-
دسترسی آزاد مقاله
1 - برآورد ارزش حفاظت از خدمات زیستگاهی جنگلهای زاگرس شمالی به روش ارزشگذاری مشروط (CVM)
جلال هناره خلیانی سجاد قنبری مازیار حیدری محسن جوانمیری پورتخریب روز افزون اکوسیستم جنگلی زاگرس در سالهای اخیر ضرورت مطالعات ارزشگذاری در این حوزه را دوچندان نموده است. توسعه سریع در روش های ارزیابی اقتصادی در دهههای اخیر امکان استفاده از مفهوم پرداخت برای خدمات اکوسیستم را به منظور حفظ کارکردهای زیستگاهی و تنوعزیستی جنگل فر چکیده کاملتخریب روز افزون اکوسیستم جنگلی زاگرس در سالهای اخیر ضرورت مطالعات ارزشگذاری در این حوزه را دوچندان نموده است. توسعه سریع در روش های ارزیابی اقتصادی در دهههای اخیر امکان استفاده از مفهوم پرداخت برای خدمات اکوسیستم را به منظور حفظ کارکردهای زیستگاهی و تنوعزیستی جنگل فراهم نموده است. در این تحقیق، ارزش کارکرد حفاظت از خدمات زیستگاهی جنگلهای زاگرس شمالی در حوزه سروآباد استان کردستان از طریق روش ارزشگذاری مشروط و مدل لاجیت برآورد گردید. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از 260 پرسشنامه تمایل به پرداخت که بر اساس فرمول کوکران بدست آمده تکمیل شد. سازگاری درونی گویهها و پایایی پرسشنامهها از طریق آلفای کرونباخ (77/6) و روایی گویهها و پرسشها نیز با داوری تعدادی از اساتید و کارشناسان آشنا به موضوع مورد تایید قرار گرفت. میزان تمایل به پرداخت افراد برای کارکرد حفاظت زیستگاه از طریق مدل رگرسیونی لاجیت و با استفاده از روش میانه تمایل به پرداخت محاسبه گردید. مقدار مورد انتظار تمایل به پرداخت برای حفاظت از ارزش زیستگاهی منطقه مورد مطالعه در این تحقیق برابر با 52825/8 ریال به دست آمد. همچنین ارزش سالانه حفاظت زیستگاه و حیاتوحش حوزه آبخیز سروآباد برابر با 21254/6 میلیون ریال و ارزش حفاظتی و زیستگاهی سالانه کل حوزه (در هکتار) برابر با 58/6 میلیون ریال برآورد گردید. نتایج این پژوهش موید این موضوع است که احتمال پذیرش تمایل به پرداخت در افرادی که قبلاً از منطقه بازدید کردهاند، افرادی که عضو سازمانهای محیطزیستی بوده و یا گرایش محیطزیستی دارند به میزان قابل توجهی بیشتر از افرادی است که فاقد این ویژگیها میباشند. ارزش برآورد شده در این پژوهش، برای سیاستگذاران و تصمیمگیران توجیه کمی و قابل قبول جهت حمایت و حفاظت از جنگلهای زاگرس خواهد بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - ارایه الگوی نوین زونبندی در مناطق حفاظتشده با تاکید بر ارزیابی ارتباطات زیستگاهی در زیستگاه قوچ و میش البرز مرکزی منطقه حفاظتشده ورجین
نسیم خیرخواه قهی سیدعلی جوزیپژوهش حاضر با هدف ارایه الگوی نوین زون بندی مناطق حفاظتشده با تاکید بر ارزیابی ارتباط زیستگاهی در منطقه حفاظتشده ورجین در استان تهران به انجام رسیده است. مناطق حفاظتشده، رویکردی برای حفاظت از تنوع زیستی و عرضه خدمات اکوسیستمی در نواحی ارزشمند اکولوژیکی است و با افزا چکیده کاملپژوهش حاضر با هدف ارایه الگوی نوین زون بندی مناطق حفاظتشده با تاکید بر ارزیابی ارتباط زیستگاهی در منطقه حفاظتشده ورجین در استان تهران به انجام رسیده است. مناطق حفاظتشده، رویکردی برای حفاظت از تنوع زیستی و عرضه خدمات اکوسیستمی در نواحی ارزشمند اکولوژیکی است و با افزایش شدت فشارهای انسانی و پیدایش الگوهای مدیریت تابآور محور در مناطق حفاظتشده، مبحث ارزیابی ارتباطات زیستگاهی و نقش هر لکه زیستگاهی و موقعیت قرارگیری آن بیشازپیش مهم گشته است. در این پژوهش با در نظرگیری این رویکرد، به تدوین الگوی زون ‎بندی منطقه حفاظتشده ورجین بر اساس لکههای زیستگاهی گونه قوچ و میش البرز مرکزی پرداخته شده است. در این راستا، نقشه لکههای زیستگاهی این گونه برای بررسی شاخص ارتباطات انتخاب شده است. شاخصهای منتخب در دو مقیاس لکه و سیمای سرزمین، به ترتیب دو شاخص IF و IIC انتخاب شده که بر اساس تئوری گراف در محیط نرمافزار Graphab و بر اساس مدل اقلیدسی مدلسازی شده است. پس از بررسی و رویهم گذاری نتایج بهدستآمده، لکههای سمت شرق منطقه (لکههای 1 و 4) در هر دو مقیاس لکه و سیمای سرزمین، بالاترین میزان شاخص را به ترتیب با عدد 0/75 و 0/56 برای شاخص IIC و 15+3.17E و 12+3.84E برای شاخصIF نشان میدهند. نقشههای خروجی رویهم گذاری شده و نقشه نهایی اولویتبندی ارتباطات زیستگاهی بهدست آمد. در مرحله بعد، با رویهم گذاری نقشههای اولویتبندی ارتباطات زیستگاهی و زون بندی منطقه حفاظتشده ورجین، نواحی حفاظتی جدیدی به منطقه بر اساس اهمیت محدوده برای برقراری حفظ ارتباطات زیستگاهی معرفی شد. این پژوهش با معرفی ارزیابی ارتباطات برای حفظ تنوع زیستی، قدمی نوین در توسعه الگوی زون بندی مناطق حفاظتشده برداشته و میتواند برای مناطق دیگر نیز مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - تهیه مدل زیستگاه سیاهخروس قفقازی (Tetraomlokosiewiczi) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS
ابراهیم فریدی داریوش ناصریزمینه و هدف: سیاه خروس قفقازی با نام علمی Tetraomlokosiewiczi، یکی از نادرترین پرنده های جهان می باشد که در کشورمان ایران، فقط در جنگل‎های ارسباران مشاهده می شود. سیاه خروس قفقازی پرنده ای است که در فهرست قرمز IUCN (اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت) قرار گرفته است، چکیده کاملزمینه و هدف: سیاه خروس قفقازی با نام علمی Tetraomlokosiewiczi، یکی از نادرترین پرنده های جهان می باشد که در کشورمان ایران، فقط در جنگل‎های ارسباران مشاهده می شود. سیاه خروس قفقازی پرنده ای است که در فهرست قرمز IUCN (اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت) قرار گرفته است، به این معنی که در خطر انقراض می‎باشد. لذا اهمیت شناخت و حفاظت از زیست‎گاه این گونه نادر به روشنی آشکار می گردد. مواد و روش ها: طی این تحقیق ضمن معرفی این پرنده، با استفاده از مطالعات و مشاهدات میدانی ده ساله کارشناسان حفاظت از محیط زیست، اقدام به تهیه نقشه مدل زیستگاه این پرنده با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) شد. به این ترتیب که از میان نقاطی که سیاه خروس قفقازی طی چندین سال و در فصول مختلف در آنها دیده شده و با GPS ثبت شده بودند، نقاطی به طور تصادفی انتخاب شد و سپس با روی هم گذاری آن ها با لایه های ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب، جهت جغرافیایی، تراکم پوشش جنگلی، نوع گونه‎های گیاهی و اقلیم منطقه مورد مطالعه، مدل زیستگاه سیاه خروس قفقازی تهیه شد. یافته ها: برای آزمون مدل زیستگاه ساخته شده نیز، همه نقاط مشاهده شده این پرنده در مشاهدات میدانی با مدل حاصل روی هم‎گذاری شد که نتایج حاکی از آن است که مدل زیستگاه ساخته شده از صحت و دقت بالایی برخوردار است. نتایج نشان داد که سیاه خروس قفقازی در جنگل‎های ارسباران درمناطقی زیست می کنند که جنگل انبوه و نیمه انبوه با ارتفاع 2100 تا 2400 متر از سطح دریا، شیب بیش از 30 درصد، جهت شیب شمالی و اقلیم مرطوب و نیمه مرطوب مدیترانه‎ای است که جامعه‎های گیاهی بلوط، ممرز، هفت کول، قره قات و نسترن غالب می باشد. بحث و نتیجه گیری: زیستگاه‎ها به عنوان یکی از مهم ترین عوامل حضور و بقای گونه‎ها در هر محیطی به شمار می‎روند. شناخت دقیق نیاز هرگونه در ارتباط با گونه مورد نظر می تواند درانتخاب زیستگاه های مناسب برای رها سازی گونه ها موثر باشد. قابلیت‎های سامانه‎های جغرافیایی (GIS) دراین زمینه بسیار موثر است، چرا که با استفاده از قابلیت‎های مختلف این سامانه‎ها در تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری، می توان حجم وسیعی از اطلاعات را بررسی کرده و مدل سازی زیستگاه ها را انجام نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - پیشبینی تغییرات عرضه خدمات اکوسیستمی مرتبط با تنوع زیستی تحت تاثیر تغییرات کاربری اراضی در حوزه آبخیز شفارود استان گیلان
ستاره مهرخو مهدی رمضانی پروین فرشچی مصطفی پناهی سید مسعود منوریزمینه و هدف: تغییرات شدید کاربری اراضی طی دهه های اخیر توان اکوسیستمها در عرضه خدمات را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. به همین جهت آگاهی از روند این تغییرات و تاثیر آن بر خدمات اکوسیستمی برای مدیریت پایدار سرزمین ضروری است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تاثیر تغییرات کارب چکیده کاملزمینه و هدف: تغییرات شدید کاربری اراضی طی دهه های اخیر توان اکوسیستمها در عرضه خدمات را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. به همین جهت آگاهی از روند این تغییرات و تاثیر آن بر خدمات اکوسیستمی برای مدیریت پایدار سرزمین ضروری است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تاثیر تغییرات کاربری اراضی بر خدمات اکوسیستمی مرتبط با تنوع زیستی حوزه آبخیز شفارود انجام گرفته است.روش بررسی: پژوهش حاضر شامل سه مرحله 1) استخراج نقشه کاربری اراضی گذشته و حال با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست و با بکارگیری نرم‎افزار ENVI 5.3 و ArcGIS 10.3 2) پیش‎بینی و استخراج نقشه کاربری اراضی آینده با استفاده از ابزار Scenario Genarator نرم‎افزار InVEST و در نهایت 3) ارزیابی کمی و مدلسازی تنوع زیستی با استفاده از مدل Habitat Quality نرم‎افزار InVEST می باشد.یافته ها: نتایج نشان داد که کیفیت زیستگاه در طول زمان، تحت تاثیر تغییرات کاربری اراضی به شدت کاهش یافته و تخریب زیستگاه به شدت افزایش پیدا کرده است به طوری که متوسط کیفیت زیستگاه برای کل محدوده مورد مطالعه برای سال های 2000، 2020 و 2040 به ترتیب برابر با 88/0، 64/0 و 41/0 است. همچنین متوسط تخریب زیستگاه برای کل حوزه آبخیز شفارود در سال 2000 برابر با 0021/0، در سال 2020 برابر با 0042/0 و برای سال 2040 برابر با 0061/0 است.بحث و نتیجه گیری: طبق نتایج به دست آمده میتوان استدلال کرد که افزایش فعالیتهای توسعه ای انسانی با هدف تملک اراضی طبیعی و بهره کشی از آن، خسارات جبران‎ناپذیری را بر پیکره اراضی طبیعی و زیستگاه های گیاهی و حیوانی جانوری وارد آورده است و ادامه چنین روندی خطر نابودی کامل این منابع منحصر به فرد را به دنبال خواهد داشت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - مدلسازی مطلوبیت زیستگاه خرسقهوهای (Ursus arctos syriacus) در حوزه آبخیز ناپشته چای
جلیل سرهنگ زاده بهمن کیانیزمینه و هدف: خرسقهوهای (Ursusarctossyriacus) با وجودی که در طبقهبندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی در طبقه کمترین نگرانی قرار دارد، اما جمعیت و دامنه انتشار آن بهعنوان بزرگ جثهترین گوشتخوار کشور، کاهش یافته است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی مطلوبیت زیست چکیده کاملزمینه و هدف: خرسقهوهای (Ursusarctossyriacus) با وجودی که در طبقهبندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی در طبقه کمترین نگرانی قرار دارد، اما جمعیت و دامنه انتشار آن بهعنوان بزرگ جثهترین گوشتخوار کشور، کاهش یافته است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی مطلوبیت زیستگاه و عوامل موثر بر پراکنش خرسقهوهای در حوزه آبخیز ناپشته چای انجام گرفت. روش بررسی: بهمنظور مدلسازی مطلوبیت زیستگاه خرسقهوهای با استفاده از نقاط حضور (از پائیز 1394 تا پائیز 1395)، از روش بیشینه آنتروپی بهرهگیری شد. لایههای اطلاعاتی انتخاب شده بهعنوان متغیرهای مؤثر بر حضور گونه شامل طبقات درصد شیب، طبقات جهت جغرافیایی، طبقات ارتفاع از سطح دریا، کاربری اراضی، منابع آبی، متغیرهای توسعه انسانی (روستاها و جادهها) و اقلیم هستند. یافته ها: نتایج بررسی نشان داد که حدود 4/24% از وسعت حوزه آبخیز ناپشته چای، زیستگاه مطلوبی برای خرسقهوهای است. همچنین براساس نقشه مطلوبیت زیستگاه، خرس ارتفاع 2100-1000 متر از سطح دریا و شیب 10 تا 60% را ترجیح میدهد. بهعلاوه متغیرهای وجود پوشش جنگلی متراکم، اراضی زراعی، منابع آب و روستاها و همچنین جهت دامنه و نوع اقلیم از عوامل مؤثر بر حضور این گونه میباشند. بحث و نتیجه گیری: ارزیابی مدل با سطح زیر منحنی ROC برابر 970/0، نشاندهنده قدرت تشخیص بسیار عالی میباشد. زیستگاههای مطلوب یکپارچه خرسقهوهای در مناطق مکیدی، اسکلو، ناپشته و بالاسنگ قرار دارند. جلوگیری از توسعه گردشگری در محدوده زیستگاههای مطلوب خرسقهوهای و انجام مطالعات تکمیلی برای تعیین کریدورها و جابجایی خرسقهوهای به خارج از منطقه از پیشنهادهای این پژوهش است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - مدل¬سازی توزیع جغرافیایی و مطلوبیت زیستگاه جربیل بزرگ (Rhombomys opimus) در استان گلستان با استفاده از مدل بیشینه آنتروپی
محسن احمدپور حسین وارسته مرادی حمید رضا رضایی محمدعلی عشاقی اباصلت حسین زاده کلاگرزمینه و هدف: امروزه مدل¬سازی توزیع جغرافیایی يک گونه به روش بیشینه آنتروپی با استفاده از اطلاعات مکانی حاصل از سنجش از دور، سامانه اطلاعات جغرافیایی و تکنیک¬های آماری سهم بسیار زیادی در مدیریت حفاظت گونه¬ها دارد. هدف این مطالعه، ارزیابی اثرات متغیرهای محیطزیستی بر توزی چکیده کاملزمینه و هدف: امروزه مدل¬سازی توزیع جغرافیایی يک گونه به روش بیشینه آنتروپی با استفاده از اطلاعات مکانی حاصل از سنجش از دور، سامانه اطلاعات جغرافیایی و تکنیک¬های آماری سهم بسیار زیادی در مدیریت حفاظت گونه¬ها دارد. هدف این مطالعه، ارزیابی اثرات متغیرهای محیطزیستی بر توزیع و مطلوبیت زیستگاه جربیل بزرگ (Rhombomys opimus) و پیش¬بینی زیستگاه آن در استان گلستان است. روش بررسی: در این تحقیق، 272 نقطه حضور جربیل بزرگ و 13 متغیر محیطزیستی به عنوان متغیرهای مستقل مورد انتخاب قرار گرفتند. سپس با استفاده از نرمافزار مکسنت، مدلسازی مطلوبیت زیستگاه و توزیع جغرافیایی گونه با استفاده از این نقاط حضور و متغیرها به روش بیشینه آنتروپی، انجام شد. یافته¬ها: نتايج نشان داد برخی از متغیرهای محیطی، از جمله متغیرهای ارتفاع، شاخص نرمال شده تفاوت پوشش گياهی (NDVI)، تیپ خاک و اقلیم بیشترین اثر را در توزیع جغرافیایی و مطلوبیت زیستگاه گونه در مناطق مورد مطالعه داشته¬اند. در حالی که متغیر شیب کمترین اثر را نسبت به سایر متغیرها دارا بود. بحث و نتیجه¬گیری: براساس مدل¬سازی انجام شده در اين تحقيق، زیستگاه جربیل بزرگ به صورت پیوسته است. به طوري¬که حدود 1/10 درصد از سطح استان گلستان به عنوان زیستگاه مطلوب جربیل بزرگ پيش¬بينی شده¬است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - متغیر های زیستگاهی موثر برپراکنش سوسماران منطقه حفاظت شده الوند (شهرستان خمین)
حمیدرضا شمسی حسن کریم زادگانزمینه و هدف: شناخت عوامل محیطی موثر بر حضور گونه ها یکی از مهم ترین موضوعات در علم بوم شناسی است و آگاهی از نحوه تاثیر پذیری گونه ها از متغیرهای محیطی می تواند کمک موثری برای حفاظت از گونه ها مخصوصا انواع در خطر انقراض به حساب آید. بدین منظور در پژوهش حاضر به شناسایی مت چکیده کاملزمینه و هدف: شناخت عوامل محیطی موثر بر حضور گونه ها یکی از مهم ترین موضوعات در علم بوم شناسی است و آگاهی از نحوه تاثیر پذیری گونه ها از متغیرهای محیطی می تواند کمک موثری برای حفاظت از گونه ها مخصوصا انواع در خطر انقراض به حساب آید. بدین منظور در پژوهش حاضر به شناسایی متغیرهای زیستگاهی تاثیرگذار بر حضور سوسماران منطقه حفاظت شده الوند پرداخته شد. روش بررسی: منطقه حفاظت شده الوند با مساحت 8618 هکتار در استان مرکزی و در شهرستان خمین واقع شده است. . در این پژوهش منطقه مورد مطالعه به لحاظ ژئومورفولوژی به سه تیپ دشت ، کوهپایه و کوهستان تقسیم و سپس هر سه تیپ زیستگاه در نرم افزار Arc Gis نسخه 3/9 به سلول هایی با اندازه 50 در 50 متر شبکه بندی شده و در نهایت 10 درصد این سلول ها به صورت تصادفی انتخاب شدند و مورد بررسی و پایش قرار گرفتند. یافته ها: نتایج حاصل از آنالیز نرم افزار GGE biplot برای سه تیپ زیستگاه نشان داد که بیشترین حضور در زیستگاه دشت متعلق به گونه Ophisops elegans است که متغیر های تاثیر گذار برای حضور این گونه عبارتند از درصد غنای گیاهی، درصد خاک، و درصد تراکم پوشش گیاهی و بدترین پارامتر برای حضور این گونه درصد سنگ ریزه می باشد. در زیستگاه کوهپایه بیشترین حضور متعلق به گونه های Ophisops elegans و Paraloudakia caucasia بوده و مهم ترین پارامتر برای گونه Paraloudakia caucasia ارتفاع و درصد سنگ ریزه می باشد. هم چنین برای زیستگاه کوهستان گونه های Ophisops elegans، Paraloudakia caucasia و Loudakia nupta بیشترین حضور را داشتند. بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد به طور اختصاصی گونه های Ophisops elegans و Paraloudakia caucasia با درصد صخره و گونه Loudakia nupta با غنای گیاهی، درصد تراکم پوشش گیاهی، درصد سنگریزه، و ارتفاع به ترتیب حضورشان را نشان دادند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - مدل سازی مطلوبیت زیستگاه آهوی ایرانی(Gazella subgutturosa) در پارک ملی سرخه حصار تهران
آیلین عاشوری راد راضیه رحیمی بهمن شمس اسفند آبادزمینه و هدف: پارک ملی سرخه حصار یکی از زیستگاه های آهوی ایرانی (Gazella subgutturosa) است. در حال حاضر در این منطقه به دلیل تخریب یا اشغال زیستگاه های اصلی آهو، محدوده پراکنش این گونه محدود به مناطق خاصی شده است. ارزیابی و تهیه نقشه مطلوبیت زیستگاه و همچنین تعیین مهم تر چکیده کاملزمینه و هدف: پارک ملی سرخه حصار یکی از زیستگاه های آهوی ایرانی (Gazella subgutturosa) است. در حال حاضر در این منطقه به دلیل تخریب یا اشغال زیستگاه های اصلی آهو، محدوده پراکنش این گونه محدود به مناطق خاصی شده است. ارزیابی و تهیه نقشه مطلوبیت زیستگاه و همچنین تعیین مهم ترین عواملی که منجر به جلب توجه گونه می شود، برای حفاظت و مدیریت این گونه بسیار مهم است. روش بررسی: در این مطالعه مطلوبیت زیستگاه آهو در فصل پاییز با استفاده از روش حداکثر آنتروپی مورد بررسی و مدل سازی قرار گرفت. 33 نقطه حضور و 15 متغیر زیستگاهی در مدل سازی با نرم افزار MaxEnt مورد استفاده قرار گرفتند. میزان 949/. = AUC نشان دهنده قابلیت بالای مدل در تفکیک زیستگاه های مطلوب و نامطلوب از یکدیکر بود. یافته ها: نتایج نشان داد فاصله از آبشخور ها مهم ترین متغیر تاثیر گذار بر مطلوبیت زیستگاه آهو در پارک ملی سرخه حصار می باشد و با افزایش فاصله از آبشخور ها، از مطلوبیت زیستگاه به شدت کاسته می شود. بیش ترین احتمال حضور گونه در جهت شمال و در شیب های کمتر از 25 درجه می باشد. همچنین نتایج نشان داد آهو بیش تر در مناطقی با تیپ های گیاهی شامل درمنه و گون مشاهده می شود. بحث و نتیجه گیری: نقشه مطلوبیت زیستگاه نشان داد که %97/5 از مساحت منطقه مورد مطالعه (حدود 1،170هکتار) به عنوان زیستگاه مطلوب برای آهو پیش بینی می شود. با توجه به اهمیت آبشخور ها و تیپ های گیاهی مورد استفاده آهو، نظارت بر آبشخور ها و کنترل ورود دام های اهلی، از اقدامات مهمی است که در راستای مدیریت زیستگاه این گونه باید صورت گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - انتخاب فصلی زیستگاه توسط گوسپند وحشی اصفهانی (Ovis Orientalis Isphahanica) در پارک ملی قمیشلو
زهرا تاکی محمود رضا همامی محمود کرمی افشین علیزادهزمینه و هدف: گوسپند وحشی از گونه های تهدید شده (VU)[1] نواحی کوهستانی ایران است. اطلاعات اندکی در مورد وابستگی های زیستگاهی این گونه به عنوان پیش نیازی برای برنامه ریزیهای حفاظتی وجود دارد. در این پژوهش وابستگی های زیستگاهی و الگوی فصلی استفاده از زیستگاه توسط گوسپند وح چکیده کاملزمینه و هدف: گوسپند وحشی از گونه های تهدید شده (VU)[1] نواحی کوهستانی ایران است. اطلاعات اندکی در مورد وابستگی های زیستگاهی این گونه به عنوان پیش نیازی برای برنامه ریزیهای حفاظتی وجود دارد. در این پژوهش وابستگی های زیستگاهی و الگوی فصلی استفاده از زیستگاه توسط گوسپند وحشی در پارک ملی قمیشلو در طول یک سال مورد مطالعه قرار گرفت. روش بررسی: تیپ های گیاهی پارک به عنوان زیستگاههای مختلف این گونه در نظر گرفته شد و ساختار هر یک از این زیستگاه ها تبیین گردید. ارتباط تراکم گروه های سرگین به عنوان نمایه ای از تراکم گوسپند وحشی با متغیر های زیستگاهی نظیر درصد پوشش گونه های غالب گیاهی، درصد اشباع خاک (SP)، شوری خاک (EC) وpH خاک در ترانسکت های دائمی بررسی شد. مدل های خطی عام (GLMs) برای مشخص کردن وابستگی های زیستگاهی گوسپند وحشی با توجه به تیپ های گیاهی و متغیرهای زیستگاهی اندازه گیری شده به کار گرفته شد. یافته ها: استفاده از تیپ های زیستگاهی به جز در دوره خرداد مرداد معنی دار نبود. در این دوره استفاده از تیپ گیاهی Astragalus-Scariolaبه طور معنی داری بیش تر از تیپ گیاهی Artemisia بود. نتیجه گیری: علاوه بر این، گوسپند وحشی در دوره فروردین خرداد از مناطق با شیب بیش تر و در دوره مهر- آذر از مناطق باEC خاک بالاتر بطور معنی داری بیش تر استفاده کرده بود. [1]- Vurnable پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - بررسی اثر ورود دام بر تغییرات آشیان اکولوژیک آهوی ایرانی (Gazella subgutturosa subgutturosa) (مطالعه موردی: منطقه شکار ممنوع قراویز، کرمانشاه)
پیمان کرمی یحیی اسماعیلپور مظفر شریفیزمینه و هدف: آهوی ایرانی (Gazella subgutturosa subgutturosa) در 14 کشور پراکنش دارد که حداقل در 12 کشور به حضور دام بهعنوان یک عامل تخریب زیستگاه آهوان اشاره شده است. منطقه شکارممنوع قراویز در استان کرمانشاه با ساختار تپهماهوری یکی از بهترین زیستگاههای آهوی ایرانی د چکیده کاملزمینه و هدف: آهوی ایرانی (Gazella subgutturosa subgutturosa) در 14 کشور پراکنش دارد که حداقل در 12 کشور به حضور دام بهعنوان یک عامل تخریب زیستگاه آهوان اشاره شده است. منطقه شکارممنوع قراویز در استان کرمانشاه با ساختار تپهماهوری یکی از بهترین زیستگاههای آهوی ایرانی در غرب کشور است که ورود دامهای روستاییان و عشایر از مهمترین مسایل پیش روی آن است. هدف این تحقیق مقایسه آشیان اکولوژیک پاییزه و زمستانه دام اهلی (گوسفند و بز) و آهوی ایرانی است. روش بررسی: جهت مدلسازی زیستگاه آهو از نقاط حضور گونه و 14 متغیر محیطی شیب، جهت، ارتفاع، تراکم پوشش گیاهی، تیپ پوشش گیاهی، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، فاصله از مناطق توسعه انسانی، فاصله از روستا، فاصله از پاسگاههای مرزی، فاصله از نقاط حضور دام، فاصله از چشمه و آبشخور، فاصله از آبراهه و فاصله از روستا و برای دامهای منطقه نیز از نقاط حضور دام و 9 متغیر محیطی شیب، جهت، ارتفاع، تراکم پوشش گیاهی، تیپ پوشش گیاهی، فاصله از رودخانه، فاصله از چشمه و آبشخور و فاصله از نقاط حضور آهو استفاده شد. مدلسازی به روش تجزیه و تحلیل آشیان اکولوژیک (ENFA) در نرمافزار بایومپر انجام گرفت. یافتهها: آهوان و دامها در هر دو فصل به تراکم پوشش گیاهی کم و جهتهای جنوبی گرایش داشتند. آهوان در هر دو فصل به تیپ پوشش گیاهی Poa bulbosa-Annual grasses و دامهای منطقه در فصل پاییز و زمستان به ترتیب به تیپهای پوشش گیاهی Astragalus spp.Amygdalus scoparia Salsola rigida و Poa bulbosa-Annual grassesگرایش داشتند. ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین مطلوبیت زیستگاه دام و آهوی ایرانی در دو فصل پاییز (8/0R=) و زمستان (65/0R=) همبستگی وجود دارد (05/0>P-value). زیستگاه مطلوب آهوان در فصل پاییز به مقدار بیشتری با دام مشترک است. بحث و نتیجهگیری: بر اساس نتایج، حاشیه گرایی آشیان اکولوژیک آهوان از فصل پاییز (05/1) به زمستان (48/1) باریک میشود. درحالیکه آشیان اکولوژیک دامها از پاییز (927/0) به زمستان (836/0) وسیعتر میگردد. نتایج نشان میدهد فشار ناشی از ورود دامهای روستاییان و عشایر در باریک شدن آشیان اکولوژیک آهوان تأثیرگذار بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - کاربرد معیارهای بوم شناسی سیمای سرزمین در ارزیابی زیستگاه گوسفند وحشی در پارک ملی کویر
مجتبی قندالی افشین علیزاده محمود کرمی محمد کابلی حمید ظهرابیزمینه و هدف: مساحت، شکل و آرایش مکانی لکه های زیستگاهی از جمله مهمترین معیارهای بوم شناسی سیمای سرزمین می باشند که در ارزیابی زیستگاه و تعیین مطلوبیت زیستگاه کاربرد دارد. گوسفند وحشی از گاوسانان موجود در پارک ملی کویر می باشد. این گونه برای فرار از دست طعمه خواران نیازم چکیده کاملزمینه و هدف: مساحت، شکل و آرایش مکانی لکه های زیستگاهی از جمله مهمترین معیارهای بوم شناسی سیمای سرزمین می باشند که در ارزیابی زیستگاه و تعیین مطلوبیت زیستگاه کاربرد دارد. گوسفند وحشی از گاوسانان موجود در پارک ملی کویر می باشد. این گونه برای فرار از دست طعمه خواران نیازمند به تپه ماهورها و مناطق با شیب بالا می باشد تا در صورت تهدید به این گریزگاه ها پناه ببرد و این تپه ماهورها به عنوان پناه از مهم ترین عوامل زیستگاهی این گونه است. به منظور مدیریت موثرتر آن، تعیین زیستگاه های مطلوب تر و حفاظت بیش تر از این مناطق ضروری می باشد. روش بررسی: در این پژوهش با استفاده از رویکرد رگرسیون منطقی داده های حضور و عدم حضوری که طی بازدیدهای میدانی از پاییز 1388 تا پایان تابستان 1389 جمع آوری گردید و با استفاده از معیارهای بوم شناسی سیمای سرزمین از جمله شکل، اندازه و مجاورت لکه های زیستگاهی که برای این گونه بر اساس شیب تعریف شده است، مدل مطلوبیت زیستگاه برای گوسفند وحشی در پارک ملی کویر با استفاده از روش رگرسیون منطقی بدست آمد. نتایج: میزان بالای آزمون هوسمر لمشو برای مدل مبتنی بر رگرسیون منطقی نشان دهنده برازش مدل با داده های استفاده شده برای ساخت مدل دارد. نسبت بالای کسر برتری درجه بندی لکه های زیستگاهی (31/1) بیانگر تاثیر بالای این عامل بر مطلوبیت زیستگاه گوسفند وحشی و اهمیت گریزگاه ها در زیستگاه گوسفند وحشی می باشد. میزان بالای سطح زیر منحنی ROC (حدود 97/0) در این پژوهش، نشان دهنده قابلیت بالای مدل مبتنی بر رویکرد رگرسیون منطقی در تفکیک زیستگاه های مطلوب و نامطلوب از یکدیگر می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - متغیرهای موثر در انتخاب مناطق لانه گذاری چکاوک کاکلی( Galerida cristata)درمنطقه مرور، استان یزد
شهرزاد ناظمی شیرین اقانجفی زادههدف: بررسی خصوصیات مناطق لانه گذاری چکاوک کاکلی(Galeridac cristata) در محدوده ای به وسعت ده هزار هکتار در منطقه ی شکار ممنوع مروردر استان یزد در سال 1394 مطالعه شد.روش بررسی: متغیرهای زیستگاهی نظیر نوع گونه های گیاهی، ارتفاع و درصد پوشش گیاهی، فاصله از نزدیکترین لکه گیا چکیده کاملهدف: بررسی خصوصیات مناطق لانه گذاری چکاوک کاکلی(Galeridac cristata) در محدوده ای به وسعت ده هزار هکتار در منطقه ی شکار ممنوع مروردر استان یزد در سال 1394 مطالعه شد.روش بررسی: متغیرهای زیستگاهی نظیر نوع گونه های گیاهی، ارتفاع و درصد پوشش گیاهی، فاصله از نزدیکترین لکه گیاهی، فاصله از نزدیکترین منبع آبی ، مزرعه، جاده و تعداد لانه حشرات زمین زی در نقاط حضوراندازه گیری و با نواحی عدم حضور مقایسه شدندیافته ها: .نتایج نشان دادمتوسط درصد کل پوشش گیاهی مستقر در اطراف لانه ، درصد پوشش گیاه درمنه Artemisia sp))و ارتفاع آن ،در صد پوشش گیاهی و ارتفاع گونه گون(Astragalus sp)،درصد پوشش گیاهی و ارتفاع خارشتر ( (Alhagi sp و متوسط تعداد حفرات حشرات زمین زی درمناطق حضور به طور معناداری بالاتر از مناطق کنترل بود(p<0.05). هم چنین فاصله از نزدیکترین منبع آبی در مناطق لانه گذاری کمتر از مناطق کنترل بود (P<0.001). این پرنده نقاطی با پوشش گیاهی و تعداد حفره بالاتری از حشرات را که نزدیک به آب است برای لانه گزینی انتخاب می کند.آزمون لجستیک رگرسیون نشان داد پوشش گیاهی مهم ترین پارامتر تاثیر گذار در انتخاب مناطق لانه گذاری لانه گذاری چکاوک کاکلی در منطقه مطالعاتی می باشد.بحث: پوشش گیاهی بالاتر در استتار پرنده و بالا بودن تعداد حفرات حشرات و نزدیکی به منابع آبی به بقای بیشتر پرنده کمک می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - شبکه اکولوژیکی، رویکرد نوین حفاظت از تنوع زیستی و زیستگاه ها در مقیاس سیمای سرزمین
جلیل ایمانی هرسینی آیدا اشجعیزمینه هدف: انزوای جمعیت ها و کاهش تنوع ژنتیکی در اثر ایزوله شدن زیستگاه ها، مسئله ای قابل توجه در حفاظت از تنوع زیستی و زیستگاه ها محسوب می شود. شبکه های اکولوژیکی شامل عناصر طبیعی و نیمه طبیعی اند که در جهت نگهداری و ترمیم عملکردهای اکولوژیکی، حفظ تنوع زیستی و استفاده چکیده کاملزمینه هدف: انزوای جمعیت ها و کاهش تنوع ژنتیکی در اثر ایزوله شدن زیستگاه ها، مسئله ای قابل توجه در حفاظت از تنوع زیستی و زیستگاه ها محسوب می شود. شبکه های اکولوژیکی شامل عناصر طبیعی و نیمه طبیعی اند که در جهت نگهداری و ترمیم عملکردهای اکولوژیکی، حفظ تنوع زیستی و استفاده ی پایدار از منابع طبیعی ایجاد می شوند. هدف از مقاله ی مروری- توصیفی حاضر، معرفی شبکه ها ی اکولوژیکی به عنوان رویکردی نوین در راستای حفاظت از تنوع زیستی و زیستگاه ها در مقیاس سیما ی سرزمین است.روش بررسی: پژوهش حاضر با روش مروری- توصیفی و از نوع کاربردی بوده، و با بهره گیری از اسناد کتابخانه ای و پایگاه های اطلاعات الکترونیکی و بررسی جامع مقالات متعدد انگلیسی صورت گرفته است.یافته ها: نقش رویکرد نوین شبکه های اکولوژیکی در منابع مختلف، حفظ یکپارچگی و پایداری اکولوژیکی زیستگاه ها، حفظ فرآیند های اکولوژیکی، شناسایی مناطق با الویت حفاظتی، تقویت سیستم مناطق حفاظت شده، حفظ تنوع زیستی و استفاده پایدار از منابع طبیعی و مدیریت زیستگاه ها ذکر شده است؛ و یک ابزار مفید در راستای مدیریت مناطق حفاظت شده و مکمل آن محسوب می شوند.بحث و نتیجه گیری: با توجه به کارایی و کاربرد شبکه های اکولوژیکی، استفاده از این رویکرد توسط سازمان های دولتی و خصوصی، در راستای بهبود وضعیت فرآیند حفاظت و مدیریت زیستگاه ها وتنوع زیستی پیشنهاد می شود. مرور مقالات و منابع متعدد خارجی در زمینه ی شبکه های اکولوژیکی و ارتباط آن ها با امر حفاظت نشان دهنده ی نقش آن ها به عنوان ابزار مکمل در حفاظت است.کاربرد این رویکرد، کمک به بهبود مدیریت یکپارچه ی زیستگاه ها خواهد کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - رو شهایی نوین در هماهن گسازی نیروگا ههای برقابی با محی طزیست
بنیامین نقوی مینا حسین پور طهرانی فاطمه کوروش وحیدچکیدههیدروپ کیهای ناشی از قطع و وصل متناوب توربی نهای مولد برقابیاز کیسو باعث فرسایش بستر رودخانه، تولید رسوبات بیشتر و کاهشنفوذپذیری ساحل رودخانه می شود و از سوی دیگر نظم و فرکانس حرارتیبالای این هیدروپ کیها اثرات خطرناک و فاجعه باری بر محیط زیسترودخان هها می گذارد. چن چکیده کاملچکیدههیدروپ کیهای ناشی از قطع و وصل متناوب توربی نهای مولد برقابیاز کیسو باعث فرسایش بستر رودخانه، تولید رسوبات بیشتر و کاهشنفوذپذیری ساحل رودخانه می شود و از سوی دیگر نظم و فرکانس حرارتیبالای این هیدروپ کیها اثرات خطرناک و فاجعه باری بر محیط زیسترودخان هها می گذارد. چنانچه جریان طبیعی رودخانه تغ ییرات کمی داشتهباشد، محیط زیست متحمل آسیب چندانی نشده و شاید بتوان گفت اینحالت برای محیط زیست بهترین حالت است. لذا بازسازی زیستگاه و تلاشبرای تضعیف هیدروپ کی مولدهای برقابی که به رودخانه می رسند اقدامیمؤثر در جهت حفظ زیستگاه خواهد بود. با تر یکب تکن کیهای مختلفو اقدامات عملی مانند حفظ مخازن یا کاهش نوسانات توربین این کارامکان پذیر خواهد بود. برای کاهش نوسانات توربین، با آنالیز خصوصیاتچندین نوع توربین، مشخص شده است که ظرفیت حمل توربی نهایمتعامد منوط است به داشتن عریض ترین بازه. این نوع توربین با دو و حتیسه توربین با ظرفیت های مختلف برابری میکند و م یتواند برای هر دبیدر هر فصلی به کار رود. در این مطالعه اقدامات صورت گرفته در جهت پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - بررسی عملکرد روش تحلیل عامل آشیان بوم شناختی در مدلسازی مطلوبیت زیستگاه گراز (Sus scrofa, Linnaeus, 1758) در پناهگاه حیاتوحش جاسب اراک
سحر رضائی سعید نادری پیمان کرمی فرزاد هوشیاروجود اطلاعات مربوط به پراکنش جغرافیایی و انتخاب زیستگاه، هسته مرکزی حفاظت و مدیریت گونه های تهدید شده است. تجزیه و تخریب زیستگاه از تهدیدات مهم تنوع زیستی محسوب می شود. بدین منظور، آگاهی از نیاز های زیستی و شناسایی زیستگاه مطلوب گراز نقش مهمی در اتخاذ شیوه های مدیریتی گ چکیده کاملوجود اطلاعات مربوط به پراکنش جغرافیایی و انتخاب زیستگاه، هسته مرکزی حفاظت و مدیریت گونه های تهدید شده است. تجزیه و تخریب زیستگاه از تهدیدات مهم تنوع زیستی محسوب می شود. بدین منظور، آگاهی از نیاز های زیستی و شناسایی زیستگاه مطلوب گراز نقش مهمی در اتخاذ شیوه های مدیریتی گونه و زیستگاه دارد. هدف از مطالعه حاضر، مدلسازی مطلوبیت زیستگاه گراز در پناهگاه حیات وحش جاسب و تعیین مهم ترین فاکتور های محیطی موثر بر انتخاب زیستگاه گونه می باشد. مطالعه حاضر در یک دوره یک ساله در 4 فصل مختلف سال صورت گرفته است. بدین منظور، از مدل تحلیل عامل آشیان بوم شناختی (ENFA) و نرم افزار بایومپر استفاده شد. لایه های اطلاعاتی به کار برده شده به عنوان متغیر های موثر بر روی حضور گونه شامل شیب، جهت، ارتفاع، فاصله از چشمه، فاصله از روستا، فاصله از قنات، فاصله از جاده، شاخص پوشش گیاهی، تیپ پوشش گیاهی، کاربری اراضی و فاصله تا توسعه انسانی، بوده است.نتایج حاصل از تحلیل عامل آشیان بوم شناختی نشان داد، مقادیر شاخص بویس برای الگوریتم میانگین میانه، میانگین هندسی فاصله، میانگین هارمونیک و حداقل فاصله در طول چهار فصل (بهار، تابستان، پاییز و زمستان) و بازه یک ساله کم است. بر اساس مقادیر شاخص بویس می توان نتیجه گیری کرد، صحت نقشه های تولیدی چندان مناسب نمی باشد. دلیل این امر بالا بودن واریانس مدل می باشد که نشان دهنده پایین بودن دقت مدل و قدرت پیش بینی پایین مدل است. بنابراین، مدل تحلیل عامل آشیان بوم شناختی برای زیستگاه های با کیفیت پایین و مقیاس کم، قابلیت کمتری دارد. از این رو تحلیل عامل آشیان بوم شناختی روش مناسبی به منظور مطالعه زیستگاه انتخابی گراز در پناهگاه حیات وحش جاسب نمی باشد.لذا شناسایی توزیع و پراکندگی گونه گراز در پناهگاه حیات وحش جاسب به عنوان یک راهگشا، برای مدیران و کارشناسان محیط زیست و کشاورزان به منظور رسیدن به یک تصمیم مدیریتی کار آمد جهت کاهش تضاد و همچنین شناسایی مناطقی که ریسک خسارت در آن ها بالاست و باید در اولویت حفاظتی باشند، نقش دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - مدلسازی دالانهای زیستگاهی با استفاده از روش تجسم در مدل آنتروپی بیشینه مطالعه موردی: قوچ و میش (Ovis orientalis) مناطق حفاظتشده استانهای مرکزی و همدان
پیمان کرمی کامران شایستهاز مرسومترین روشهای تهیه نقشه هزینه جابهجایی، معکوس سازی مطلوبیت زیستگاه است. هدف از این مطالعه تهیه نقشه هزینه، مدلسازی زیستگاه در مقیاس محلی در هر یک از مناطق لشگردر-گلپرآباد، پلنگاب و الوند-چال، خاتون-راسوند با استفاده مدل حداکثر بینظمی است. همزمان نتایج اجرای چکیده کاملاز مرسومترین روشهای تهیه نقشه هزینه جابهجایی، معکوس سازی مطلوبیت زیستگاه است. هدف از این مطالعه تهیه نقشه هزینه، مدلسازی زیستگاه در مقیاس محلی در هر یک از مناطق لشگردر-گلپرآباد، پلنگاب و الوند-چال، خاتون-راسوند با استفاده مدل حداکثر بینظمی است. همزمان نتایج اجرای هر محدوده در ابعاد وسیعتر به مرزی که تمام مناطق مذکور را در برگیرد تعمیم داده شد. این عملکرد منجر به ایجاد سه سناریو در جابهجایی قوچ و میش (Ovis Orientalis) شد. سناریو 1 مطلوبیت زیستگاه مناطق لشگردر- گلپرآباد بهعنوان نقشه هزینه، سناریو 2 مطلوبیت زیستگاه منطقه پلنگاب بهعنوان نقشه هزینه و سناریو سه نقشه مطلوبیت زیستگاه مناطق الوند-چال خاتون و راسوند بهعنوان نقشه هزینه. مدلسازی دالان به روش تحلیل کمترین هزینه در نرمافزار ArcGIS انجام گرفت. سنجههای تراکم و مطلوبیت دالان بررسی شدند. اعتبار سنجی دالان و مدل آنتروپی بیشینه بهوسیله مساحت سطح زیر منحنی (AUC) انجام گرفت. انطباق دالانهای طراحیشده هر سناریو بر با مطلوبیت زیستگاه مناطق مختلف از طریق آزمون فریدمن بررسی شد. درنهایت میانگین دالانهای طراحیشده در 3 سناریو بهعنوان دالان اصلی بین تمام مناطق موردمطالعه معرفی شد. نتایج نشان داد که دالان طراحیشده در سناریو 1 و 2 بر اساس AUC دارای انطباق خوبی با زیستگاه مطلوب گونه در سایر مناطق هستند، اما آزمون فریدمن مشخص کرد که دالانهای طراحیشده در سناریوهای مختلف دارای تفاوت معنی داری(0.0001>P-value) ازنظر انطباق با زیستگاه مطلوب در سایر مناطق است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - تنوع گونهای زنبورهای گردهافشان خانواده Megachilidae (Hymenoptera: Apoidea) در استان یزد
لیدا دهقان دهنوی علی اصغر طالبی شیلا گلدسته رضا وفایی شوشتریخانواده Megachilidae با بیش از 4000 گونه توصیف شده در سرتاسر جهان، سومین خانواده بزرگ از زنبورهای گرده افشان است. تعداد گونه های سه شهرستان یزد، مهریز و تفت، درصد فراوانی هرگونه نسبت به کل گونه های جمع آوری شده مشخص گردید. شاخص های فراوانی، تنوع، یکنواختی و غنای گو چکیده کاملخانواده Megachilidae با بیش از 4000 گونه توصیف شده در سرتاسر جهان، سومین خانواده بزرگ از زنبورهای گرده افشان است. تعداد گونه های سه شهرستان یزد، مهریز و تفت، درصد فراوانی هرگونه نسبت به کل گونه های جمع آوری شده مشخص گردید. شاخص های فراوانی، تنوع، یکنواختی و غنای گونه ای و همچنین شاخص شباهت زیستگاه ها برای 48 گونه جمع آوری شده در این سه شهرستان در طی سال های 1391 و 1392 محاسبه شد. در شهرستان یزد در سال 1391 گونه Megachile rubripes با فراوانی نسبی 48%، در سال 1392 گونه Anthidium florentinumبا فراوانی نسبی5/22%، در شهرستان مهریز در سال 1391 گونه M. pilicrus با فراوانی نسبی 3/26%، در سال 1392 گونه A. florentinumبا فراوانی 3/19%، در شهرستان تفت در سال 1391 گونهLithurgus chrysurus با فراوانی نسبی8/23% و در سال 1392 گونهOsmia caerulescens با فراوانی نسبی29% دارای بیشترین فراوانی در بین گونه ها بودند. بر اساس شاخص های تنوع گونه ای آلفا، مشخص شد که شهرستان های مهریز و تفت در سال 1392 تنوع گونه ای بیشتری دارند. بر اساس مقایسه آماری شاخص های یکنواختی گونه های به دست آمده شهرستان های یزد، مهریز و همچنین تفت در دو سال 1391 و 1392 نیز از یکنواختی یکسان برخوردار بودند، اما یکنواختی فراوانی گونه ها در شهرستان های مهریز و تفت از شهرستان یزد بیشتر بود. یکنواختی گونه ها در شهرستان های مهریز و تفت در دو سال 1391 و 1392 مشابه بود. روش ریرفکشن نشان داد که شهرستان تفت در سال 1392 از غنای گونه ای بیشتری برخوردار بوده است. شاخص تنوع بتا نشان داد که در سال های 1391 و 1392 شهرستان های مهریز و تفت بیشترین شباهت را به یکدیگر داشته اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - تأثیر پیامدهای محیطی اَبّر زمینلغزش جهان بر زیستگاههای باستانی
سیامک شرفی مسعود صادقی رادرخداد بزرگترین زمینلغزش دنیا بر سطح تاقدیس کبیرکوه در مسیر شبکه زهکشی رودخانههای سیمره و کشکان تغییرات محیطی وسیع و دامنهداری را بهجای گذاشته است. مهمترین تغییرات ناشی از این لغزش مسدودشدن مسیر رودخانههای سیمره و کشکان و تشکیل دو دریاچه با عنوان بزرگترین و پایدا چکیده کاملرخداد بزرگترین زمینلغزش دنیا بر سطح تاقدیس کبیرکوه در مسیر شبکه زهکشی رودخانههای سیمره و کشکان تغییرات محیطی وسیع و دامنهداری را بهجای گذاشته است. مهمترین تغییرات ناشی از این لغزش مسدودشدن مسیر رودخانههای سیمره و کشکان و تشکیل دو دریاچه با عنوان بزرگترین و پایدارترین دریاچههای سدی دنیا است. مطالعات زمینباستانشناختی منطقه با کمک ابزارهای فیزیکی و مفهومی ، روشهای آزمایشگاهی، نرمافزارهای رایانهای و نیز استفاده از روش تحلیل آمار خوشهای منجر به شناخت لغزشهای چهارمرحلهای در سطح تاقدیس کبیرکوه و متعاقب آن تشکیل دریاچههای چهارگانه در محدوده دره سیمره و دریاچه تکمرحلهای در محدوده دره کشکان شد؛ از دیگر نتایج این مطالعات، آگاهی از وضعیت الگوهای استقراری محوطههای باستانی در هر یک از دورههای فراپارینهسنگی تا اسلامی در ارتباط با تشکیل این دریاچهها و شناخت تغییرات مداوم الگوهای استقراری در ارتباط با نوسانات سطحی دریاچههای مذکور بود. بر اساس نتایج حاصل از تعیین سن رسوبات دریاچهای، رخداد زمینلغزش اول کبیرکوه و تشکیل دریاچههای سدی سیمره و کشکان ۸۵۰۰۰ سال پیش بوده است. بنابراین، از دوره پارینهسنگی میانی تا دوران اسلامی، الگوی زیستگاهی منطقه تابعی از تغییرات محیطی حاصل از رخداد زمینلغزش کبیرکوه و شکلگیری دریاچههای سدی بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - ارزیابی و تحلیل پیوستگی چشمانداز، رویکردی نوین در برنامه ریزی محیطی مطالعه موردی: ناحیه کاشان- آران
امیر کرم شیلا حجه فروش نیا حمیدرضا حکیمیچکیده: رشد جمعیت و گسترش کالبدی شهرها و نواحی صنعتی بر منابع طبیعی تاثیرگذار بوده ودر برخی مواقع همراه با تخریب و از بین بردن تجانس و پیوستگی چشم انداز و منابع ارزشمند طبیعی است. پیوستگی چشم‌انداز معرف درجه‌ی سهولت ارتباطات و برهم کنش در چشم‌انداز یا موا چکیده کاملچکیده: رشد جمعیت و گسترش کالبدی شهرها و نواحی صنعتی بر منابع طبیعی تاثیرگذار بوده ودر برخی مواقع همراه با تخریب و از بین بردن تجانس و پیوستگی چشم انداز و منابع ارزشمند طبیعی است. پیوستگی چشم‌انداز معرف درجه‌ی سهولت ارتباطات و برهم کنش در چشم‌انداز یا موانع حرکت در میان لکه‌های زیستگاهی مختلف است. نواحی ساخته شده مثل شهرها، روستاها، راهها، نواحی صنعتی و نواحی نظامی از جنبه‌های مختلفی بر روی نواحی پیرامونی خودتاثیر می‌گذارند .امروزه کاملا مشخص شده که چندپارگی بوم‌ها عامل اصلی تخریب و نابودی بوم‌ها و تنوع زیستی است. چندپارگی بوم‌ها در اثر توسعه‌ی شهری، صنعتی، تغییرات کاربری زمین، .... رخ داده و باعث فروسایی و نابودی بوم‌ها می‌گردد. ناحیه‌ی کاشان – آران یکی از نواحی زیست محیطی ویژه‌ی کشور است. این ناحیه در معرض تغییرات کالبدی جدیدی چون گسترش شهری و تغییرات کاربری زمین، افت آبهای زیرزمینی و بیابان زایی قرار دارد. در سالهای اخیر نقاط شهری این ناحیه گسترش کالبدی و جمعیتی قابل توجهی داشته‌اند. هدف این بررسی ارزیابی پیوستگی چشم انداز در ناحیه کاشان – آران است به گونه‌ای که بتواند در برنامه ریزی‌های منطقه‌ای و ارزیابی‌های زیست محیطی کاربرد داشته باشد. لذا با استفاده از هشت معیار و نقشه شامل فاصله از شهرها، فاصله از روستاها، فاصله از آزادراه قم-کاشان-نطنز، فاصله از خط راه آهن، فاصله از راههای اصلی، فاصله از راههای درجه 2، فاصله از راههای خاکی و فاصله از نواحی صنعتی وهمچنین کاربری زمین، ارزش پیوستگی چشم‌انداز در سامانه اطلاعات جغرافیایی و روش AHP ارزیابی شد. نتایج نشان داد که در بخش‌های قابل توجهی از ناحیه کاشان-آران عدم پیوستگی چشم انداز (نواحی با ارزش پیوستگی چشم انداز کم و بسیار کم) دیده می‌شود. این نواحی حدود 13% مساحت محدوده مطالعاتی را شامل می‌‌شود.گسترش شهری، تغییر کاربری زمین و تغییر در چشم‌انداز طبیعی عمدتا به صورت توسعه‌ی فیزیکی نقاط شهری و حاشیه شهری، توسعه راهها و جاده‌ها، احداث آزادراه قم-کاشان-نطنز، توسعه نواحی صنعتی و کارخانجات از جمله دلایل اصلی تغییرات در چشم انداز است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - بررسی تاکسونومیک گونه Tanacetum polycephalum Shultz Bip. در استان همدان با تأکید بر نشانگر فلوریستیک و استفاده از روش تعیین زیستگاه ویژه
مریم احمدی طاهره قاسمخانی مرتضی عطری عبدالکریم چهرگانیجنس Tanacetum یکی از بزرگترین جنسهای خانواده Asteraceae است و یکی از مشکلدارترین جنسها از نظر پیچیدگی تاکسونومیکی، به طور خاص در ارتباط با تعیین حدود جنس، است. گونههای جنس Tanacetum سرشار از اسانس، ترکیبات تلخ و سزکویی ترپن لاکتونها هستند.Tanacetum polycephalum Shu چکیده کاملجنس Tanacetum یکی از بزرگترین جنسهای خانواده Asteraceae است و یکی از مشکلدارترین جنسها از نظر پیچیدگی تاکسونومیکی، به طور خاص در ارتباط با تعیین حدود جنس، است. گونههای جنس Tanacetum سرشار از اسانس، ترکیبات تلخ و سزکویی ترپن لاکتونها هستند.Tanacetum polycephalum Shultz Bip. یکی از گونههای رایج و چندشکل این جنس در ایران است. برای تعیین وجود تنوع درونگونهای گیاهT. polycephalum از جنبه تاکسونومیک و تشخیص عوامل بومشناختی مؤثر بر آن از روش تعیین زیستگاه ویژه استفاده شد. بر این اساس 10 زیستگاه ویژه برایT. polycephalum در استان همدان انتخاب شد. ترکیب رستنیها (نشانگر فلوریستیک) با نرمافزارAnaphyto ، به روش FCA آنالیز شدند. آنالیز دادههای حاصل از مورفومتری افراد گونه مورد بررسی هر زیستگاه ویژه، با استفاده از 60 ویژگی ریختشناسی کمی و کیفی، با نرمافزار MVSP ، به روشهایUPGMA و PCO صورت گرفت. دادههای بومشناختی به روش CCA آنالیز شدند. نتایج حاصل از آنالیز دادههای فلوریستیک منجر به تشخیص 4 گروه متمایز شد که گروههای ایجاد شده نشان دهنده تنوع درون گونهای در این گیاه است. آنالیز دادههای مورفومتری نیز وجود چهار گروه متمایز را تایید کرد که با نتایج حاصل از آنالیز ترکیب رستنیها مطابقت داشت. آنالیز دادههای بومشناختی نیز مشخص نمود که عوامل بومشناختی در گروهبندی و ایجاد تنوع زیستگاههای ویژه نقش دارند و بر این اساس سه فنواکودم قابل شناسایی و معرفی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - مدلسازی مطلوبیت زیستگاه لاسرتای کوهستانی (Eremias montanus) در نیمرخ غربی زاگرس
علیرضا محمدی نصرالله رستگارپویانی محمود کرمی عمار رهبرلاسرتای کوهستانی (Eremias montanus) از خانواده Lacertidea یکی از گونه های بومی رشته کوه های زاگرس می باشد که تا کنون تنها در دو ناحیه محدود از استان های همدان و کرمانشاه گذارش شده است. این گونه به علت جمعیت کم و محدوده پراکنش اندک از لحاظ حفاظتی دارای اهمیت بسزایی می با چکیده کامللاسرتای کوهستانی (Eremias montanus) از خانواده Lacertidea یکی از گونه های بومی رشته کوه های زاگرس می باشد که تا کنون تنها در دو ناحیه محدود از استان های همدان و کرمانشاه گذارش شده است. این گونه به علت جمعیت کم و محدوده پراکنش اندک از لحاظ حفاظتی دارای اهمیت بسزایی می باشد. در این پزوهش که طی فصول بهار، تابستان و پاییز سال 1389 همزمان با شروع فعالیت گونه پس از خواب زمستانی صورت پذیرفت تلاش شد تابا بررسی متغییر های زیستگاهی مرتبط با گونه زیستگاه های مطلوب شناسایی و مدل سازی شوند. قطعات نمونه برداری در یک ترانسکت خطی تصادفی برداشت و حضور و عدم حضور گونه ثبت شد. بر این اساس در مجموع 75 پلات حضور و به همین تعداد پلات عدم حضور برداشت شد. مطلوبیت زیستگاه لاسرتای کوهستانی به روش رگرسیون منطقی دوتایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اماری نشان داد که متغییر های میزان پوشش گیاهی ، درصد پوشش سنگی و سنگلاخی، جهت، شیب و ارتفاع موثر ترین متغیرهای اثر گذار بر حضور گونه در منطقه مورد مطالعه است. همچنین نتایج نشان داد که این خزنده زیستگاه های کوهستانی مرتفع و پر شیب با پوشش بوته ای متراکم رابه عنوان زیستگاه مطلوب خود بر می گزیند پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - پیشبینی اثر تغییرات اقلیمی بر سوسمار دم تیغی بینالنهرین (Saara loricata) با استفاده از مدل حداکثر بینظمی (MAXENT) و بایوکلایمBIOCLIM
انوشه کفاش محمد کابلی گونتا کهلرتغییر اقلیم بهواسطه تاثیر بر پراکنش بسیاری از گونههای جانوری به یک نگرانی عمده برای مدیریت و حفاظت از تنوع زیستی تبدیل شده است.در سالهای اخیر شواهد متعددی از اثرات تغییراقلیم بر جنبههای مختلف زیستی گونههای گیاهی و جانوری ارائه شده استاما دانش اندکی در ارتباط با تاث چکیده کاملتغییر اقلیم بهواسطه تاثیر بر پراکنش بسیاری از گونههای جانوری به یک نگرانی عمده برای مدیریت و حفاظت از تنوع زیستی تبدیل شده است.در سالهای اخیر شواهد متعددی از اثرات تغییراقلیم بر جنبههای مختلف زیستی گونههای گیاهی و جانوری ارائه شده استاما دانش اندکی در ارتباط با تاثیر تغییر اقلیم آینده بر گونههای جانوری در ایران وجود دارددر این مطالعه مدل مطلوبیت زیستگاه سوسمار دم تیغی بینالنهرین به عنوان یک گونه ساکن مناطق بیابانی ایران در شرایط کنونی و تحت سناریوهای تغییر اقلیم آینده (سال2080) با استفاده از 19 پارامتر اقلیمی به طور جداگانه با استفاده از روش حداکثر آنتروپی (Maxent) و با استفاده از مدل Bioclimتهیه گردید. به منظور ارزیابی عملکرد مدل، از سطح زیر نمودار (AUC) بدست آمده از منحنی ROCاستفاده شد. سپس وسعت زیستگاه مطلوب گونه در فضایArcGIS 9.3 برای اقلیم حاضر و اقلیم آینده به طور جداگانه محاسبه گردید. مقایسه وسعت مناطق مطلوب در شرایط کنونی (82/2 درصد کل ایران) و تحت سناریوی تغیر اقلیم آینده (15/3 درصد کل ایران) حاصل از مدل حداکثر آنتروپی نشان داد که وسعت مناطق مطلوب برای زیست گونه مورد مطالعه افزایش خواهد یافت. نتایج حاصل از مدل Bioclimنشان داد سطح مناطق مطلوب برای زیستگونه نسبت به سطح کشور برای زیستگونه تحت شرایط تغییر اقلیمی کاهش خواهد یافت. به عبارت دیگر وسعت زیستگاههای مطلوب گونه از 55/1 به 35/1 درصد از سطح کشور کاهش خواهد یافت. نتایج حاصل از مدل حداکثر بینظمی نشان میدهد زیستگاههای مطلوب گونه تحت تاثیر تغییر اقلیم افزایش خواهد یافت و مدل بایوکلایم نشان میدهد مناطق مطلوب کاهش خواهد یافت بنابراین این نتایج متفاوت بر این واقعیت تاکید دارد که در مطالعات بررسی اثرات تغییر اقلیم بر گونههای جانوری جهت اطمینان از نتایج و استفاده از آن در مدیریت و حفاظت حیات وحش از چندین روش استفاده شده و به نتایج یک مدل اکتفا نگردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - تغییر محتوای فیتوشیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانتی گیاه دارویی کلماتیس اصفهانی (Clematis ispahanica Boiss.) در سه رویشگاه طبیعی استان سمنان
محمد مهدی ذوالفقاری رضا نادری عاطفه امیر احمدیدر این مطالعه پتانسیل آنتیاکسیدانتی و خواص فیزیولوژیکی گیاه کلماتیس اصفهانی از رویشگاههای مختلف استان سمنان بررسی شد. سه رویشگاه طبیعی این گیاه در استان سمنان (چشمه علی، دیباج و مجن) شناسایی و نمونه برداری از برگ گیاهان صورت گرفت. میزان کلروفیل، کاروتنوئید، آنتوسیانین چکیده کاملدر این مطالعه پتانسیل آنتیاکسیدانتی و خواص فیزیولوژیکی گیاه کلماتیس اصفهانی از رویشگاههای مختلف استان سمنان بررسی شد. سه رویشگاه طبیعی این گیاه در استان سمنان (چشمه علی، دیباج و مجن) شناسایی و نمونه برداری از برگ گیاهان صورت گرفت. میزان کلروفیل، کاروتنوئید، آنتوسیانین، پرولین، پروتئین، فنول، فلاونوئید، قندهای احیاکننده، پراکسیدهیدروژن، مالون دی آلدهید و فعالیت آنزیمهای کاتالاز و گایاکول پراکسیداز اندازه گیری شد. همچنین خواص آنتی اکسیدانتی گیاهان با اسـتفاده از ظرفیـت مهـار رادیکالهايDPPH مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز خاک هر سه رویشگاه نیز انجام شد. آزمایش بهصورت طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار و مقایسـه میـانگین دادههـا بـا استفاده از آزمون دانکن در سطح احتمال 5 درصد انجام شد. نتایج نشان داد که مقدار متابولیتهای گیاه شامل قندهای محلول، ترکیبات فنولی و فلاونوئیدها، فعالیت آنزیم کاتالاز و خواص آنتی اکسیدانتی در رویشگاه چشمه علی در بالاترین و در رویشگاه مجن در کمترین میزان قرار دارد. در مقابل مقدار ترکیبات دفاعی گیاه شامل پرولین، پراکسیدهیدروژن، مالون دی آلدهید و فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز در رویشگاه چشمه علی در کمترین و در رویشگاه مجن در بالاترین میزان قرار دارد. مقدار کلروفیل، کارتنوئیدها، آنتوسیانین و پروتئین نیز در رویشگاه دیباج با بالاترین ارتفاع از سطح دریا در کمترین میزان قرار دارد. نتایج این تحقیق نشان داد که رویشگاه چشمه علی با داشتن بیشترین میزان متابولیتها و کمترین میزان ترکیبات دفاعی کم تنشترین رویشگاه و بالعکس رویشگاه مجن پرتنشترین رویشگاه برای گیاه کلماتیس اصفهانی میباشد. پرونده مقاله