تبیین جامعه شناختی عوامل مؤثر بر بازیافت زباله با استفاده از نظریه ی رفتار برنامه‌ریزی شده (مطالعه موردی: شهروندان شهر آبادان در سال 1400 ه.ش.)
محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهریسیروس احمدی 1 * , احسان کهن سال خوب 2
1 - استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه یاسوج (نویسنده مسؤول)
2 - دانشجوی دکتری گروه جامعه شناسی دانشگاه یاسوج
کلید واژه:
چکیده مقاله :
تولید فزاینده ی زباله های شهری، یکی از معضلات مهم شهرها در سراسر دنیا است. یک راهکار مؤثر در این زمینه، بهبود رفتارهای زیست محیطی شهروندان مانند بازیافت زباله است. این پژوهش در چارچوب نظریه ی رفتار برنامه ریزی شده، به بررسی وضعیت بازیافت زباله و عوامل مؤثر بر آن در شهر آبادان پرداخته است. این تحقیق از نوع پیمایش است که طی آن 395 نفر از شهروندان آبادانی بالای 15 سال به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار تحقیق برای سنجش بازیافت زباله، پرسشنامه محقق‌ساخت بودند و برای سنجش نگرش زیست‌محیطی از مقیاس نگرش های نوین زیست‌محیطی دانلوپ و همکاران (2002) استفاده گردید. بر اساس یافته های تحقیق، رابطه ی بین نگرش های زیست محیطی و هنجارهای ذهنی با بازیافت زباله، مثبت و معنا دار است. هم چنین کنترل رفتار ادراک شده در بُعد درونی رابطه مثبت و معناداری با بازیافت زباله دارد اما در بُعد بیرونی، این رابطه منفی و معنادار است. میانگین بازیافت زباله در میان گروه های مختلف تحصیلی دارای تفاوت معناداری است ولی میانگین بازیافت زباله در بین مردان و زنان و نیز افراد مجرد و متأهل، دارای تفاوت معنا داری نیست. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیره نیز نشان داد متغیرهای وارد شده در تحقیق می‌توانند 28/0 از واریانس متغیر وابسته را تبیین کنند که در این میان، نگرش های زیست محیطی بیشترین سهم را داشته است.
The increasing production of urban waste is one of the most important problems of cities all over the world. An effective solution in this field is to improve citizens' environmental behavior such as waste recycling. This survey by means of the planned behavior theory, examines the waste recycling and the factors affecting it in the city of Abadan. The research population consisted of people aged 15 and over of which 395 were selected using the multi-stage random sampling method. Research instruments for measuring waste recycling, subjective norms, and perceived behavioral control were the researcher-made questionnaires, and to measure environmental attitudes, the New Environmental Paradigm scale prepared by Dunlop et al (2000) was employed. Based on the research findings, the relationship between environmental attitudes and subjective norms with waste recycling is positive and significant. Perceived behavior control in the internal dimension has a positive and significant relationship with waste recycling, but in the external dimension, this relationship is negative and significant. The waste recycling based on the educational groups is significantly different but the waste recycling among men and women, as well as single and married people, does not show a significant difference. Moreover, the results of the multivariate regression analysis showed that the independent variables are able to explain 0.28 of the variance of the dependent variable, among which the environmental attitudes had the largest contribution.