شهر و روابط اجتماعی: بررسی ارتباط میان میزان انزوای اجتماعی و سطح حمایتی اجتماعی دریافتی با میزان تجربه ی احساس‌تنهایی (مورد مطالعه: شهروندان تهرانی)
محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری
کلید واژه: انزوای اجتماعی, روابط, احساس تنهایی, حمایت اجتماعی, روابط اجتماعی,
چکیده مقاله :
از جمله آسیب‌های مخدوش‌کننده ی ایده‌ی روابط اجتماعی، پدیده‌ی انزوای اجتماعی و کاهش حمایت اجتماعی ناشی از سیّالیت و تضعیف پیوند‌های اجتماعی در جامعه‌ی مدرن است که به نوبه‌‌ی خود، شیوع و توسعه‌ی پدیده‌ی احساس‌تنهایی را به همراه دارد بنابراین مطالعه‌ی حاضر برای بررسی ارتباط میان میزان انزوای‌اجتماعی و سطح حمایتی‌اجتماعی دریافتی با میزان تجربه‌ی احساس تنهایی هدف‌گذاری شده است. حجم نمونه‌ی مورد بررسی که دربرگیرنده‌ی شهروندان 18+ سال کلانشهر‌تهران است که به روش پیمایشی و با ابزار پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفته‌اند. پاسخگویان مورد مطالعه با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند‌مرحله‌ای برگزیده شده و مقیاس‌‌های به کار گرفته شده از اعتبار و پایایی مطلوبی برخوردار هستند. توصیف داده‌ها به وسیله‌ی نرم‌افزار spss16 نشان می‌دهد که میانگین متغیرهای انزوای اجتماعی، حمایت اجتماعی و احساس تنهایی در حجم نمونه به ترتیب عبارتند از: 94/62 ، 60/61 و 13/36 (100). تحلیل‌های آماری نیز بیانگر آن هستند که رابطه‌ای معنادار و منفی میان میزان انزوای اجتماعی و سطح حمایت اجتماعی دریافتی و میان سطح حمایت اجتماعی دریافتی و میزان تجربه‌ی احساس تنهایی وجود دارد. همچنین یافته‌ها نشان می‌دهند که با افزایش میزان انزوای اجتماعی عینی، بر سطوح تجربه‌ی احساس‌تنهایی ذهنی افزوده می‌گردد و نتایج تحلیل رگرسیونی چند متغیره‌ی عوامل مؤثر بر احساس تنهایی نیز بیانگر آن است که متغیر روابط خانوادگی بیشترین تأثیر مستقیم را بر احساس تنهایی بر جای می‌گذارد. واژه‌های کلیدی: روابط اجتماعی، انزوای اجتماعی، حمایت اجتماعی، احساس تنهایی، روابط
Social isolation and loss of social support due to the liquidity and the weakening of social ties in modern society are among the problems that undermine the quality of social relationships, which in turn are associated with the spread and development of the loneliness. Therefore, this study aims to study the relationship between social isolation and the level of received social support with the experience of loneliness. The research population consisted of all the 18+ years' residents of Tehran, of which 384 individuals were chosen as the sample through multiple cluster sampling. This was a survey research and needed data were collected via a questionnaire. The research tool had face validity and its reliability was ensured through Cronbach's alpha. Data processing was done by spss16 software that showed that the average for variables social isolation, social support and loneliness in the sample were, respectively, 62/94, 61/60 and 36/13 percent. Statistical analysis also showed a significant and negative relationship between social isolation and the levels of received social support and between the level of received social support and the experience of loneliness. Moreover these results indicated that with increasing levels of objective social isolation, the level of subjective loneliness experienced will also increase. And the results of multivariable regression analysis of factors affecting loneliness also showed that the variable family relationships had the most direct impact on loneliness. Key word: social relationships, social isolation, social support, family relationships, loneliness.
- امیرکافی، مهدی. (1383). طراحی‌الگوی جامعه‌شناختی انزوای اجتماعی در شهر تهران، رساله‌ی دکتری رشته‌ی جامعهشناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
- چلبی، مسعود. (1375). «جامعهشناسی نظم: تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی»، چاپ اول، تهران: نشر نِی.
- چلبی، مسعود، امیرکافی، مهدی. (1383). «تحلیل چند‌سطحیِ انزوای اجتماعی»، مجلهی جامعهشناسی ایران، دوره‌ی پنجم، شماره‌ی2، ص3-31.
- چلبی، مسعود. (1385). «تحلیل اجتماعی در فضای کنش»، چاپ اول، تهران: نشر نِی.
- حسینی، سید‌حسن، فولادیان، مجید، فاطمی‌امین، زینب. (1387). «سنجش و مقایسه میزان پیامدهای انزوای اجتماعی در میان دو گروه توده و نخبه در دوران سازندگی و اصلاحات»، مجلهی علوم‌اجتماعی دانشکده‌ی ادبیات و علوم‌انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال پنجم، شماره‌ی اول، ص161-188.
- حسینی‌زاده آرانی، سید‌سعید. (1393). «تنهایی در شهر: بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر احساس تنهایی (مطالعه موردی: جمعیت بالغِ شهر تهران)»، پایان‌نامه‌ی کارشناسی‌ارشد رشته‌ی جامعهشناسی، دانشگاه تهران.
- ریاحی، محمد‌اسماعیل، علی‌وردی‌نیا، اکبر، پورحسین، سیده‌زینب. (1389). «بررسی رابطه‌ی بین حمایت اجتماعی و سلامت روان»، فصلنامه‌ی رفاه اجتماعی، شماره‌ی 39، ص85-121.
- شاهینی، نجمه، آسایش، حمید، قبادی، مهرداد و صادقی‌اله‌آبادی، جواد. (1391). «بررسی همبستگی حمایت اجتماعی، احساس تنهایی و رضایت از زندگی در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان در سال1389»، مجلهی پژوهشی پژوهنده، سال هفدهم، شماره‌ی6، پیاپی90، ص302-306.
- شیخی، محمود، یوسفی، بهرام، حسنی، زهره، زیوایار، فرزاد. (1385). «بررسی و مقایسه‌ی منبع کنترل (درونی- بیرونی) و احساس تنهایی در بین دختران ورزشکار و غیره ورزشکار»، پژوهش در علوم ورزشی، شماره‌ی 10.
- طالبی، ابوتراب، برزگری‌دهج، راضیه. (1391). «بررسی چگونگی اعتماد و کناره‌گیری اجتماعی در میان دانشجویان»، فصلنامه‌ی برنامه‌ریزی رفاه و توسعه‌ی اجتماعی، شماره‌ی11، ص131-182.
- علی‌پور، فردین، سجادی، حمیرا، فروزان، آمنه و بیگلریان، اکبر. (1388). «نقش حمایت‌های اجتماعی در کیفیت زندگی سالمندان»، فصلنامه‌ی رفاه اجتماعی، سال نهم، شماره‌ی33، ص147-165.
- قاسمی، اکرم. (1382). «بررسی رابطه‌ی حمایت اجتماعی از دانشجویان و گرایش آنها به ادامه‌ی تحصیل در خارج از کشور»، نامه‌ی پژوهش فرهنگی، سال هفتم، دوره‌ی جدید، شماره‌ی5، ص169-194.
- قدسی، علی محمد. (1382). «بررسی جامعه‌شناختی رابطه‌ی بین حمایت اجتماعی و افسردگی»، رساله‌ی دکتری رشته‌ی جامعهشناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
- محمدی، الهام، فکرآزاد، حسین، سجادی، حمیرا. (1391). «گونه‌شناسی شبکه‌ی اجتماعی و سلامت اجتماعی در سالمندان»، فصلنامه‌ی مددکاران اجتماعیِ متخصص، شماره‌ی1، ص135-158.
- محسنی، منوچهر، دوران، بهزاد، سهرابی، محمد‌هادی. (1385). «بررسی اثرات استفاده از اینترنت بر انزوای اجتماعی کاربران اینترنت (در میان کاربران کافی‌نت‌های تهران)»، مجلهی جامعهشناسی ایران، دوره‌ی هفتم، شماره‌ی4، ص72-95.
- مرادی، گلمراد، زمانی، مهرداد. (1393). «بررسی نقش هراس اجتماعی در انزوای اجتماعی زنان روستایی؛ مورد مطالعه: روستاهای دالاهو»، پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال سوم، شماره‌ی پیاپی7، شماره‌ی اول، ص95-115.
- معتمدی‌شلمزری، عبدالله، اژه‌ای، جواد، آزاد‌فلاح، پرویز و کیان‌منش، علیرضا. (1381). «بررسی نقش حمایت اجتماعی در رضایتمندی از زندگی، سلامت عمومی، احساس تنهایی در بین سالمندانِ بالاتر از60سال»، مجلهی روانشناسی، دوره‌ی دهم، شماره‌ی2، ص111-135.
- نبوی، سید‌عبدالحسین، رضادوست، کریم، بهرامی‌نژاد، زهرا. (1388). «بررسی تأثیر حمایت اجتماعی بر سلامت عمومی سالمندان»، مجلهی جامعهشناسی ایران، دوره‌ی دهم، شماره‌ی4، ص73-104.
- Chantelle, A. M., Ross, N. A., & Egeland, G. M.(2007)."Social support and thriving health:A new approach to understanding the health of indigenous Canadians. American Journal of Public Health,97(9),1827-1833.
- Christina, V., Scambler, S. & Bond, J.(2009)."The Social World of Older People, Mc Grew Hill.
- Cohen, S. (2004). "Social relationships and health", American Psychologist, 59(8), 676-684.
- De Jong Gierveled, J.(1998)."A review of loneliness:concept and definitions, determinants and consequences. Reviews in Clinical Gerontology, 8, 73-80.
- Cloutier-Fisher, D., Kobayashi, K., Smith, A. (2011)."The subjective dimension of social isolation:A qualitative investigation of older adults' experiences in small social support networks, Journal of Aging Studies, 25 , 407–414.
- Duru, E. (2008)."The Predictive Analysis of Adjustment Difficulties from Loneliness, Social Support, and Social Connectedness, Educational Sciences:Theory & Practice. 8 (3), 849-856.
- Dong, X., Beck, T., & Simon, M. A. (2009)."Loneliness and mistreatment of older Chinese women: Does social support matter. Journal of Women and Aging. 21, 293–302.
- Emlet, C.H. (2006)."Examination of the social networks and social isolation in older and younger adults living with HIV/AIDS, Health and Social Work journal, 31(2):299-308.
- Gilmore, H.W. (1936)."Family-capitalism in a community of rural Louisiana. Soc. F. 15(71).
- Hashim, I.H.M., Khodarahimi, S. (2012)."loneliness and the development of social relationship in malaysian university students, social behavior and personality, 40(2):227-238.
- Homans, G.C.(1941). English Villagers of the Thirteenth Century, Cambridge, MA: Harvard University Press.
- Hortulanus. R, Machielse. A., & Meeuwesen, L. (2006). Social Isolation in Modern Society. published in the Taylor & Francis e-Library.
- Klerman, G. (1986). suicide and depression among adolescents and young adults, American psychiatric press. Inc.
- Locher, J.L., Ritchie, C.H., Roth, D.L., Baker, P.S., Bonder, E.V., Allman, R.M. (2005) "Social Isolation, Support, and Capital and Nutritional Risk in an Older Sample: Ethnic and Gender Differences", Social Science and Medicine,6:747-761.
- Luhmann N. (1998). Love as Passion: The Codification of Intimacy. Stanford, CA: Stanford University Press.
- Mellor, D., Stokes, M., Firth, L., Hayashi, Y., Cummins, R. (2008)."Need for belonging, relationship satisfaction, loneliness, and life satisfaction, Personality and Individual Differences, 45:213–218.
- Peplau, L.A., Perlman, D. (1982). "Perspectives on loneliness". In L.A. Peplau & D. Perlman (Eds). Loneliness: sourcebook of current theory, research, and therapy. (Pp.1-20). New York: Wiley and Son.
- Routasalo, P. Pitkala, k. (2003). Loneliness among older people, Reviews in Clinical Gerontology,13: 303–311.
- Sarafino, E. P. (1998). Health Psychology, Third Edition, New York, John Wiley & Sons.
- Sullivan, H. S. (1953). The interpersonal theory of psychiatry. New York: Norton.
- Wirth, L. (1938). "Urbanism as a way of life", American Journal of Sociology, 44:3–24.
- Salimi, A., Bozorgpour, F. (2012)."Percieved Social Support and Social- Emotional Loneliness .Procedia Social and Behavioral Sciences.69: 2009 – 2013.
- Wang, g., Zhang, X., Wang, K., Li, Y., Shen, Q., Ge, X., Hang, W. (2011). "Loneliness among the rural older people in Anhui, China: prevalence and associated factors", International Journal of Geriatric Psychiatry. 26: 1162–1168.
- Wenger, G. C., Davies, R., Shahtahmasebi, S., Scott, A. (1996)."Social isolation and loneliness in old age: review and model refinement", Cambridge journal: Ageing and Society,16:333–358.