کتا ب نه جالأدب، تألیف نج مالغنی رامپوری ( 1339 ه . ق.) است. ای نکتا ب درحکمدایره المعارفی است که تمامی مباحث دستوری را با توضیح و تفصیل بسیار و مثا لها و شواهد متعدد، با استفاده از حدود 300 کتاب، رساله و فرهنگ، در سه باب در خود جایداده است. باب سوم این کتاب، به مبحث حر چکیده کامل
کتا ب نه جالأدب، تألیف نج مالغنی رامپوری ( 1339 ه . ق.) است. ای نکتا ب درحکمدایره المعارفی است که تمامی مباحث دستوری را با توضیح و تفصیل بسیار و مثا لها و شواهد متعدد، با استفاده از حدود 300 کتاب، رساله و فرهنگ، در سه باب در خود جایداده است. باب سوم این کتاب، به مبحث حروف اختصاص داده شده است؛ که در آن، پس از تعریف حرف و تقسیم بندی آن به دو دسته حروف مبانی و اصطلاحی، ویژگی هایهش ت حرف مختص زبان عربی توضیح داده شده است. حروف همزه و الف نیز از ذهننقّاد این نویسنده دور نمانده است.در مقالة حاضر، برای تطبیق مباحث مطرح شده در کتاب با مباحث دستوری جدید، ازکتا بهای معتبر دستوری، آواشناسی و فرهن گهای گوناگون تألیف شده در ایران استفادهو سعی شده است مباحث و مثا لهایی ارائه شود که امروزه در زبان فارسی دیده و شنیدهمی شوند.
پرونده مقاله
هر زبانی مجموعه قواعدی دارد که همه گویندگان زبان ملزم به اطاعت از آن قواعد هستند. در این قواعد اختیاراتی هم هست که دست گویندگان آن زبان را باز گذاشته است. مثلاً همه میتوانند به جمع پرنده، پرندگان و یا پرندهها بگویند. علاوه بر این امکانات عمومی، شاعران امکانات دیگری چکیده کامل
هر زبانی مجموعه قواعدی دارد که همه گویندگان زبان ملزم به اطاعت از آن قواعد هستند. در این قواعد اختیاراتی هم هست که دست گویندگان آن زبان را باز گذاشته است. مثلاً همه میتوانند به جمع پرنده، پرندگان و یا پرندهها بگویند. علاوه بر این امکانات عمومی، شاعران امکانات دیگری نیز دارند. این امکانات زبانی مواقعی وزن کلام را تغیر نمیدهد؛ مانند چِشم/ چَشم و گاه وزن را تغییر میدهد. مانند: افسانه/ فسانه و اسکندر/ سکندر. هدف اصلی این تحقیق پاسخ دادن به این سوال است که شعرای زبان فارسی چگونه از زبان به نفع خود استفاده کرده، با آشناییزدایی سعی در زیباسازی و نیز حل مشکل وزنی شعر خود میکنند؟ منظور از امکاناتدستوری در این پژوهش، امکاناتی است که دست شاعر را در انتخاب چند گزینه مساوی باز گذاشته تا ضمن حفظ معنا و بلاغت، بتوان با انتخاب یکی از گزینهها وزن شعر را تنظیمنماید. مقدار امکانات خلق شده در هر اثری ادبی و نیز در هر دورهای متفاوت است. جمعآوری تمام این امکانات در کل ادب فارسی، خود به سالها پژوهش نیاز دارد. در این مقاله فقط مهمترین امکانات دستوری در دو بخش مهم ساختواژه و نحو دیوان ناصرخسروبررسی شدهاند. مثلاًتغییر جایگاه وند نفی و وند استمرار، فاصله انداختن بین اجزای فعل مرکب، استفاده از ضمایر متصل غیرفاعلی برای فعل لازم، تغییر جایگاه صفت در جمله از انواع امکانهای دستوری است. با شناخت امکانات دستوری میتوان به روزآمد کردن زبان فارسی کمک فراوانی کرد. این امکانات در هر شعر و نثری وجود دارند، اما در این مقاله فقط امکاناتی دستوری شعر بررسی شده است. اگر بتوان همه متون ادب فارسی را از این نظر بررسی کرد، بسیاری از مشکلات زبان فارسی شناخته و برطرف خواهد شد.
پرونده مقاله
صفت از انواع کلمه است که حالت، مقدار و ویژگیهای دیگر اسم را نشان میدهد. این کلمه از عناصر ایجاد زبان شاعرانه است و بیش از عناصر دیگر زبان بازتاب عاطفه و نوع برخورد شاعر با پدیدهها و اشیاء است از همین روی میتواند ارزشهای هنری فراوانی در شعر داشته باشد. هدف این مقاله چکیده کامل
صفت از انواع کلمه است که حالت، مقدار و ویژگیهای دیگر اسم را نشان میدهد. این کلمه از عناصر ایجاد زبان شاعرانه است و بیش از عناصر دیگر زبان بازتاب عاطفه و نوع برخورد شاعر با پدیدهها و اشیاء است از همین روی میتواند ارزشهای هنری فراوانی در شعر داشته باشد. هدف این مقاله تعیین کارکردهای هنری این مقوله در شعر و جایگاه آن در ادبیات و برجستگی زبان و نقش آن در کیفیت عاطفی و تصویرپردازی در شعر شاملوست به همین خاطر با روش استقرایی با تاکید بر شعر وی در سه حوزه زبانی، معنوی و تصویری به این موضوع پرداخته است. در حوزه نخست ساخت صفات تازه، ایجاد موسیقی، جابهجایی صفت، کاربرد صفات کهن و... در برجستگی زبان موثر بوده است. از نظر معنوی صفت نمایانگر عاطفه و لحن شاعر است و تناسب صفات موجب ایجاد انسجام و ساخت فضای منسجم شعری شده است. علاوه بر آن نوع و کیفیت صفاتی که شاملو در مورد یک پدیده به کار گرفته اندیشه او را نسبت به آن نشان میدهد. در حوزه تصویری نیز صفت در ایجاد حسآمیزی، خلق استعاره و تشبیه، پویایی توصیفات و... موثر بوده است.
پرونده مقاله
عنصر زبان یکی از پدیدههای اجتماعی است که همواره در حال تغییر و دگرگونی است. زبان فارسی نیز به دور از این تغییر و تحولات نبوده است. یکی از این دگرگونیها، تغییر حروف اضافه است. در این پژوهش به بررسی حروف اضافه، انواع و چگونگی آن در زبان شعری شاعران برجستهی دورهی سامان چکیده کامل
عنصر زبان یکی از پدیدههای اجتماعی است که همواره در حال تغییر و دگرگونی است. زبان فارسی نیز به دور از این تغییر و تحولات نبوده است. یکی از این دگرگونیها، تغییر حروف اضافه است. در این پژوهش به بررسی حروف اضافه، انواع و چگونگی آن در زبان شعری شاعران برجستهی دورهی سامانی و مقایسهی آن با زبان معیار امروز پرداخته شده است. بررسی شواهد بیانگر این است که در دورهی یادشده، حروف اضافهی ساده و مرکّب گوناگونی کاربرد دارند. این حروف از لحاظ شکل و ساختار و همچنین بار معنایی دارای گستردگی و تنوع فراوانی هستند. علاوه بر این حروف اضافهای در این دوره کاربرد دارند که در دورهای بعد کاهش یافته یا به طور کامل متروک شدهاند. همچنین تعدادی از عبارات (حرف اضافه و متمم) در این دوره وجود دارند که برخی از دستورنویسان، آنها را حرف اضافۀ مرکب دانستهاند؛ درحالی که به نظر میرسد این عبارات، ترکیبی از حرف اضافه-ی ساده و متمم میباشند.
پرونده مقاله
.مقاله حاضر به بررسی ساخت بینا فردی با محوریت وجه ، درمبحث صفت در چهار کتاب دستور زبان فارسی خیامپور،دستور زبان فارسی انوری،دستورزبان فارسی مشکوه الدینی و ساخت زبان فارسی خسرو غلامعلی زاده در چارچوب دستور نظام مند هلیدی به فرانقش بینا فردی می پردازد . و هدف آن است تجویز چکیده کامل
.مقاله حاضر به بررسی ساخت بینا فردی با محوریت وجه ، درمبحث صفت در چهار کتاب دستور زبان فارسی خیامپور،دستور زبان فارسی انوری،دستورزبان فارسی مشکوه الدینی و ساخت زبان فارسی خسرو غلامعلی زاده در چارچوب دستور نظام مند هلیدی به فرانقش بینا فردی می پردازد . و هدف آن است تجویزی و توصیفی بودن گزاره ها را به کمک وجه نمایان سازد. روش به کار رفته در این پژوهش ، روش تحلیلی است. در تقسیم بندی اقسام دستور از حیث بایدی و نبایدی، آن را به تجویزی و توصیفی تقسیم کرده اند و تشخیص این دو از راه بررسی وجه در متن ممکن است از این منظر بررسی وجه فعل به درستی می تواند ما را به نوع نگاه نویسندگان به امر دستور رهنمون باشد . در هر چهار کتاب وجه اخباری بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده است واین نشان از آن دارد که مولفان کوشیده اند اصول زبان فارسی را به شکل مدون و منظم ارائه دهند.با توجه به میزان کاربرد وجه التزامی در چهار کتاب می توان گفت عبدالرسول خیامپور با داشتن بالاترین بسامد آماری در وجه التزامی از نوع بایدی تجویزی بودن دستور خود را ثابت نموده است.
پرونده مقاله
هدف از این پژوهش پاسخ به این پرسش بود که آیا بین دو روش تدریس در متن (کل به جزء) و تدریس انتزاعی (جزء به کل) در درس دستور زبان فارسی و میزان یادگیری آزمودنی های پژوهش، رابطه معنی داری وجود دارد یا نه؟ در این راستا تعداد 51 نفر از دانش آموزان پسر نظام جدید، در دبیرستان ش چکیده کامل
هدف از این پژوهش پاسخ به این پرسش بود که آیا بین دو روش تدریس در متن (کل به جزء) و تدریس انتزاعی (جزء به کل) در درس دستور زبان فارسی و میزان یادگیری آزمودنی های پژوهش، رابطه معنی داری وجود دارد یا نه؟ در این راستا تعداد 51 نفر از دانش آموزان پسر نظام جدید، در دبیرستان شبانهی ولی عصر شیراز، در دو کلاس اول به طور تصادفی انتخاب شدند.موضوع درس دستور زبان فارسی بود که به مدت یک ترم تحصیلی در این دو کلاس تدریس شد. در پایان ترم آزمودنی های پژوهش به وسیله 40 سوال معلم ساخته مورد ارزیابی قرار گرفتند. روش پژوهش نیمه تجربی است و دادههای پژوهش با استفاده از آزمون تی و ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل داده شده است. نتایج پژوهش بیانگر این است که در تفهیم بخش هایی از کتاب که برای فراگیران تازگی دارد، روش تدریس در متن موفق تر است، اما در تفهیم بخش هایی که فراگیران از آن ها سابقه ی ذهنی دارند، بین دو روش تدریس، رابطه معنی داری مشاهده نشد.
پرونده مقاله
این مقاله به توصیف ساختمان فعل در گویش کوه شهری می پردازد. منطقه ی کوه شهری شامل چند روستا است، که در جنوب شرق شهرستان منوجان واقع شده است. این منطقه دارای سه گویش بنکی، تیابی و سرگرویی می باشد که تفاوت بسیار اندکی با هم دارند.در این مقاله شناسه های فعلی و جای قرار گرفت چکیده کامل
این مقاله به توصیف ساختمان فعل در گویش کوه شهری می پردازد. منطقه ی کوه شهری شامل چند روستا است، که در جنوب شرق شهرستان منوجان واقع شده است. این منطقه دارای سه گویش بنکی، تیابی و سرگرویی می باشد که تفاوت بسیار اندکی با هم دارند.در این مقاله شناسه های فعلی و جای قرار گرفتن آن ها، ستاک یا ماده ی فعل، صفت مفعولی و پیشوندهای فعلی در حوزه ی ساختمان فعل بررسی شده است؛ نتیجه بررسی های به دست آمده نشان می دهد که شناسه های فعل لازم با متعدّی دراین گویش متفاوت است. در ادامه صرف فعل در تمام صیغه ها در حوزه ی فرمول ساختمانی گروه های مختلف فعلی(ساخت های مختلف فعل در سه زمان گذشته، حال و آینده)، ساختمان مجهول، عامل سببی و مصدر معرفی شده است. در این گویش فعل در تمام صیغه ها و زمان ها صرف میشود. هم چنین صورت صرف شده ی فعل در بعضی از زمان ها و ساخت ها ممکن است مشترک باشد. ساختمان مجهول در گویش کوه شهری با ساختمان این فعل در زبان معیار تفاوت دارد.از این رو مراحل مختلف ساخت و انواع معنایی آن دراین گویش در فصل جداگانه ای در مقاله ی حاضر تحلیل و بررسی گردیده است.
پرونده مقاله
بعضی از حروف الفبای فارسی در تشکیل کلمه و در نتیجه در املای آن تاثیری استثنایی دارند که ندانستن قواعد مربوط به آنها باعث اشتباهاتی میشود که انسان را در معرض تهمت بیسوادی قرار میدهد؛ در این مقاله که به دنبال مقالة دکتر احمد تمیمداری در شمارة پنجم فصلنامة پژوهشهای ا چکیده کامل
بعضی از حروف الفبای فارسی در تشکیل کلمه و در نتیجه در املای آن تاثیری استثنایی دارند که ندانستن قواعد مربوط به آنها باعث اشتباهاتی میشود که انسان را در معرض تهمت بیسوادی قرار میدهد؛ در این مقاله که به دنبال مقالة دکتر احمد تمیمداری در شمارة پنجم فصلنامة پژوهشهای ادبی تحت عنوان شناسهها و روشهای نگارش آنها در خط فارسی نوشته میشود، دربارة طرز نوشتن همزه، الف، واو، هاء، یاء و تغییرات آنها بحثی مفصل و در عین حال فشرده به عمل آمده است که به نظر نگارنده در برهة کنونی برای دانشجویان و علاقهمندان به خط و زبان و ادب فارسی مفید است.
در این مقاله سعی شده است که مطالب و قواعد با زبانی ساده و همهفهم بیان شود. همچنین از کاربردن اصطلاحات جدید، که معمول و مخصوص زبانشناسان ایران است، پرهیز شده است و برعکس سعی شده است که اصطلاحات زبان و ادب پیشینیان تعریف و توجیه شود تا جوانان محقق ما با فرهنگ و ادب سنّتی خود قطع رابطهای نداشته باشند.
در این مقاله ناچار وارد حوزههای دستوری و تغییرات صوتی و تبدیل و تبدلات حروفی و اصطلاحات مربوط به آنها شدهایم و از این جهت با وجود اختصار در قواعد آنها کار به تفصیل کشیده شده است و اگر میخواستیم در این زمینه باز هم صرفهجویی کنیم، ممکن بود که رابطه تفهیم و تفاهم ما با خوانندگان بر هم بخورد و به نتیجهای نرسیم.
علّت این که این پنج حرف را انتخاب کردیم این بود که این حروف وابستگی شدیدی نسبت به هم دارند و اگر از یکی از آنها صرفنظر میکردیم، ممکن بود که رشتة تسبیح قواعد آنها پاره شود و پراکندگی آنها باعث ابتر شدن یکایک آنها گردد.
طرح مسایل نگارشی این کلمات اگر باعث بحثهایی در این زمینه شود توفیق نگارنده را نشان میدهد و امید است که چنین شود.
پرونده مقاله
بررسی مشکلات آموزش واحد درسی دستور زبان فارسی 1 در دانشکدههای گوناگون بیانگر وجود معضلاتی در تدریس این واحد درسی است که میتوان آن را در دو سطحِ منابع انسانی و منابع درسی بررسی کرد. بحث منابع انسانی به دو متغیّر یعنی مدرس و دانشجو اختصاص مییابد. بدیهی است که پاسخ معضل چکیده کامل
بررسی مشکلات آموزش واحد درسی دستور زبان فارسی 1 در دانشکدههای گوناگون بیانگر وجود معضلاتی در تدریس این واحد درسی است که میتوان آن را در دو سطحِ منابع انسانی و منابع درسی بررسی کرد. بحث منابع انسانی به دو متغیّر یعنی مدرس و دانشجو اختصاص مییابد. بدیهی است که پاسخ معضلات این حوزه را باید خارج از واحد درسی دستور زبان بررسی کرد. بحث منابع درسی، متضمّن بررسی معضلات متون درسی دانشگاهی است که به باور نگارنده، ایراد اساسی آن، اختلاف اصطلاحات درسی و شیوة آموزش در این متون در مقایسه با منابع درسی دورة متوسطة عمومی است.نگارش این مقاله کوششی است در پاسخ به معضلات متون درسی دستور زبان فارسی در دانشگاهها که در حیطة واحد درسی دستور زبان فارسی قابل بررسی و اصلاح است. این معضل از راههای بررسی مشکلات کتابهای درسی دورة متوسطة عمومی و کتابهای دانشگاهی، پیدا کردن موارد اختلاف و ارایه شیوة واحد، حل شدنی است. از این رو، هدف این مقاله، دستیابی به طرحی برای هماهنگسازی اصطلاحات دستوری و ارایة شیوهای واحد در تبیین مفاهیم دستور زبان فارسی با تکیه بر کاربرد در فراگیری متون ادب فارسی است.
پرونده مقاله
براساس مطالعات زبانشناسی، زبانهای ایرانی نو از تنوع بسیاری برخوردار بوده که همین امر سبب شده تا حدود و مرزهای زبانهای مختلف و گویشهای متنوع ایرانی به راحتی قابل تفکیک نباشد. گردآوری و بررسی زبانها و گویشهای ایرانی فواید بسیاری دارد که از جمله مهمترین آن ها، آگاهی ا چکیده کامل
براساس مطالعات زبانشناسی، زبانهای ایرانی نو از تنوع بسیاری برخوردار بوده که همین امر سبب شده تا حدود و مرزهای زبانهای مختلف و گویشهای متنوع ایرانی به راحتی قابل تفکیک نباشد. گردآوری و بررسی زبانها و گویشهای ایرانی فواید بسیاری دارد که از جمله مهمترین آن ها، آگاهی از چگونگی دگرگونیهای آوایی، صرفی، نحوی، معنایی و واژگانی در طول زمان و مناطق مختلف و طبقه بندی دقیق تر زبانها و گویشها و شناخت روابط میان آنها میباشد. از آنجایی موضوع این پژوهش زبان لری (خرمآبادی) بوده و در خصوص اینکه آیا لری زبان مستقلی است یا گویشی از زبان فارسی، نظرات مختلفی مطرح گردیده است در پژوهش حاضر تلاش شده است برای دستیابی به وجوه افتراق و مشابهتهای زبان فارسی و لری، ضمن اشارهای گذرا و مجمل به تاریخ زبانهای ایرانی و ارتباط زبان لری با دورههای مختلف تاریخی و زبانی، به بررسی تطبیقی دستوری این دو زبان از لحاظ ساختار فعل پرداخته شود. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و پیشینه تحقیق توسعهای ترویجی میباشد. روش گرد آوری دادهها نیز اسنادی – کتابخانهای و روش تحلیل دادهها کیفی است. زبانهای ایرانی جدید به دو دسته زبانهای ایرانی جدید شرقی و غربی تقسیم میگردند که زبان لری جزء دسته دوم یعنی زبانهای ایرانی جدید غربی میباشد. با بررسیهای به عمل آمده و یافتههای این پژوهش، در میان زبانهای ایرانی جدید شاخه غربی، زبان لری بیشترین قرابت را از لحاظ دایره واژگان و دستور زبان (ساختار فعل) با زبان فارسی دارد.
پرونده مقاله
چکیده
بیگمان حروف ویژگیهایی دارند که تا به حال مغفول ماندهاند. یکی از ویژگیها آن است که حروف، کلماتی هستند که به تنهایی معنی مستقلی ندارند از این روی برای یک ذهن خلاّق غنیمتی محسوب میشوند و شاعر یا هنرمند میتواند از این ویژگی بهره برده و باعث ایجاد و خلق معانی م چکیده کامل
چکیده
بیگمان حروف ویژگیهایی دارند که تا به حال مغفول ماندهاند. یکی از ویژگیها آن است که حروف، کلماتی هستند که به تنهایی معنی مستقلی ندارند از این روی برای یک ذهن خلاّق غنیمتی محسوب میشوند و شاعر یا هنرمند میتواند از این ویژگی بهره برده و باعث ایجاد و خلق معانی مختلف شود ویژگی دیگر این است که حروف از لحاظ هجایی کوتاه هستند و در وزن و موسیقی کلام مشکلی ایجاد نمیکنند و حتّی میتوان از تکرار آن موسیقی آفرید و همچنین با تکرار، جابجایی و ترکیب آنها میتوان صنایع ادبی بوجود آورد پس حروف دنیای شگفت انگیز و ظرفیّت بالای هنرسازی را دارند که شاعران و نویسندگان به جز چند نفر چون سعدی و حافظ نتوانستهاند آن را دریافته و مورد استفاده قرار دهند در این مقاله یکی از این حروف به نام واو مورد بررسی قرار گرفته و از نظر معانی در شعر سعدی و حافظ با هم مقابله شده است.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد