مطالعات کانیشناسی خاکها در یک ردیف پستی و بلندی در منطقه رجئین آذربایجانشرقی
محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی
ناصر نظری
1
(
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه
)
کلید واژه: ردهبندی, توپوگرافی, کانیشناسی, فیزیوگرافی مواد مادری آهکی, نیمرخ خاک,
چکیده مقاله :
در این بررسی کانیشناسی خاکهای دشت رجئین در استان آذربایجانشرقی تحت تأثیر توپوگرافیهای مختلف، به عنوان یک عامل خاکساز در شرایط آب و هوایی نیمه خشک بر روی مواد مادری آهکی مورد بررسی قرار گرفت. این دشت به مساحت 42000 هکتار در فاصله 35 کیلومتری جنوبشرقی میانه قرار دارد. ارتفاع متوسط دشت 1290 متر از سطح دریا بوده و میانگین بارندگی و دمای سالیانه آن به ترتیب 4/305 میلیمتر و 9/12 درجه سانتیگراد میباشد. سه واحد فیزیوگرافی شامل جلگههای مرتفع، دشتهای آبرفتی دامنهای و دشتهای آبرفتی رودخانهای در منطقه تشخیص داده شد. در هر واحد فیزیوگرافی تعداد 9 پروفیل شاهد انتخاب گردید. خاکهای موجود در منطقه مطابق سیستم جامع ردهبندی آمریکایی خاک و سیستم فائو تا سطح خانواده طبقهبندی شدند. جهت جداسازی رس از نمونههای خاک از روشهای جکسون، کیتریک و هوپ استفاده شد. برای خروج ملاتهای موجود خاکدانه ها از جمله کربنات ها، گچ و املاح محلول از روش مهرا و جکسون استفاده شد. منحنیهای پراش پرتو ایکس رسهای موجود به وسیله دستگاه D5000 Siemens با لامپ مس در طول موج 524/1 آنگستروم تهیه شد. کانیشناسی بخش رس خاکهای منطقه مورد مطالعه به وسیله پراش پرتو ایکس نشان داد که کانیهای موجود در نمونهها از نظر نوع، کم و بیش یکسان بوده ولی میزان آنها در فیزیوگرافیهای مختلف متفاوت میباشد. وجود مقادیر بالای کلریت نشان دهنده جوان بودن خاکهای منطقه و منشاء توارثی این کانی میباشد.
In this study, mineralogical characteristics of Rajain’s plain soils located in East Azerbaijan province affected by various topography as a soil forming factor under semiarid condition with calcareous parent materials has been studied. The studied area with 42000 ha is located in 35th km of southeastern of Mianeh. The average plain elevation is 1290 m above mean sea level and the mean annual precipitation and temperature are 305.4 mm and 12.9º C respectively. Three physiographic units including including plateaus, piedmont alluvial plains and river alluvial plains were identified. In each physiographical unit, nine profiles were selected as control. According to the comperhensive soil classification system, USDA and FAO system, soils were classified up to family level. Jackson, Kitric and Hope Methods have been used for clay separation from the soil samples. Also, Mahra and Jackson Method has been used for mortar removing in aggregates including carbonates and gypsum soluble salts. The X-ray curves provided by simens5000 X-ray diffractometer with Fe-filtered copper Ka radiation cupper in 1.524 Ao length wave. the mineralogy was determined by X-ray diffraction with a and. X-ray diffractograms of clay fraction of representative soils showed that similar minerals were present, but differed in relative abundance. The relatively high amount of chlorite reveals that the soils are in young stage of development.
Wilding, L. P., N. E. Smeck, and G. F. Hall. 1983. Pedogenesis and soil taxonomy. II. The soil orders. Elesiver, Amesterdam. Netherla
_||_