• فهرست مقالات مثنوی معنوی

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - پیش‌گفتارهای سوررئالیسم در سیر العباد الی المعاد، منطق‌الطیر و دفتر سوم مثنوی معنوی
        کیمیا تاج نیا مهدی اویسی کهخا اسماعیل اسلامی
        نظریۀ سوررئالیسم که توسط بینانگذار فرانسوی؛ آندره برتون و همراهانش مطرح شد؛ به خودی خود شکل نگرفت و زمینه‌ها و پیش‌گفتارهای بسیاری در شکل‌گیری‌اش نقش داشتند. از جمله آن زمینه‌ها می‌توان به زمینه‌های فلسفی، عقل‌گریزی، هنجارشکنی و کشف و شهود اشاره کرد و از میان پیش‌گفتاره چکیده کامل
        نظریۀ سوررئالیسم که توسط بینانگذار فرانسوی؛ آندره برتون و همراهانش مطرح شد؛ به خودی خود شکل نگرفت و زمینه‌ها و پیش‌گفتارهای بسیاری در شکل‌گیری‌اش نقش داشتند. از جمله آن زمینه‌ها می‌توان به زمینه‌های فلسفی، عقل‌گریزی، هنجارشکنی و کشف و شهود اشاره کرد و از میان پیش‌گفتارها می‌توان به نظریات سقراط، افلاطون، نظریات روانکاوانۀ فروید و یونگ، نظریه‌های دادائیسم، رمانتیسم و به ویژه شعر صوفیان ایران کهن اشاره کرد. پیش‌گفتارهایی که سنایی، عطار و در پی آن‌ها مولانا در اشعارشان در پی عناصر صوفیانه و شعر صوفی مطرح کردند؛ بیش‌ترین قرابت گفتمانی را با نظریه و عناصر سوررئال داشته است. بر این اساس، پژوهش حاضر ضرورت بررسی پیش‌گفتارهای سوررئالیستی را در مثنوی‌های سیرالعباد الی المعاد، منطق‌الطیر دفتر سوم مثنوی معنوی با کمیت تقریبا یکسانی احساس کرده است. از این رو، برآن است تا با هدف توسعه‌ای، در راستای کشف عناصر سوررئالیست در آثار مورد پژوهش از روش توصیفی-تحلیلی بهره جوید. نتایج اولیۀ پژوهش حاکی از آن است که پیش‌گفتارهای عناصر سوررئالیستی در مثنوی‌های مورد بررسی، به صورت آشکار و ضمنی نمایان شده است. طوری که سه شاعر عارف نامی به طور آشکار همان عناصر را در اشعارشان از لوازم و عناصر مهم عرفان مطرح کردند و گاهی با اشاره‌ها، استعاره‌ها و تشبیه‌های تمثیلی و نمادین عناصر عرفان را مطرح کردند که آن‌ها نیز در نظریۀ سوررئالیسم مشترک بوده‌اند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - اثر ایمن‌سازی روانی – اجتماعی بر اساس آموزه‌های مثنوی معنوی بر بهزیستی روان‌شناختی دانش‌آموزان متوسطه دوم شهرستان مهاباد
        منصور حاجی سیدداود حسینی‌نسب شعله لیوارجانی
        هدف اصلی این مقاله تعیین تأثیر آموزش ایمن‌سازی روانی – اجتماعی بر اساس آموزه های مثنوی معنوی بر بهزیستی روان‌شناختی دانش‌آموزان متوسطه دوم شهرستان مهاباد است. پژوهش حاضر از روش تحقیق نیمه آزمایشی و طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری شامل کلیه د چکیده کامل
        هدف اصلی این مقاله تعیین تأثیر آموزش ایمن‌سازی روانی – اجتماعی بر اساس آموزه های مثنوی معنوی بر بهزیستی روان‌شناختی دانش‌آموزان متوسطه دوم شهرستان مهاباد است. پژوهش حاضر از روش تحقیق نیمه آزمایشی و طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم شهرستان مهاباد بوده است. از بین دانش‌آموزان تعداد 30 نفر دانش‌آموز با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. دانش آموزان انتخاب شده دو گروه آزمایش و کنترل به میزان مساوی انتخاب شدند. موضوعات مورد آموزش (بسته آموزش 6 مهارت خودآگاهی هیجانی، جرأت ورزی، مشارکت، مسئولیت‌پذیری، احترام به خود و روابط اجتماعی) است که در قالب 12 جلسه از طریق سامانه شاد آموزش مجازی به‌صورت زنده و ارسال فایل‌ها برای دانش‌آموزان گروه آزمایش صورت گرفت. در این پژوهش برای جمع‌آوری اطلاعات موردنظر از مقیاس بهزیستی روان‌شناختی ریف و همکاران استفاده ‌شده است. برای آزمون فرضیه های تحقیق براساس نتایج بدست آمده از بررسی فرضیات از آزمون شاپیرو-ویلک و تحلیل کواریانس تک متغیره استفاده شده است. نتایج نشان داد که نمرات میانگین تعدیل‌شده میزان بهزیستی روان‌شناختی پس از اجرای آموزش ایمن‌سازی روانی اجتماعی بر اساس آموزه‌های مثنوی معنوی در افراد گروه مداخله بالاتر از میزان بهزیستی روان‌شناختی در افراد گروه کنترل می‌باشد. به‌عبارتی‌دیگر، آموزش ایمن‌سازی روانی اجتماعی بر اساس آموزه‌های مثنوی معنوی برافزایش بهزیستی روان‌شناختی دانش‌آموزان تأثیر داشته است. با در نظر گرفتن مجذور اِتا، می‌توان گفت که حدود 64 درصد این تغییرات ناشی از تأثیر مداخله یا آموزش ایمن‌سازی روانی اجتماعی بر اساس آموزه‌های مثنوی معنوی بوده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - تحلیل استعارۀ مفهومی نور در دفتر دوم مثنوی معنوی
        محمدزمان لاله زاری شبنم حاتم پور فرزانه سرخی
        تحقیقات لیکاف و جانسون در زمینۀ استعاره ثابت کرد که کاربردهای استعاره به حوزۀ مطالعات ادبی محدود نیست و در تفکر بشر ریشه دارد که یکی از مظاهر آن زبان است. استعارۀ مفهومی اصطلاحی است در زبان‌شناسی شناختی که همراه با الگوی مبدأ_مقصد به تبیین بیشتر استعاره‌های پیرامون ما م چکیده کامل
        تحقیقات لیکاف و جانسون در زمینۀ استعاره ثابت کرد که کاربردهای استعاره به حوزۀ مطالعات ادبی محدود نیست و در تفکر بشر ریشه دارد که یکی از مظاهر آن زبان است. استعارۀ مفهومی اصطلاحی است در زبان‌شناسی شناختی که همراه با الگوی مبدأ_مقصد به تبیین بیشتر استعاره‌های پیرامون ما می‌پردازد. مولانا در مثنوی استعارۀ مفهومی نور را ابزاری زبانی برای گسترش معانی و مفاهیم معرفتی به کار برده است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی به این پرسش پاسخ می‌دهد که نظریۀ معاصر زبان‌شناسی شناختی چگونه با استعارۀ مفهومی نور در مثنوی مطابقت معنایی پیدا می‌کند؟ نهایتاً به این نتیجه رسیدیم که استعارۀ مفهومی نور به ذات مطلق حضرت حق، آینۀ راهنما، مرشد طریقت، شمس حقیقت، انا الحق ابرار اشاره دارد. به دلیل حجم زیاد مثنوی صد بیت نمونۀ آماری از دفتر دوم انتخاب شده که در آن واژۀ نور 122 بار به کار رفته است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - روانکاوی شخصیت‌ها و نمادهای عرفانی مولانا در داستان رومیان و چینیان مثنوی معنوی
        پروین گلی زاده نسرین گبانچی
        شیوه پردازش نمادها و شخصیّت‌ها - دو عنصر داستانی برجسته- در مثنوی معنوی، از تأثیرپذیری مولانا از باورهایش در مورد انسان سرچشمه گرفته است. در این جستار کوشش بر آن است که برخی جنبه‌های رمزآمیز مثنوی معنوی، با بهره‌گیری از مفاهیم روان‌شناسی و اسطوره‌ای نمایان گردند. در این چکیده کامل
        شیوه پردازش نمادها و شخصیّت‌ها - دو عنصر داستانی برجسته- در مثنوی معنوی، از تأثیرپذیری مولانا از باورهایش در مورد انسان سرچشمه گرفته است. در این جستار کوشش بر آن است که برخی جنبه‌های رمزآمیز مثنوی معنوی، با بهره‌گیری از مفاهیم روان‌شناسی و اسطوره‌ای نمایان گردند. در این راستا مفاهیم روان‌شناسی داستان رومیان و چینیان در ارتباط با نظریه‌های ناخودآگاه فردی فروید، ناخودآگاه جمعی و کهن‌الگوی خویشتن یونگ و عقده‌های روانی یونگ و آدلر مورد تحلیل قرار گرفته‌اند که برخی از آنها نیز با توجه به مفاهیم عرفانی و اسطوره‌ای واکاوی شده‌اند. نظریه‌های یونگ در این داستان در مورد کشف و شهود، باورهای جمعی و کهن‌الگو‌ها، نمود بیشتری نسبت به نظریه‌های فروید و آدلر داشته‌اند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - تبیین رابطة «عمل و پاداش» در مثنوی معنوی مولوی
        ایرج شهبازی
        عمل، در کنار اعتقاد قلبی و اقرار زبانی، یکی از سه پایة دین‌ورزی را تشکیل می‌دهد و در واقع بدون آن همة سلوک دینی و معنوی انسان مختل می‌شود. مولانا ازجمله عارفانی اندیش‌مند است که در سرتاسر کتاب ارج‌مند خود، مثنوی معنوی، توجهی فراوان به مسألة عمل کرده است. سخنان او در این چکیده کامل
        عمل، در کنار اعتقاد قلبی و اقرار زبانی، یکی از سه پایة دین‌ورزی را تشکیل می‌دهد و در واقع بدون آن همة سلوک دینی و معنوی انسان مختل می‌شود. مولانا ازجمله عارفانی اندیش‌مند است که در سرتاسر کتاب ارج‌مند خود، مثنوی معنوی، توجهی فراوان به مسألة عمل کرده است. سخنان او در این باره آن قدر گسترده و ژرف است که طرح همة آن‌ها در حوصلة یک مقالة مختصر نمی‌گنجد و از آن‌جا که بخشی عظیم از سخنان مولانا در این مورد، به پاداش عمل اختصاص دارد و او از زوایای مختلف این مسأله را بررسی کرده است، در مقالة حاضر مسألة رابطة عمل و پاداش آن را در مرکز توجه خود قرار داده و کوشیده‌ایم سخنان او در این زمینه را گردآوری، دسته‌بندی و تحلیل کنیم. بطور کلی می‌توان گفت که مولانا در مورد رابطة عمل و پاداش آن، مسایل زیر را مطرح کرده است: فناناپذیری اعمال، بی‌پاسخ نماندن اعمال، یگانگی پاداش و عمل، پیوند رنج‌ها و قبض‌های روحی با کارهای ناپسند، تجسم اعمال، حبط اعمال، کافی نبودن عمل برای دستیابی به حقیقت (ترک عمل)، گسترش مهارناپذیر آثار عمل و بالاخره عمل بلاعوض. پیش‌گفتار مقاله هم به بحثی آسیب‌شناسنانه در مورد نگاه جامعة ایرانی به مسألة عمل و پاداش اختصاص یافته و سه آسیب اساسی در این زمینه را معرفی کرده است: جداسازی عمل از پاداش آن، اعتقاد به ملازمت ایمان و بدبختی در دنیا و بالاخره بی‌توجهی به فرهنگ کسب و کار. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - نگاهی بر بازنویسی‌های مثنوی معنوی، برای کودکان و نوجوانان
        فرزانه اخوت
        زبان و ادبیات کهن فارسی، گنجینه‌ای است نادر از داستان‌ها و حکایت‌های حکمت‌آمیز و انسان‌ساز که انتقال آن به کودکان و نوجوانان به عهده نویسندگان متعهد و اهل قلم هوشیار ایران زمین است. بی‌شک روش انتقال این میراث ارزش‌مند، درک عمیق از آن‌ها و آشنایی با ویژگی‌های این گروه مخ چکیده کامل
        زبان و ادبیات کهن فارسی، گنجینه‌ای است نادر از داستان‌ها و حکایت‌های حکمت‌آمیز و انسان‌ساز که انتقال آن به کودکان و نوجوانان به عهده نویسندگان متعهد و اهل قلم هوشیار ایران زمین است. بی‌شک روش انتقال این میراث ارزش‌مند، درک عمیق از آن‌ها و آشنایی با ویژگی‌های این گروه مخاطب و بکارگیری شیوه‌های جدید و خلاق را می‌طلبد. در این مقاله پس از بررسی آثار منتشر شده در پنجاه سال گذشته، سعی شده است، میزان توجه و چگونگی روی‌کرد نویسندگان کودک و نوجوان در بازنویسی حکایت‌های مثنوی و آشنایی با مولانا جلال‌الدین محمد بلخی بررسی شود. پرونده مقاله