بررسی و تحلیل کاربرد حروف اضافه در شعر شاعران برجستۀ دورۀ سامانی
محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی
سهیلا لویمی
1
(گروه زبان وادبیات فارسی واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)
کلید واژه: دوره‌ی سامانی, دستور زبان فارسی, شعر, حروف اضافه,
چکیده مقاله :
عنصر زبان یکی از پدیده‌های اجتماعی است که همواره در حال تغییر و دگرگونی است. زبان فارسی نیز به دور از این تغییر و تحولات نبوده است. یکی از این دگرگونی‌ها، تغییر حروف اضافه است. در این پژوهش به بررسی حروف اضافه، انواع و چگونگی آن در زبان شعری شاعران برجسته‌ی دوره‌ی سامانی و مقایسه‌ی آن با زبان معیار امروز پرداخته شده است. بررسی شواهد بیانگر این است که در دوره‌ی یادشده، حروف اضافه‌ی ساده و مرکّب گوناگونی کاربرد دارند. این حروف از لحاظ شکل و ساختار و همچنین بار معنایی دارای گستردگی و تنوع فراوانی هستند. علاوه بر این حروف اضافه‌ای در این دوره کاربرد دارند که در دور‌های بعد کاهش یافته یا به طور کامل متروک شده‌اند. همچنین تعدادی از عبارات (حرف اضافه و متمم) در این دوره وجود دارند که برخی از دستورنویسان، آن‌ها را حرف اضافۀ مرکب دانسته‌اند؛ درحالی که به نظر می‌رسد این عبارات، ترکیبی از حرف اضافه-ی ساده و متمم می‌باشند.
The element of language is one of the social phenomena that is constantly changing and metamorphoses. The Persian (farsi) language has not been far from these changes and metamorphoses. One of these and metamorphoses is preposition changing. In this research we examined the prepositions, kinds and its uses in the poetic language of the prominent poets of the samanid’s era and also we compare it with today’s standard language. The examination of the witnesses shows that in mentioned era, simple and compound prepositions have been used. These prepositions from the shape, structure and semantic point of view are of great diversities. Moreover, a prepositions are used in this era that in following eras are reduced or completely obsoleted. Also there are some terms (complement and preposition) in this era that some grammar writers have considered them as compound preposition; while it seems that these terms are a combination of « simple preposition» and «complement».
_||_
