مهدویت

دسترسی آزاد مقاله

1 - طراحی الگوی تصویرپردازی مبتنی بر آیات و روایات از مهدویت
احمد سیاح حسن زارعی متین سید محمد حسین هاشمیان سیدحسین شرف الدین

نوشتن از موعود امم یکی‌از سختترین قلم‌زدن‌هاست، زیرا که تصویرسازی از آن منجی‌ای که قرار‌است نه فقط میان گروه، دسته، نژاد، قاره و یا فرهنگ و زبانی خاص بلکه میان عالمیان قسط و عدل را برقرار سازد و علم را به کمال رساند؛ در این بازار پرحقه‌ی تصویرسازی از پلیدی‌ها و زشتی‌ها چکیده کامل

نوشتن از موعود امم یکی‌از سختترین قلم‌زدن‌هاست، زیرا که تصویرسازی از آن منجی‌ای که قرار‌است نه فقط میان گروه، دسته، نژاد، قاره و یا فرهنگ و زبانی خاص بلکه میان عالمیان قسط و عدل را برقرار سازد و علم را به کمال رساند؛ در این بازار پرحقه‌ی تصویرسازی از پلیدی‌ها و زشتی‌ها به‌نام درستی و زیبایی، امری‌است‌بس‌دشوار! از سویی مراقبت از ساحت‌قدسی‌اش و از سوی دیگر رساندن آنچه که به‌بهترین‌شکل‌معرف‌شخصیت‌موعود با تمام‌ویژگی‌هایش باشد، می‌طلبد که با وسواسی‌زیاد در این عرصه قدم‌نهیم. در دوره‌ای که دکان‌داران در قالب نام‌مهدویت در پس کلام و ظاهر زیبا، اصل دین و دیانت را در حراجی سیاست به فروش می‌گذارند و همه‌چیز بوی ریا و ناخالصی گرفته و عالم‌نمایان پرسروصدا تصویر زیبای مهدویت را به‌زشتی کردار گروه و دسته‌ی خویش پیوند می‌زنند و زشتی آخرالزمانی دیگران را با چهره‌ای مشابه با چوب‌حراج‌زدن به آموزه‌های زیبای مهدویت پاسخ می‌دهند؛ کشف روش صحیح تصویرپردازی از امام عصر ارواحنافداه نه تنها یک ضرورت، که یک امر حیاتی‌است که آینده ما و نسل‌مان را رقم می‌زند. لذا این پژوهش ضمن تحلیل گفتمان آثار برجسته مهدوی شیعیان اثنی‌عشری در سطح‌رسانه‌های شیعیان‌جهان‌، معرفی‌شده از سوی مصاحبه شوندگان، و تحلیل گفتمان آنها تمرکز خویش را بر تحلیل موضوعی (تم) آیات و روایات مهدوی گذارده و با رجوع به خبرگان مهدوی و عرضه نتایج به ایشان و تلفیق مجدد مفاهیم، به تحلیل‌تم و ارائه راهکارهای تصویرپردازی مطلوب از امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه در رسانه‌ها مبتنی بر آیات و روایات پرداخته‌است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - خاتم الاولیا از دیدگاه ابن عربی و سید محمّد نوربخش
جمشید جلالی شیجانی

موضوع ختم ولایت از مباحث مهم در عرفان اسلامی است که از دیرباز موضوع توجه برخی از عارفان مسلمان، از جمله حکیم ترمذی (سده 3ق) بود که نخستین بار به شکلی منسجم در کتاب ختم الاولیاء خود به آن پرداخت. از دیدگاه ابن عربی، ولایت همان معرفت باطنی و شهودی به خداوند است و خاتم ولا چکیده کامل

موضوع ختم ولایت از مباحث مهم در عرفان اسلامی است که از دیرباز موضوع توجه برخی از عارفان مسلمان، از جمله حکیم ترمذی (سده 3ق) بود که نخستین بار به شکلی منسجم در کتاب ختم الاولیاء خود به آن پرداخت. از دیدگاه ابن عربی، ولایت همان معرفت باطنی و شهودی به خداوند است و خاتم ولایت کسی است که در بالاترین مرتبة ولایت قرار گرفته باشد. عبارات ابن عربی در زمینۀ ختم ولایت مبهم، متضاد و متشتّت است. او گاه خود، و گاه عیسی(ع) و مهدی(ع) را خاتم اولیا می‌داند. نوربخش نیز بر این باور است که اگر کسی در جمیع مراتب مقامات و احوال و کمالات متصرف باشد، انسان کامل، قطب الاقطاب، امام الاولیا و... است. او برای بیان انتقال ولایت از آدم و انبیاء به اقطاب صوفیه، اصطلاح بروز را به کار می‌برد. به اعتقاد وی، در فرایند بروز، جسم شخص او محملی برای پذیرش روح محمد(ص) به شکل حقیقت محمّدیة ازلی، و ارواح عیسی(ع)، امام دوازدهم(ع) و مشایخ بزرگ تصوف شده است. این مقاله، دیدگاه این دو عارف را در این زمینه مورد تحلیل و مقایسه قرار می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - سنت امداد و گونه‌های آن در قرآن کریم
علی بنایی

سنت‌های الهی عبارت‌اند از روش‌هایی که خدای متعال امور عالم و آدم را بر پایه آن‌ها تدبیر و اداره می‌کند. یکی از مهم‌ترین سنن الهی، سنت امداد است. بر مبنای این سنت، خداوند متعال تمامی بندگان خویش را اعم از خوبان و بدان، در راه دستیابی به اهدافشان، یاری می‌رساند و آنان را چکیده کامل

سنت‌های الهی عبارت‌اند از روش‌هایی که خدای متعال امور عالم و آدم را بر پایه آن‌ها تدبیر و اداره می‌کند. یکی از مهم‌ترین سنن الهی، سنت امداد است. بر مبنای این سنت، خداوند متعال تمامی بندگان خویش را اعم از خوبان و بدان، در راه دستیابی به اهدافشان، یاری می‌رساند و آنان را در به ثمر نشستن تلاش‌هایشان کمک می‌کند. آیات مختلفی در خصوص این سنت الهی نازل شده است. بر مبنای این آیات، سنت امداد، به اعتبارات مختلفی قابل تقسیم است و از این رو بر گونه‌های محتلفی انقسام می‌شود. همچنین سنن دیگری در قرآن کریم مورد اشاره قرار گرفته‌اند که با توجه به جهت مشترکشان با سنت امداد می‌توان آن‌ها را سنن هم‌عرض این سنت الهی دانست. در این پژوهش که با روش کتابخانه‌ای و رویکردی توصیفی- تحلیلی سامان یافته، علاوه بر تأملی در مفهوم سنت و گونه‌های سنت امداد، به سنت‌های هم‌عرض آن نیز پرداخته می‌شود و در عین حال، نتایج اعتقاد به سنت امداد مورد بررسی قرار می‌گیرند که در پی این بررسی‌ها، ماهیّت دقیق این سنت الهی روشن می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - شیوه گفت‌وگوهای مهدوی امام صادق(ع) با استناد به آیات قرآن کریم و روایات
مرجان السادات حسینی میرصفی ستار عودی محمد سپهری

حیات انسان در طـول تاریخ توأم بوده است با تقابل و تخاصم دو جبهـه حـق و باطل؛ اما این تقابل همـواره جنگ بیرونی در پی نداشتـه، اغلب گفـت‌وگوهایی را موجب شده است که هرچند در مواردی اهل باطل را به سبب لجاجت و عناد مجاب نمی کـرد، به درخشش خورشیـد حقیقت در دل حاضران در مجلس گ چکیده کامل

حیات انسان در طـول تاریخ توأم بوده است با تقابل و تخاصم دو جبهـه حـق و باطل؛ اما این تقابل همـواره جنگ بیرونی در پی نداشتـه، اغلب گفـت‌وگوهایی را موجب شده است که هرچند در مواردی اهل باطل را به سبب لجاجت و عناد مجاب نمی کـرد، به درخشش خورشیـد حقیقت در دل حاضران در مجلس گفت‌وگو و مخاطبان متن مکتوب آن در اعصار بعدی انجامیده است. با توجه به اینکه راه و شیوه مکتب اهل بیت(ع)- چنانکه از تعلیمات آن‌ها استباط می‌شود- همان راه فطرت بوده و قرآن کریم به عنوان بزرگ‌ترین پشتوانه ایشان در اجرای رسالت توحیدی و هدایتگری‌شان می‌باشد، لذا نویسنده این مقاله سعی نموده تا با استناد به آیات قرآن کریم و روایات، شیوه گفت‌وگوهای امام صادق(ع) در باب مهدویت را به عنوان اسوه و الگوی جبهه حقیقت تبیین نموده است به این امید که پیروان مکتب جعفری را در راه روشنگری و گسترش معارف بلند این مکتب و پاسخگویی به شبهات مفید باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - اثربخشی بسته روان‌شناختی انتظارمحور مبتنی بر آموزه‌های مهدویت بر سبک‌های هویتی و اهمال‌کاری دانش‌آموزان دختر متوسطه دوم
زهرا قاسمی ایلناز سجادیان

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی بسته روان‌شناختی انتظارمحور مبتنی بر آموزه‌های مهدویت بر سبک‌های هویتی و اهمال‌کاری دانش‌آموزان دختر متوسطه دوم انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری چکیده کامل

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی بسته روان‌شناختی انتظارمحور مبتنی بر آموزه‌های مهدویت بر سبک‌های هویتی و اهمال‌کاری دانش‌آموزان دختر متوسطه دوم انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل دانش‌آموزان دختر متوسطه دوم شهر اصفهان در سال تحصیلی 98-1397 بود. در این پژوهش تعداد 30 دانش‌آموز دختر متوسطه دوم با روش نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه های آزمایش و گواه گمارده شدند (15 دانش‌آموز در گروه آزمایش و 15 دانش‌آموز در گروه گواه). گروه‌ آزمایش مداخلات بسته انتظارمحور (12 جلسه) را طی سه ماه دریافت نمود. پرسشنامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل مقیاس خودسنجی التزام عملی به اعتقادات اسلامی (نویدی، 1376)، پرسشنامه سبک‌های هویت (برزونسکی، 1992) و پرسشنامه اهمال‌کاری (تاکمن، 1991) بود. داده‌های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرنی توسط نرم‌افزار آماری SPSS23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بسته روان‌شناختی انتظارمحور بر سبک‌های هویت اطلاعاتی، سردرگم، متعهد و اهمال‌کاری دانش‌آموزان تاثیر دارد (0001/0>p). نتیجه‌گیری: بر اساس جهت بهبود سبک‌های هویت و کاهش اهمال‌کاری دانش‌آموزان می‌توان بسته روان‌شناختی انتظارمحور مبتنی بر آموزه‌های مهدویت را مورد استفاده قرار داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - بررسی و مقایسه میزان توجه به مفاهیم مهدویت در کتب درسی معارف اسلامی آموزش و پرورش
رضا جعفری هرندی علی نقی فقیهی حسن نجفی

پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه میزان توجه به مفاهیم مهدویت در کتب درسی معارف اسلامی نظام آموزش و پرورش کشور در حوزه برنامه درسی انجام شد. این مباحث شامل؛ ویژگی‌های فردی حضرت، عصر قبل از ظهور (عصر غیبت)، عصر ظهور و عصر بعد از ظهور(دوران حکومت) می‌شد. روش پژوهش توصیفی ا چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه میزان توجه به مفاهیم مهدویت در کتب درسی معارف اسلامی نظام آموزش و پرورش کشور در حوزه برنامه درسی انجام شد. این مباحث شامل؛ ویژگی‌های فردی حضرت، عصر قبل از ظهور (عصر غیبت)، عصر ظهور و عصر بعد از ظهور(دوران حکومت) می‌شد. روش پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا و رویکرد آن نیز کاربردی بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کتاب‌های درسی معارف اسلامی بوده که وزارت آموزش و پرورش در سه دوره تحصیلی (ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم) طی سال‌های1330 تا 1387 به چاپ رسانده است. نمونه مورد بررسی 90 عنوان کتاب درسی معارف اسلامی بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی در دسترس انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بود. نتایج پژوهش با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (آزمون T مستقل) و با کمک نرم افزار SPSS نسخه 20 مورد تحلیل قرار گرفت. عمده‌ترین نتایج این پژوهش بیانگر آن بود که: اختلاف مشاهده شده بین میانگین مؤلفه‌های مرتبط با مهدویت در دو دوره قبل از انقلاب اسلامی (36/19) و بعد از انقلاب اسلامی (64/26) در سطح (p < 0/05) معنادار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - مهدویت در عرفان اسلامی
بهروز رومیانی معصومه بخشی زاده اسماعیل عبداللهی

مهدویت، مبحثی بسیار مهم در عرفان اسلامی است. این مبحث به واسطة ادغام دو مبحث عرفانی و اسلامی حقیقت محمدیه و ولایت مذهبی تشیع به وجود آمده است. حقیقت محمدیه، بیانگر مفهوم ولایت و خاتمیت در عرفان است و مهدویت، مبین اندیشة تداوم ولایت مذهبی پیامبر(ص) به واسطة حضرت صاحب الز چکیده کامل

مهدویت، مبحثی بسیار مهم در عرفان اسلامی است. این مبحث به واسطة ادغام دو مبحث عرفانی و اسلامی حقیقت محمدیه و ولایت مذهبی تشیع به وجود آمده است. حقیقت محمدیه، بیانگر مفهوم ولایت و خاتمیت در عرفان است و مهدویت، مبین اندیشة تداوم ولایت مذهبی پیامبر(ص) به واسطة حضرت صاحب الزمان(عج) است. این دو مقوله با ادغام و تلفیق در یک تعبیر مستقل در عرفان اسلامی موسوم به مهدویت، عامل طرح مباحثی گردیده که موضوع پژوهش پیش‌رو است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - نقش تاریخ پنداری و موعود گرایی در افکارعرفانی شیخ احمد احسایی و پیدایش فرقه شیخیه
رضا یوسف‌وند

10.2234/erfan.2023.708528

بررسی مکتب شیخیه از آن رو ضرورت دارد که این فرقه نقش قابل توجهی در پیدایش جریانات انحرافی جدید مذهبی و تحوّلات اجتماعی در دوره معاصر داشته است. عقاید خاص شیخ احمد احسایی و پس از او سید کاظم رشتی باعث شد، مکتب شیخیه از دل تشیّع سر برآورده و چهره‌ای متفاوت نسبت به اصل اصی چکیده کامل

بررسی مکتب شیخیه از آن رو ضرورت دارد که این فرقه نقش قابل توجهی در پیدایش جریانات انحرافی جدید مذهبی و تحوّلات اجتماعی در دوره معاصر داشته است. عقاید خاص شیخ احمد احسایی و پس از او سید کاظم رشتی باعث شد، مکتب شیخیه از دل تشیّع سر برآورده و چهره‌ای متفاوت نسبت به اصل اصیل خود، یعنی شیعه‌ی ناب ارائه دهد. در تقسیم‌بندی علل و عواملی که بر اساس آنها موعودباوری و اعتقاد به آمدن منجی آخر الزمان موجب پیدایش فرقه‌های مذهبی می‌شود، دو دسته عامل را می توان ذکر کرد: نخست دسته‌ای که فردی بوده و به ادعاهای فردی خاص مربوط می شود؛ مانند فرقه‌ی قادیانیه دسته‌ی دوم، عوامل اجتماعی است و به شرایط اجتماعی پیدایش فرقه‌ها باز می‌گردد؛ مانند قیام مهدی سودانی. این دسته عوامل یعنی شرایط اجتماعی از قبیل: فقر، ظلم و فساد و بی‌عدالتی، در پیدایش فرقه‌ی شیخیه نقش ویژه‌ای داشته است. پرسش اصلی این پژوهش، این است که چه رابطه‌ای بین پیدایش فرقه‌ی شیخیه و عوامل زمینه‌ساز آن وجود داشته است؟ فرضیه‌ی مورد بحث، عبارت است از اینکه بین مقتضیات زمان و شرایط اجتماعی و ایجاد فرقه‌ی شیخیه، رابطه‌ وجود دارد. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی به تبیین فرضیه پرداخته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - تحلیلی بر شاخصه‌های عرفانی تئوری مهدویت
سیدعبدالله دانشی سیده فاطمه حسینی میرصفی

تئوری مهدویت نظر به گستردگی و جهان شمول بودن آن دارای ابعاد بسیار گسترده و ناشناخته‌ای است؛ یکی از مهم‌ترین مصادیق در عرفان اسلامی، مسأله ختم و مهدویت است که با عناوینی همچون انسان کامل، صاحب ولایت باطنی و ... عنوان شده است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و به شیوه کت چکیده کامل

تئوری مهدویت نظر به گستردگی و جهان شمول بودن آن دارای ابعاد بسیار گسترده و ناشناخته‌ای است؛ یکی از مهم‌ترین مصادیق در عرفان اسلامی، مسأله ختم و مهدویت است که با عناوینی همچون انسان کامل، صاحب ولایت باطنی و ... عنوان شده است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و به شیوه کتابخانه‌ای درصدد بیان تفسیری عرفانی از مسئله مهدویت است. ذکر این نکته ضروری است که علی رغم برداشت‌های متفاوت از مفاهیم عرفانی و تأویل‌های گوناگون بسیاری از مبانی نظری و عملی عرفان در پیوند ناگسستنی با جامعه آرمانی مهدوی است. جایگاه کمتر شناخته شده تئوری مهدویت در مباحث عرفانی و تحقیقات فارسی و تطبیق آرای این نظریه و ایده با اصطلاحات اصیل عرفانی که به طور کلی بعد از ابن عربی رشد قابل توجهی داشته، نگارنده را بر آن داشته تا دست به این پژوهش بزند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - کارکردهای روانشناختی باورداشت مهدویت و سبک زندگی انتظار محور
حمداله جایروند

از جمله عالی‌ترین مکتب‌هایی که می‌تواند جامعه اسلامی را به سوی تعالی و تکامل برده و به تمام تلاش‌های آن ارزش و اصالت بخشد، مکتب مقدس انتظار است. انتظار، مفهومی پراصالت، سازنده و تحرک‌بخش در جهت ارزش دادن به رفتار یک انسان پیرو و ارج نهادن به حرکت‌های جامعه تشیع در راه ر چکیده کامل

از جمله عالی‌ترین مکتب‌هایی که می‌تواند جامعه اسلامی را به سوی تعالی و تکامل برده و به تمام تلاش‌های آن ارزش و اصالت بخشد، مکتب مقدس انتظار است. انتظار، مفهومی پراصالت، سازنده و تحرک‌بخش در جهت ارزش دادن به رفتار یک انسان پیرو و ارج نهادن به حرکت‌های جامعه تشیع در راه رسیدن به حکومت عدالت و ایمان اسلامی است. از دیدگاه اهل بیت عصمت و طهارت انتظار فرج یا چشم به راه گشایش بودن، به خودی خود در عصر غیبت برای منتظران مایه گشایش، نجات و رستگاری است. اعتقاد به مهدویت همانند سایر مولفه های اعتقادات دینی آثارتربیتی و روانی در فرد و جامعه به دنبال دارد و توجه به نقش آموزه های مهدویت در اخلاق ، رفتار فردی و اجتماعی کارکرد های بسزایی دارد. در تحقیق حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است و به لحاظ نوع داده های مورد استفاده تحقیق مروری می باشد، کارکردهای روانشناختی مهدویت و سبک زندگی انتظار محور در موضوعات امید، انگیزش دهی متعالی به رفتارها، معنادهی به زندگی، حمایت اجتماعی، مکان کنترل، هیجانات مثبت و نیایش مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که مذهب، باورداشت مهدویت و سبک زندگی انتظار محور دارای کارکردهای روانشناختی مهمی برای انسان و ارتقا سلامت روان می باشد . سبک زندگی انتظار محور و باورداشت مهدویت موجب می شود انسان درک بیشتر و عمیق تری از خود، و خدای خود داشته باشد، و این موجب انگیزش برای رفتارهای متعالی می شود، به فرد نیرو می دهد و به معنای زندگی دست پیدا می کند، هیجانات مثبت را تجربه می کند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - رابطه حد ارتداد و مدعی امامت
محمدعلی عرب عامری محمدرسول آهنگران مریم آقایی بجستانی

امامیه با استناد به ادلة محکم عقلی و نقلی، امامت را منصبی الهی دانسته و معتقد است ایمان به دوازده امام به نحو عام مجموعی از جمله ضروریات مذهب است و از آنجا که امامت جزء اصول دین می‌باشد، ادعای امامت با این امر منافات داشته و ارتداد از مذهب و دین می‌باشد. این نوشتار به ر چکیده کامل

امامیه با استناد به ادلة محکم عقلی و نقلی، امامت را منصبی الهی دانسته و معتقد است ایمان به دوازده امام به نحو عام مجموعی از جمله ضروریات مذهب است و از آنجا که امامت جزء اصول دین می‌باشد، ادعای امامت با این امر منافات داشته و ارتداد از مذهب و دین می‌باشد. این نوشتار به روش کتابخانه‌ای نگاشته شده است پرسش اصلی این‌که شارع برای مدعیان امامت چه حدی در نظر گرفته است؟ هدف اصلی مقاله تعیین حد ارتداد برای مدعیان امامت با نظر شارع است. فرضیه اصلی این است که شارع برای مدعیان امامت، حد در نظر گرفته است. بر اساس نتایج با استناد به مواردی چون ادله ارتداد، ادله وجوب امر به معروف و نهی از منکر، ادله وجوب قواعد تعزیر و ... ، ادعای مهدویت با مجازات روبرو است و میزان این مجازات بستگی به محدوده فعالیت مدعی و میزان تخلف و .. خواهد داشت پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - گفتمان‌های فکری عصر ابن بابویه و اندیشۀ غیبت: بازخوانی کتاب کمال الدین و تمام النعمة
علی ثقفیان حسین شجاعی

عصر ابن بابویه از دوره‌های پرالتهاب در تاریخ مذهب شیعۀ امامیه به‌حساب می‌آید. خروج امام از دسترس مستقیم در کنار تردیدافکنی دیگر فرقْ مردم را با حیرتی فراگیر مواجه کرد. در چنین وضعیتی ابن بابویه با نگارش کتاب کمال الدین تلاش نمود مهم‌ترین چالش‌های گفتمانی عصر خویش را که چکیده کامل

عصر ابن بابویه از دوره‌های پرالتهاب در تاریخ مذهب شیعۀ امامیه به‌حساب می‌آید. خروج امام از دسترس مستقیم در کنار تردیدافکنی دیگر فرقْ مردم را با حیرتی فراگیر مواجه کرد. در چنین وضعیتی ابن بابویه با نگارش کتاب کمال الدین تلاش نمود مهم‌ترین چالش‌های گفتمانی عصر خویش را که موجب شکل‌گیری حیرتی گسترده پیرامون امام عصر (ع) شده بود بررسی کند. به دلیل عدم انعکاس مستقیم این گفتمان‌ها در آثار تاریخی مختلف، لازم است با تحلیل و دسته‌بندی داده‌های مندرج در کتاب کمال الدین، مهم‌ترین جریان‌های فکری شیعیان دورۀ حیرت و چالش‌های گفتمانی ایشان را بازشناسیم. به نظر می‌رسد ابن بابویه خود را با سه مسئلۀ اصلیِ اثبات وجود حجت الٰهی و تعیّن یافتنش در فرزند امام عسکری (ع)، غیبت امام و عدم تنافی آن با شئون امامت، و طول عمر امام روبه‌رو می‌دیده است. مطالعۀ پیش‌رو برای آزمون همین فرضیه صورت می‌گیرد. می‌خواهیم دریابیم هریک از این قبیل مسائل از جانب کدام دسته از مخالفان مطرح می‌شده، و پاسخ‌های ابن بابویه در مقام رویارویی با هرکدام چه بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - بیان شبهات انکار مهدویت به بهانه آثار سوء اعتقاد به مهدویت و پاسخ به آن
مریم رضایی غلامحسین تاجری نسب

باور به اصل مهدویت با ایجاد روحیه نشاط و امید در انسان‌ها، باعث تقویت نیروی مقاومت ایشان در مقابل ظلم و زور می‌گردد و لذا مسئله‌ای با ارزش برای جوامع انسانی است. از آنجا که چنین روحیه‌ای به زیان دشمنان اسلام است، همواره تلاش می‌کنند با روش‌های مختلف ازجمله تحریف و تخریب چکیده کامل

باور به اصل مهدویت با ایجاد روحیه نشاط و امید در انسان‌ها، باعث تقویت نیروی مقاومت ایشان در مقابل ظلم و زور می‌گردد و لذا مسئله‌ای با ارزش برای جوامع انسانی است. از آنجا که چنین روحیه‌ای به زیان دشمنان اسلام است، همواره تلاش می‌کنند با روش‌های مختلف ازجمله تحریف و تخریب و انکار مهدویت، به مبارزه با آن بپردازند. برای انکار مهدویت با طرح شبهات و القاء آن در فکر و اندیشه مردم تلاش می‌کنند که اعتقاد به اصل مهدویت را از ذهن مردم بزدایند و در نتیجه باعث ایجاد آثار و عوارض منفی مثل؛ رکود و رخوت و فساد و تباهی در جامعه اسلامی شوند، در این راستا اساس تفکر مهدویت را جعلی دانسته‌اند و آن را منکر شده و به کل رد کرده‌اند. انکار مهدویت با طرح این شبهه بدون بررسی دقیق مسئله و فقط با استناد به سخنان ابن خلدون و افزودن شبهاتی بر سخنان وی صورت گرفته است. این مقاله ضمن بیان این شبهه و موارد مربوط به آن، تلاش نموده است با پاسخ دادن به آن و از بین بردن ابهامات مربوطه، در جهت از بین بردن افکار نادرستی که باعث تضعیف عقاید مهدوی می‌شود، گام مؤثری بردارد و مانع نفوذ این افکار در اذهان اندیشمندان شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - بیانیه گام دوم انقلاب، منشور مهدویت و زمینه ساز تحقق تمدن نوین اسلامی
مرتضی مولائی

بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به مثابه نقشه راه و منشور اندیشگی انقلاب در چلّه دوم حیاتش است و مشتمل بر فرازهای متعددی است که پرداختن به هر یک از آن‌ها می‌تواند و باید آغازگر فصل جدیدی در تاریخ انقلاب اسلامی باشد. برای تبیین هر چه مطلوب‌تر این بیانیه راهبردی، باید به این چکیده کامل

بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به مثابه نقشه راه و منشور اندیشگی انقلاب در چلّه دوم حیاتش است و مشتمل بر فرازهای متعددی است که پرداختن به هر یک از آن‌ها می‌تواند و باید آغازگر فصل جدیدی در تاریخ انقلاب اسلامی باشد. برای تبیین هر چه مطلوب‌تر این بیانیه راهبردی، باید به این پرسش که منشور مهدویت برمبنای بیانیه راهبردی گام دوم انقلاب چیست؟ پاسخ گفت. از منظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله‌العالی) به عنوان یک متفکر و اندیشمند اسلامی، هدف نهایی انقلاب اسلامی رسیدن به تمدن نوین در زنجیره منطقی و مستمر است و برای تحقق آن بایستی پنج مرحله انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و تمدن اسلامی پشت سر گذاشته شود تا آمادگی برای ظهور امام عصر (عج) فراهم گردد. در انجام این تحقیق از روش پژوهشی داده بنیاد استفاده‌شده است. کشف چیستی و چگونگی تمدن نوین اسلامی منطبق با بیانیه گام دوم انقلاب در جهت زمینه سازی ظهور حضرت حجت (عج) را می‌توان یافته اصلی این مقاله دانست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - دفع شبهات ولادت و عمر امام زمان علیه السلام در اخبار فریقین
علیرضا حیدری نسب

باور به منجی موعود در اسلام به صورتی هر چه واضح‌تر جلوه کرده است. اخبار این باب به اندازه‌ای صریح و گسترده بوده و با نقل اجماعی روایت شده است که به‌رغم گذشت قرن‌ها، پیشامد فراز و فرودها در تاریخ و سوء استفاده‌های بی‌سابقه جریانات تاریخی از آن باور، هنوز می توان به آنها چکیده کامل

باور به منجی موعود در اسلام به صورتی هر چه واضح‌تر جلوه کرده است. اخبار این باب به اندازه‌ای صریح و گسترده بوده و با نقل اجماعی روایت شده است که به‌رغم گذشت قرن‌ها، پیشامد فراز و فرودها در تاریخ و سوء استفاده‌های بی‌سابقه جریانات تاریخی از آن باور، هنوز می توان به آنها استناد نمود. این که مهدی از عترت و آخرینِ فرد از سلالة پیامبر اسلام (ص) است و با آمدن او قبل از پایان دنیا عدل و داد حاکم می‌شود و ...، هماهنگ و به‌طور اجماعی در اهم جوامع حدیثی فریقین ثبت شده است. در این میان به سبب قرن‌ها وجود اختلاف مذهبی، اختلافاتی هم در باره برخی ابعاد این موضوع، چون تبار، نام پدر و یا ولادت حضرت (ع) بروز کرده که به نظر می رسد با بررسی و تحلیل بی‌طرفانۀ علمی برطرف ‌گردد و معلوم می‌شود موعود اسلام کسی جز امام دوازدهم از امامان اهل بیت (ع)، یعنی محمد بن حسن عسکری(ع)، نیست که به تقدیر الهی ولادت و حیاتش چون برخی انبیای عظام، مثل یوسف (ع)، موسی (ع) و عیسی (ع) نامتعارف رقم خورده و به همین دلیل هم، معصومان (ع) به‌طور ویژه او را معرفی کرده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - انکار مهدویت: یکی از مؤلفه‌های اصلی جنگ نرم دشمنان اسلام
مریم رضایی غلامحسین تاجری نسب

رشد روزافزون دین اسلام در طول تاریخ، موجب تلاش‌های گوناگون دشمنان اسلام برای نابود کردن آن شده و یکی از راهکارهای آن‌ در طول تاریخ جنگ نرم بوده و انکار مهدویت نیز از مؤلفه‌های اصلی آن است. دشمنان در این مسیر قدم‌های بسیاری برداشته‌ و سعی نموده اند از راههای مختلف به مسئ چکیده کامل

رشد روزافزون دین اسلام در طول تاریخ، موجب تلاش‌های گوناگون دشمنان اسلام برای نابود کردن آن شده و یکی از راهکارهای آن‌ در طول تاریخ جنگ نرم بوده و انکار مهدویت نیز از مؤلفه‌های اصلی آن است. دشمنان در این مسیر قدم‌های بسیاری برداشته‌ و سعی نموده اند از راههای مختلف به مسئله مهدویت ضربه وارد کنند که یکی از آن راهها، انکار مهدویت است. در این مقاله، ضمن تعریف و تبیین جنگ نرم به معرفی انکار مهدویت به عنوان یکی از مؤلفه های اصلی جنگ نرم پرداخته شده و شبهات منکرین مهدویت بیان گردیده و برپایه ضوابط عقلی و توصیفی تحلیل شده است؛ با این هدف که با این معرفت افزایی گامی در جهت تقویت معارف شیعی برداشته شود و یکی از ابزارهایی را که برای ضربه زدن به مهدویت و در نهایت اسلام مورد استفاده قرار گرفته را تبدیل به قدرت نرم نموده و در جهت منافع اسلام از آن بهره برده و اهداف استعماری دشمنان اسلام تبیین و معرفی گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - نگاهی گذرا به سیر تاریخی مهدویت در تصوف
محمودرضا اسفندیار فائزه رحمان

مهدویت بیشتر به عنوان آموزه‌ای شیعی در فرهنگ اسلامی ـ ایرانی، نقش و جایگاه مهمی دارد. در این مقاله، پس از مروری گذرا بر مفهوم موعودگرایی در ادیان ابراهیمی، جایگاه مهدویت در تصوف سده‌های نخستین (قرون دوم تا پنجم) را بررسی کرده‌ایم. در ادامه، مهدویت در سده‌های ششم و هفتم چکیده کامل

مهدویت بیشتر به عنوان آموزه‌ای شیعی در فرهنگ اسلامی ـ ایرانی، نقش و جایگاه مهمی دارد. در این مقاله، پس از مروری گذرا بر مفهوم موعودگرایی در ادیان ابراهیمی، جایگاه مهدویت در تصوف سده‌های نخستین (قرون دوم تا پنجم) را بررسی کرده‌ایم. در ادامه، مهدویت در سده‌های ششم و هفتم (نیمه اول) تاریخ تصوف (دوره ظهور مهدویت در تصوف) و آن‌گاه در قرون هفتم (نیمه دوم)، هشتم و نهم (آغاز جریان نزدیکی بیشتر تصوف و تشیع) پی جسته‌ایم. در تعقیب این جریان، عصر صفویه (دوران استقرار تشیع به عنوان مذهب رسمی در ایران) و قاجار، آخرین بخش این پژوهش است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - واکاوی بحث متکلمین در عدم انحصار معجزه رسول خاتم(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)به قرآن کریم (با تاکید بر مسئله شق‌القمر)
طاهره عبدالحسینی حسین‌آبادی سوسن آل رسول محمدحسین توانایی سره دینی

در مباحث کلامی پیرامون معجزات نبی‌ّ‌اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)به‌طور کلی دو دیدگاه وجود دارد که گروهی قائل به داشتن معجزات برای آن ‌حضرت و دسته دوم انحصار در قرآن‌کریم را قائلند. به این لحاظ در تفسیر آیات ابتدایی سوره قمر و جریان انشقاق‌قمر، گروه دوم معتقدند که انشقا چکیده کامل

در مباحث کلامی پیرامون معجزات نبی‌ّ‌اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)به‌طور کلی دو دیدگاه وجود دارد که گروهی قائل به داشتن معجزات برای آن ‌حضرت و دسته دوم انحصار در قرآن‌کریم را قائلند. به این لحاظ در تفسیر آیات ابتدایی سوره قمر و جریان انشقاق‌قمر، گروه دوم معتقدند که انشقاقی در ماه صورت نگرفته و در آینده و نزدیک قیامت این اتفاق صورت می‌پذیرد و آن‌‌ حضرت به غیر از قرآن‌کریم معجزه‌ی دیگری نداشته است. در این مقاله دلایل تفسیری دسته دوم با روش توصیفی-تحلیلی بررسی شده و مشخص می‌گردد که نظرات این دسته با سایر آیات قرآن‌کریم ناهماهنگی دارد و نیز از لوازم عقلی پذیرش این رأی بی‌اعتبار شدن باب‌های اعجاز نبیّ‌اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)در کتب حدیثی و ایجاد شبهه در روایات مهدویت می‌باشد. پرونده مقاله

فهرست مقالات مهدویت

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی