تنوع گونه‌ای زنبورهای گرده‌افشان خانواده Megachilidae (Hymenoptera: Apoidea) در استان یزد

محورهای موضوعی : حشره شناسی و سایر بندپایان

لیدا دهقان دهنوی ¹ ( باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد )
علی اصغر طالبی ² ( گروه حشره‌شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس تهران )
شیلا گلدسته ³ ( گروه حشره‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک )
رضا وفایی شوشتری ⁴ ( گروه حشره‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک )

تاریخ دریافت : 1394/04/07 تاریخ پذیرش : 1395/11/03 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه: غنای گونه‌ای, Relative Abundance, Richness species, شاخص یکنواختی, شاخص شباهت زیستگاه‌ها, Evenness index, Habitat similarity index, SDR software,

چکیده مقاله :

خانواده Megachilidae با بیش از 4000 گونه توصیف شده در سرتاسر جهان، سومین خانواده بزرگ از زنبورهای گرده افشان است. تعداد گونه های سه شهرستان یزد، مهریز و تفت، درصد فراوانی هرگونه نسبت به کل گونه های جمع آوری شده مشخص گردید. شاخص های فراوانی، تنوع، یکنواختی و غنای گونه ای و همچنین شاخص شباهت زیستگاه ها برای 48 گونه جمع آوری شده در این سه شهرستان در طی سال های 1391 و 1392 محاسبه شد. در شهرستان یزد در سال 1391 گونه Megachile rubripes با فراوانی نسبی 48%، در سال 1392 گونه Anthidium florentinumبا فراوانی نسبی5/22%، در شهرستان مهریز در سال 1391 گونه M. pilicrus با فراوانی نسبی 3/26%، در سال 1392 گونه A. florentinumبا فراوانی 3/19%، در شهرستان تفت در سال 1391 گونهLithurgus chrysurus با فراوانی نسبی8/23% و در سال 1392 گونهOsmia caerulescens با فراوانی نسبی29% دارای بیشترین فراوانی در بین گونه ها بودند. بر اساس شاخص های تنوع گونه ای آلفا، مشخص شد که شهرستان های مهریز و تفت در سال 1392 تنوع گونه ای بیشتری دارند. بر اساس مقایسه آماری شاخص های یکنواختی گونه ‌های به دست آمده شهرستان های یزد، مهریز و همچنین تفت در دو سال 1391 و 1392 نیز از یکنواختی یکسان برخوردار بودند، اما یکنواختی فراوانی گونه ها در شهرستان های مهریز و تفت از شهرستان یزد بیشتر بود. یکنواختی گونه ها در شهرستان های مهریز و تفت در دو سال 1391 و 1392 مشابه بود. روش ریرفکشن نشان داد که شهرستان تفت در سال 1392 از غنای گونه ای بیشتری برخوردار بوده است. شاخص تنوع بتا نشان داد که در سال های 1391 و 1392 شهرستان های مهریز و تفت بیشترین شباهت را به یکدیگر داشته اند.

چکیده انگلیسی:

The family Megachilidae with more than 4000 wordwide described species is the thirth family of polliniting bees. In this research, in order to investigating the species diversity of Megachilidae, SDR software was used in different regions. The number of species in three counties Yazd, Mehriz and Taft, abundance percentage of each species than total species that collected is determined. The indices of  abundance, diversity, evenness, richness species and also habitat similarity index for 48 species that collected in the three counties was calculated during 2012 and 2013. Megachile rubripes with relative abundance 48% in Yazd county in 2012, Anthidium florentinumwith relative abundance 22.5% in 2013, Megachile pilicrus with relative abundance 26.3% in Mehriz county in 2012, A. florentinum with abundance 19.3% in 2013, Lithurgus chrysurus with relative abundance 23.8%% in Taft county in 2012, Osmia  caerulescens  with relative abundance 29% in 2013 have the most abundance between species. According to alfa species diversity indices, determined that Mehriz and Taft counties have hiegher species diversity in 2013. According to satatistic comparation of evenness indices of species of Yazd, Mehriz counties and also Taft county has similarity evenness in 2012, 2013, but species abundance evenness was more in Mehriz and Taft counties than Yazd county. Species evenness was similar in Mehriz and Taft counties in 2012, 2013. Rarefaction method showed that Taft county has hiegher richness species in 2012. β diversity index showed that Mehriz and Taft counties have the most similarity in 2012, 2013.