدار رس (4/24%) و در خاک های دولومیتی، مقدار سیلت (9/61%) مشاهده شد که حداکثر مقدار را داشتند. مقدار متوسط نیکل، سرب و کادمیم در خاک های دولومیتی (به ترتیب 0/56، 1/74 و 23/0 میلی گرم بر کیلوگرم خاک)، کروم و آهن در خاک های حاصل از شیل (به ترتیب 3/41، 34800 و 5/27 میلی گرم بر کیلوگرم خاک)، مس در خاک های پورفیریتی و روی و کبالت در خاک های بازالتی (به ترتیب 2/47، 3/130 و 3/28 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) بیش ترین مقدار را نشان داد.
بحث و نتیجه گیری: الگوریتم تحلیل خوشه ای، افق های ژنتیکی A و B را در سه گروه طبقه بندی کرد: گروه اول خاک های حاصل از ترکیب کنگلومرا - شیل، شیل و سنگ آهک است. گروه دوم خاک های پورفیریتی، بازالتی، آندزیتی و گرانیتی می باشد و گروه سوم خاک های حاصل از توف، فیلیت و آبرفتی است. نتایج با اضافه کردن افق های مواد مادری (C و Cr) تغییر نکرد. لذا محتوی عناصر اصلی مذکور در افق های خاک ساز تا حد بسیار زیادی تحت کنترل عامل وراثت می باشد.
پرونده مقاله
زمینه و هدف: فلزات سنگین از مهم ترین عوامل آلوده کننده محیط زیست به ویژه در مناطق با فعالیت های انسانی بالا می باشند. هدف از این مطالعه، تعیین الگوی پراکنش فلزات سنگین (Fe، Mn، Ni، Cr، Co، Pb، Zn، Cu و Cd) بر اساس روش کریجینگ معمولی در خاک های مرکزی استان زنجان است. روش چکیده کامل
زمینه و هدف: فلزات سنگین از مهم ترین عوامل آلوده کننده محیط زیست به ویژه در مناطق با فعالیت های انسانی بالا می باشند. هدف از این مطالعه، تعیین الگوی پراکنش فلزات سنگین (Fe، Mn، Ni، Cr، Co، Pb، Zn، Cu و Cd) بر اساس روش کریجینگ معمولی در خاک های مرکزی استان زنجان است. روش بررسی: در مطالعه حاضر در منطقه ای به وسعت 2000 کیلومتر مربع تعداد 241 نمونه مرکب بر اساس روش شبکه بندی تصادفی (عمق 10-0 سانتی متر) برداشت شد. به منظور بررسی تأثیر مواد مادری بر غلظت فلزات سنگین، از 11 نوع مواد مادری مختلف در منطقه نیز نمونه برداری صورت پذیرفت. غلظت کل فلزات سنگین به کمک اسید نیتریک 5 نرمال عصاره گیری و با دستگاه جذب اتمی قرائت شد. از کریجینگ معمولی برای تهیه نقشه ها استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که مدل کروی بهترین نتیجه را برای توصیف تغییرپذیری مکانی سرب، روی، نیکل، کادمیم، مس، کبالت و آهن و مدل نمایی برای کروم و منگنز داشته است. نقشه های پراکنش مکانی فلزات نشان داد که توزیع عناصر آهن، منگنز، نیکل، کبالت و کروم وابسته به ساختارهای زمین شناسی است. در حالی که غلظت های بالای عناصر سرب، روی، مس و کادمیم بیش تر در مناطق شهری و صنعتی و تا حدی در خاک های کشاورزی دیده می شود. آنالیز نمونه سنگ ها نشان داد که در بین سنگ های آذرین و رسوبی به ترتیب بازالت و شیل بالاترین غلظت طبیعی عناصر مورد مطالعه را در بردارد. بحث و نتیجه گیری: غلظت و توزیع هر یک از فلزات سنگین در خاک های سطحی منطقه مطالعاتی بسیار گسترده است و عوامل مختلفی (عوامل انسانی و طبیعی) در آن شرکت دارد.
پرونده مقاله
تکوین، تکامل، طبقهبندی، خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیکوشیمیایی خاکهای دشت رجئین در استان آذربایجانشرقی تحت تأثیر توپوگرافیهای مختلف، به عنوان یک عامل خاکساز و در شرایط آب و هوایی نیمه خشک بر روی مواد مادری آهکی مورد بررسی قرار گرفت. این دشت به مسا چکیده کامل
تکوین، تکامل، طبقهبندی، خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیکوشیمیایی خاکهای دشت رجئین در استان آذربایجانشرقی تحت تأثیر توپوگرافیهای مختلف، به عنوان یک عامل خاکساز و در شرایط آب و هوایی نیمه خشک بر روی مواد مادری آهکی مورد بررسی قرار گرفت. این دشت به مساحت 42000 هکتار در فاصله 35 کیلومتری جنوبشرقی میانه از توابع استان آذربایجانشرقی قرار دارد. خاکهای منطقه دارای رژیم رطوبتی زریک و رژیم حرارتی مزیک میباشند. ارتفاع متوسط دشت 1290 متر از سطح دریا بوده و میانگین بارندگی و دمای سالیانه آن به ترتیب 4/305 میلیمتر و 9/12 درجه سانتیگراد میباشد. سه واحد فیزیوگرافی شامل جلگههای مرتفع، دشتهای آبرفتی دامنهای و دشتهای آبرفتی رودخانهای در منطقه تشخیص داده شد. طبق نتایج آزمایشگاهی و مشاهدات صحرایی به نظر می رسد عمدهترین عاملهای خاکسازی که سبب ایجاد اختلاف در خصوصیات خاکهای منطقه شده، توپوگرافی و زمان است. وجود تنوع توپوگرافی از جلگههای مرتفع بالایی تا زمینهای کنار رودخانهها و نیز میزان هرزآب سطحی و مقدار آب نفوذ یافته به درون خاک و انتقال عمودی املاح و مواد در درون نیمرخ خاک توسعه و تکوین خاکها را تحت تأثیر قرار داده است. خاکهای انتیسول در دشتهای آبرفتی رودخانهای و دشتهای آبرفتی دامنهای جنوبی مشاهده میشوند. این خاکها بدون تکامل پروفیلی بوده و توزیع آهک ثانویه در پروفیل خاک دیده نمیشود و فقط دارای یک افق سطحی اکریک میباشند. خاکهای اینسپتیسول در این منطقه خاکهایی هستند که در ابتدای تکامل بوده و افق های B ، کلسیک و کمبیک در آنها دیده می شود.
پرونده مقاله
در این بررسی کانیشناسی خاکهای دشت رجئین در استان آذربایجانشرقی تحت تأثیر توپوگرافیهای مختلف، به عنوان یک عامل خاکساز در شرایط آب و هوایی نیمه خشک بر روی مواد مادری آهکی مورد بررسی قرار گرفت. این دشت به مساحت 42000 هکتار در فاصله 35 کیلومتری جنوبشرقی میانه قرار دار چکیده کامل
در این بررسی کانیشناسی خاکهای دشت رجئین در استان آذربایجانشرقی تحت تأثیر توپوگرافیهای مختلف، به عنوان یک عامل خاکساز در شرایط آب و هوایی نیمه خشک بر روی مواد مادری آهکی مورد بررسی قرار گرفت. این دشت به مساحت 42000 هکتار در فاصله 35 کیلومتری جنوبشرقی میانه قرار دارد. ارتفاع متوسط دشت 1290 متر از سطح دریا بوده و میانگین بارندگی و دمای سالیانه آن به ترتیب 4/305 میلیمتر و 9/12 درجه سانتیگراد میباشد. سه واحد فیزیوگرافی شامل جلگههای مرتفع، دشتهای آبرفتی دامنهای و دشتهای آبرفتی رودخانهای در منطقه تشخیص داده شد. در هر واحد فیزیوگرافی تعداد 9 پروفیل شاهد انتخاب گردید. خاکهای موجود در منطقه مطابق سیستم جامع ردهبندی آمریکایی خاک و سیستم فائو تا سطح خانواده طبقهبندی شدند. جهت جداسازی رس از نمونههای خاک از روشهای جکسون، کیتریک و هوپ استفاده شد. برای خروج ملاتهای موجود خاکدانه ها از جمله کربنات ها، گچ و املاح محلول از روش مهرا و جکسون استفاده شد. منحنیهای پراش پرتو ایکس رسهای موجود به وسیله دستگاه D5000 Siemens با لامپ مس در طول موج 524/1 آنگستروم تهیه شد. کانیشناسی بخش رس خاکهای منطقه مورد مطالعه به وسیله پراش پرتو ایکس نشان داد که کانیهای موجود در نمونهها از نظر نوع، کم و بیش یکسان بوده ولی میزان آنها در فیزیوگرافیهای مختلف متفاوت میباشد. وجود مقادیر بالای کلریت نشان دهنده جوان بودن خاکهای منطقه و منشاء توارثی این کانی میباشد.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد