ادراک عدالت اجتماعی بر حسب میزان دسترسی شهروندان به خدمات شهری (مورد شناسی: شهر کرمان)

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

سعیده گروسی ¹ , محمد حسن شمس الدینی مطلق ²

1 - دانشیار علوم اجتماعی دانشگاه شهید باهنر کرمان
2 - کارشناس ارشد جامعه شناسی دانشگاه باهنر کرمان

تاریخ دریافت : 1398/06/27 تاریخ پذیرش : 1398/06/27 تاریخ انتشار : 1392/12/01

کلید واژه: عدالت اجتماعی, عدالت توزیعی, ادراک از عدالت, عدالت رویه ای و خدمات شهری,

چکیده مقاله :

برنامه ریزی خدمات شهری بدون توجه به عدالت اجتماعی به معنای برابری همه ی جامعه و تخصیص عادلانه ی خدمات برای همگان، موفق نخواهد بود در واقع بی عدالتی نابرابری ای است که به سود همگان نباشد.در این پژوهش از نظروسترن و همکاران که معتقدند جایگاه مفهومی و تحقیقی عدالت اجتماعی بر دو حوزه ی عدالت توزیعی و عدالت رویه ای متمرکز است، استفاده شده است. این پژوهش از نوع توصیفی- تبیینی است که به صورت پیمایشی صورت گرفته است. هدف این پژوهش بررسی رابطه ی میزان دسترسی شهروندان به خدمات شهری با ادراک از عدالت اجتماعی می باشد. جامعه ی آماری، همه ی ساکنان بالای 18سال شهر کرمان می باشند که از بین آنها 384 نفر به عنوان نمونه ی آماری بر اساس نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. نتایج تحقیق نشان می دهد از میان متغیرهای پیشینه ای، تحصیلات با عدالت اجتماعی رابطه ی معکوس ولی معناداری(13/0- r= و 0.02sig=) دارد. ولی بین جنسیت و سن با ابعاد عدالت اجتماعی رابطه ی معناداری وجود ندارد. و از بین خدمات شهری، دسترسی به خدمات رفاهی و تفریحی با عدالت توزیعی بیشترین رابطه را دارد. (54/0) این متغیر همچنین در بین خدمات شهری بیشترین رابطه را با عدالت توزیعی دارد. (52/0)در مجموع نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد میزان دسترسی به خدمات شهری، 35 درصد تغییرات متغیر ادراک عدالت اجتماعی را تبیین می کند.

منابع و مأخذ:

الوانی، سید مهدی و علی اصغر پورعزت. (1382). عدالت اجتماعی، شالوده­ی توسعه­ی پایدار، نشریه­ی مدیریت، شماره­ی 2 و 3، صص 17-28.

- بهروان، حسین. (1385). آمایش فرهنگی و عدالت شهری در مناطق دوازده­گانه­ی شهرداری مشهد، اولین کنفرانس برنامه­ریزی و مدیریت شهری.

- پورعزت، علی اصغر. (1380). مدیریت دولتی و عدالت اجتماعی، دانش مدیریت، سال چهاردهم، شماره­ی 55، صص 83- 117.

- جعفری صمیمی، احمد. (1390). بررسی مزیت نسبی ارزش افزوده خدمات شهری مشهد (استان خراسان رضوی) مقایسه­ی آن با سایر مراکز استان­های کشور در برنامه­ی چهـارم توسعه، دو فصلنامه­ی مدیریت شهری، صص 83-98.

- حاتمی نژاد، حسین؛ فرهودی، رحمت الله و مرتضی محمد پور جابری. (1386). پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره­ی 65، صص 71- 85.

- حاتمی نژاد، حسین و عمران راستی. (1385). عدالت اجتماعی و عدالت فضایی؛ بررسی و مقایسه نظریات جان رالز و دیوید هاروی، نشریه­ی سیاسی- اقتصادی، شماره­ی 269، صص 82-95.

- حقیقی، محمدعلی؛ احمدی، ایمان؛ رامین مهر، حمید. (1388). بررسی تأثیر عدالت سازمانی بر عملکرد کارکنان، مدیریت فرهنگ سازمانی، سال هفتم، شماره­ی 20، صص 79-101.

- خاک پور، براتعلی و علیرضا باوان پوری. (1388). بررسی و تحلیل نابرابری در سطوح توسعه­یافتگی مناطق شهر مشهد، مجله­ی دانش و توسعه، سال 15، شماره­ی 27، صص182-202.

- خنیفر، حسین؛ امیری، علی نقی؛ جندقی، غلامرضا؛ احمدی آزرم، هادی؛ حسینی فر، سید مجتبی. (1389). درگیر شدن در کار و رابطه­ی آن با عدالت سازمانی در چارچوب نظریه­ی مبادله­ی اجتماعی و فرهنگی، مدیریت فرهنگ سازمانی، سال هشتم، شماره­ی 21، صص 177-200.

- رفیع پور، فرامرز. (1378). آنومی یا آشفتگی اجتماعی، پژوهشی در زمینه­ی پتانسیل آنومی در شهر تهران، تهران: سروش.

- زیاری، کرامت اله؛ مهدیان بهنمیری، معصومه و علی مهدی. (1391). بررسی و سنجش عدالت فضاییِ بهره مندی از خدمات عمومی شهری بر اساس توزیع جمعیت و قابلیت دسترسی در شهر بابلسر، نشریه­ی تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال 13، شماره­ی 28، صص 217-241.

- سو، آلوین. ی. (1388). تغییر اجتماعی و توسعه: مروری بر نظریات نوسازی، وابستگی و نظام جهانی، ترجمه­ی محمود حبیبی مظاهری، تهران: پژوهشکده­ی مطالعات راهبردی.

- سیف الدینی، فرانک و حسین منصوریان. (1390). تحلیل الگوی تمرکز خدمات شهری و آثار زیست محیطی آن در شهر تهران، محیط­شناسی، سال 37، شماره­ی 60، صص 53-64.

- شمس الدینی، محمدحسن و سعیده گروسی. (1392). الگوی توزیع خدمات از دیدگاه شهروندان؛ موردشناسی: شهر کرمان، اولین کنفرانس ملی خدمات شهری و محیط زیست، صص 1-12.

- شیخی، محمدتقی. (1384). جامعه­شناسی شهری، شرکت سهامی انتشار.

- صالحی امیری، سید رضا و زهرا رضایی. (1387). بررسی مفهوم عدالت اجتماعی، تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، پژوهش نامه­ی شماره­ی 26، صص 11-36.

- عریضی، حمیدرضا. (1383). رویکردهای عدالت اجتماعی دربین معلمان شهر اصفهان، فصلنامه­ی علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال سوم، شماره­ی 13، صص 145-163.

- گل پرور، محسن و سید حمیدرضا عریضی. (1383). رابطه­ی نحوه­ی نگرش به مدارس غیر انتفاعی با رویکـردهای عدالت اجتماعی، فصلنامه­ی علمی- پژوهشـی رفاه اجتماعی، سال 4، شـماره­ی 15، صص 293-318.

- محمد پور، احمد. (1389). روش در روش (درباره­ی ساخت معرفت در علوم انسانی)، تهران: انتشارات جامعه­شناسان.

- منفردیان سروستانی، محسن. (1386). رتبه­بندی مناطق مختلف شهری شیراز از لحاظ درجه­ی توسعه­یافتگی، پایان­نامه کارشناسی ارشد اقتصاد رشته توسعه و برنامه­ریزی، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشگاه اصفهان.

- مورهد، گریفین. (1374). رفتار سازمانی؛ ترجمه­ی مهدی الوانی، غلامرضا معمازاده، تهران: نشر مروارید.   

- نیلی، مسعود. (1386). اقتصاد و عدالت اجتماعی، با همکاری غنی نژاد، موسی؛ طبیبیان، محمد و غلامعلی فرجادی، تهران: نشر نی.

- وارثی، حمیدرضا، زنگی آبادی، علی و حسین یغفوری. (1387). جغرافیا و توسعه، شماره­ی 11، صص 139-156.

- واعظی، احمد. (1383). عدالت اجتماعی و مسائل آن ، مجله­ی قبسات، سال نهم، صص 189-207.

- هزار جریبی، جعفر. (1391). بررسی احساس عدالت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن؛ مطالعه­ی موردی شهر تهران، جامعه­شناسی کاربردی، سال بیست و دوم، شماره­ی پیاپی 43، شماره­ی 3، صص 41- 62.

- Blakely Gerald. L, Andrews Martha.C& Moorman Robert. H (2005) ffects of equity Sensitivity on the relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors,Journal of business and psychology, Vol. 20, No. 2, pp. 259-273.

- Blacksell, Mark and Exeter, U. K (1990), Social Justice and Access to Legal Services: a Geographical Perspective, Geoforum, Vol. 21, No. 4, pp. 489- 502.

- Bos, Keen Van Den (2002), Assimilation and contrast in organizational justice: The role of primed mindsets in the psychology of the fair process effect, Organizational Behavior and Human, Decision Processes 89, pp: 866-880.

- Calma T, Baldry E, Briskman L& Disney J (2011), What is social justice, National Pro Bono Resource Centre.

- Dove, Lesley (2004), Providing environmental urban services to the poor in Andhra Pradesh: developing strategic decision-making, Environment and Urbanization, Vol 16, No 1, pp. 95- 106.

- Deutsch, M (1975), Equity, equality and need: what determine which value will be use as the basis for distributive for justice?, Journal of social justice, 31, pp. 137-149.

- Cavill, S& Sohail, M(2004), Strengthening accountability for urban services, Urban services, Environment&UrbanizationVol 16 No 1, pp. 155- 170.

- Fernando, Jude L (2003),The Power of Unsustainable Development: What is to be Done?, The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science,No 1, Dol 10 , pp. 5-34.

- Gaffron, philine (2012), Urban transport, environmental justice and human daily activity patterns, Transport Policy 20, pp. 114- 127.

- Rawls, John (1999), A theory of justice, Harvard university press.

- Langford, Mitchel; Gary Higgs; Jonathan Radcliffe and Sean White (2008), Urban population distribution models and service accessibility estimation, Computers, Environment and Urban Systems 32, pp. 66- 80.

- Mercier, Jean (2009), Equity, Social Justice, and Sustainable Urban Transportation in the Twenty-First Century,Administrative Theory & Praxis, Vol. 31, No. 2, pp. 145–163.

- Mehta, Lyla; Jeremy Allouche; Alan Nicol and Anna Walnycki (2013), Global environmental justice and the right to water: The case of peri-urban Cochabamba and Delhi, Geoforum xxx, pp. 1-9.

- Moorman, Robert H. (1991) Relationship Between Organizational justice and organizational citizenship behaviors: Do fairness perceptions influence employee citizenship?, Journal of Applied Psychology, Vol. 76, No. 6, pp. 845-855.

- Theoharis, George (2008), Woven in Deeply Identity and Leadership of Urban Social Justice Principals, Education and Urban Society, Volume 41 Number 1, pp. 3-25.

- Visser, Gustav (2001), Social Justice, Integrated Development Planning and Post-apartheid Urban Reconstruction, Urban Studies, Vol. 38, No. 10, pp. 1673- 1699.

- Wendorf, Craig. A; Alexander, Sheldon and Ira J. Firestone (1999), Social Justice and Moral Reasoning: An Empirical Integration of Two Paradigms in Psychological Research, Presented at the 107^th Annual Meeting of APA.

.