بی خانمانی به مثابه یک مسئله اجتماعی: با تاکید بر امنیت اقتصادی و امنیت اجتماعی و انسجام اجتماعی. مورد مطالعه:شهر کرج

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

نازیلا عابدیان شهرکی ¹ , حسین دهقان ^{2 *} , طلیعه خادمیان ³

1 - دانشجوی دکتری جامعه شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار جامعه شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول).
3 - استادیار جامعه شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1404/02/24 تاریخ پذیرش : 1404/05/13 تاریخ انتشار : 1404/06/18

کلید واژه: بیخانمانی, امنیت اقتصادی, امنیت اجتماعی, انسجام اجتماعی, مسئله اجتماعی.,

چکیده مقاله :

هدف: این پژوهش با هدف بررسی رابطه بی‌خانمانی با متغیرهای امنیت اقتصادی، امنیت اجتماعی و انسجام اجتماعی انجام شده است بنابراین ازنظر هدف، کاربردی است.

روش‌شناسی پژوهش: مطالعه حاضر به روش کمی و با ابزار پرسشنامه محقق ساخته در میان بی‌خانمان‌های شهر کرج اجرا شد؛ بنابراین ازنظر گردآوری اطلاعات پیمایشی، ازنظر ماهیت از نوع همبستگی است. جامعه آماري تحقیق حاضر شامل همه افراد بی‌خانمانی است که در زمان مطالعه در گرمخانه­های ثابت یا متغیر شهر کرج به سر می­برند. آمار ثبت شده برای این افراد، به‌طور تقریبی بین ۴۹۰ تا ۵۰۰ نفر است. حجم نمونه این تحقیق براساس فرمول کوکران برابر با ۲۱۷ است که محقق با مشورت استاد راهنما و با توجه به‌دقت کار آن را به ۳۵۰ نفر پاسخگو افزایش داده است. روش نمونه‌گیری در مرحله اول به‌صورت خوشه‌ای جهت انتخاب مراکز چهارگانه (میدان قدس، حصارک بالا، پارک چمران و مصلا شهر کرج) استفاده شد و در مرحله بعد تصادفی است. برای تحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری پیرسون، رگرسیون چند متغیره استفاده شد و به‌وسیله نرم‌افزار spss مورد بررسی قرار گرفته است.

یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد بین امنیت اقتصادی (با ضریب بتا ۵۱۶/۰) و پدیده بی‌خانمانی رابطه معناداری وجود دارد. بدین معنا که متغیر مستقل امنیت اقتصادی ۵۱ درصد بر بروز بی‌خانمانی اثرگذار است. از سویی دیگر بین انسجام اجتماعی (با ضریب ۵۱۲/۰) و پدیده بی‌خانمانی رابطه معناداری وجود دارد. بدین معنا که متغیر مستقل انسجام اجتماعی ۵۱ درصد بر بروز بی‌خانمانی اثرگذار است؛ و در آخر بین امنیت اجتماعی (با ضریب بتا ۳۶۸/۰) و پدیده بی‌خانمانی رابطه معناداری وجود دارد. بدین معنا که متغیر مستقل امنیت اجتماعی ۳۶ درصد بر بروز بی‌خانمانی اثرگذار است.

چکیده انگلیسی:

Purpose:
This study aims to examine the relationship between homelessness and the variables of economic security, social security, and social cohesion. Therefore, from a purpose perspective, it is applied research.

Research Methodology:
The present study was conducted quantitatively using a researcher-made questionnaire among the homeless population in the city of Karaj. Thus, in terms of data collection, it is a survey study, and by nature, it is correlational. The statistical population includes all homeless individuals residing in fixed or mobile shelters in Karaj at the time of the study. The recorded number of these individuals is approximately between 490 and 500. The sample size, calculated based on Cochran’s formula, was 217, but the researcher increased the number of respondents to 350 with the guidance of the supervisor to enhance accuracy. Sampling was done in two stages: first, cluster sampling to select four centers (Meydan Ghods, Hesarak Bala, Chamran Park, and Mosalla of Karaj), followed by random sampling. Data analysis was performed using Pearson correlation and multiple regression tests with SPSS software.

Findings:
The results indicate a significant relationship between economic security (beta coefficient = 0.516) and homelessness. This means that the independent variable economic security explains 51% of the variance in homelessness. Similarly, there is a significant relationship between social cohesion (beta coefficient = 0.512) and homelessness, indicating that social cohesion accounts for 51% of the variance in homelessness. Finally, a significant relationship exists between social security (beta coefficient = 0.368) and homelessness, meaning social security explains 36% of the variance in homelessness.

منابع و مأخذ:

-اَپلروث، اسکات، ادلس، لائورا دسفور (1400)، نظریه جامعه‌شناسی کلاسیک و معاصر: متن و قرائت‌ها، ترجمه سلیمان میرزائی راجعونی، تهران: وانیا.
-بیات، محسن؛ غلامی، حسین (1403)، تحلیل بزه‌دیده‌شناختی بزه‌دیدگی بی‌خانمانان، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال پانزدهم، شماره اول، بهار و تابستان، شماره پیاپی 29، صفحات 33 تا47
- بیداری، شقایق (1395)، «نگاهی به تجربه زیسته بی‌خانمانی زنان تن فروش»، تهران: نشر سنجش و دانش، راه دکتری.
- بیکر، ترز. ال (۱۳۸۶)، روش تحقیق نظری در علوم اجتماعی (رشته علوم اجتماعی)، تهران: دانشگاه پیام نور.
- پیت، ریچارد؛ هارت‌ویک، الین (1400)، نظریه‌های توسعه: مناقشات، استدلال‌ها و گزینه‌های بدیل، ترجمه سلیمان میرزائی راجعونی، عادل ابراهیمی لویه و آذین فرهپور، ویرایش سوم، تهران: لویه.
- ترنر، جاناتان. اچ (1397)، اصول نظری جامعه‌شناسی، ترجمه عادل ابراهیمی لویه، سلیمان میرزائی راجعونی و نازیلا عابدیان شهرکی، جلد دوم، تهران: نشر لویه.
- د. واس، دیوید (۱۳۸۴). طرح تحقیق در تحقیقات اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی. تهران: اگاه.
- رمضانی، محمدعلی و همکاران (1398)، «بررسی کارایی سیاست‌های سامان‌دهی بی‌خانمان‌ها در ایران»، فصلنامه علمی مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، پاییز، دوره 2، شماره 32، صفحات 84 تا 107.
- زارع، زهرا (1397)، رابطه بین فاکتورهای فردی با دفعات و مدت بی‌خانمانی. فصلنامه مددکاری اجتماعی، ۷ (۲): ۴0-۴5.
- سالارزاده امیری ؛ نادر، محمدی، بختیار (1388)، «بررسی تأثیر عوامل اجتماعی و اقتصادی مؤثر بر بی‌خانمانی، افراد بی‌خانمان شهر تهران» برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره1، شماره 1، صفحات 93 تا 110.
- ساعی، علی (۱۳۸۷)، روش تحقیق در علوم اجتماعی (با رهیافت عقلانیت انتقادی): تهران،نشر سمت.
- سِن، آمارتیا. (1394). توسعه یعنی آزادی. ترجمه محمدحسین نوری نائینی. تهران: نی.
- سیدین، ندا ؛ ادهمی، عبدالرضا ؛ خادمیان، طلیعه (1401)، «تحلیل جامعه‌شناختی تأثیر بی‌هنجاری بر بی‌تفاوتی اجتماعی»، پژوهش‌های جامعه‌شناختی، سال شانزدهم، شماره سوم، پاییز، صفحات 55 تا 80.
- شیری، طهمورث (۱۳۹۹)، مباحث کاربردی آمار در علوم انسانی، تهران: نشر سیمای شرق.
- صحرایی، سهیلا (1401)، بی‌خانمانی ؛ تجارب و هویت‌های افراد بی‌خانمان: نگاهی جامعه‌شناختی، تهران: وانیا.
- علیوردی‌نیا، اکبر (1389)، مطالعه جامعه‌شناسی کارتن خوابی، علل، تجارب جهانی و راهکارها (بررسی موردی شهر تهران). دفتر مطالعات فرهنگی و اجتماعی شهر تهران.
- غنیمتی، حسن؛ منصوری، فردین؛ حسینی قمی، مژگان (1396)، «ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی احداث مددسراهای شبانه و نقش آنها در زندگی افراد بی‌خانمان در شهر تهران (با مطالعه احداث و توسعه مددسرای مهر منطقه ۱۹ تهران)»،فصلنامه پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال ششم، شماره پیاپی ،61 شماره اول، بهار، صفحات 91 تا 106.
- قادری، سلمان ؛ اکبری، اصغر (1385)، بی‌خانمانی، تهران: نشر آرون.
-کار، دبورا؛ هگر بویل، الیزابت؛ کورنول، بنجامین؛ کورل، شلی؛ کراسنو، رابرت؛ فریز، جرمی؛ واترز، مری. سی (1402)، هنر و علم تحقیقات اجتماعی، ترجمه سلیمان میرزائی راجعونی، تهران: وانیا.
- کرایب، یان (1382)، نظریه اجتماعی کلاسیک: مقدمه‌ای بر اندیشه مارکس، وبر، دورکیم و زیمل، ترجمه شهناز مسمّی‌پرست، تهران: آگه.
- مشونیس، جان (1396) مسائل اجتماعی، ترجمۀ هوشنگ نایبی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
- منصورفر، کریم (۱۳۸۵)، روش‌های پیشرفته آماری همراه با برنامه‌های کامپیوتری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- میری، مریم (1400)، «بررسی جمعیتی و جامعه‌شناختی کارتن خواب‌ها در شهر تهران»، مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی (مرکز توسعه آموزشهای نوین ایران) تابستان 1400،دوره هفتم - شماره2، صفحات 226- 243.
- نوهاوزر، فردریک (1402)، تشخیص آسیب‌شناسی اجتماعی: روسو، هگل، مارکس و دورکیم، ترجمه سلیمان میرزائی راجعونی، تهران: وانیا.
-Allen, M., Benjaminsen, L., O’Sullivan, E. and Pleace, N. (2020) Ending Homelessness in Denmark, Finland and Ireland. Bristol: Policy Press.
-Baum, Alice and Burns, Donald. 1994. “A Nation in Denial: The Truth About Homelessness.” Sociology and Social Welfare 21(2): 23
-Bonds, Eric. (2021). Social Problems A Human Rights Perspective, Routledge.
-Corinth, Kevin and Claire Rossi-de Vries (2018), Social Ties and the Incidence of Homelessness American Enterprise Institute, Washington, DC. https://doi.org/10.1080/10511482.2018.1425891
-Field, Andy P. (2000) Discovering Statistics Using SPSS for Windows: Advanced Techniques for the Beginner. SAGE.
-Fowler, Patrick J. Peter S. Hovmand, Katherine E. Marcal, and Sanmay Das (2019), Solving Homelessness from a Complex Systems Perspective: Insights for Prevention Responses , Annual Review of Public Health Volume 40, pp 465-486.
-Gans, Herbert J. (1972), “The positive functions of poverty.” American Journal of Sociology 78: 275–289.
-Hopper, K. (2003) Reckoning with Homelessness ( Ithaca: Cornell University Press). Ignatieff, M. (1978) A Just Measure of Pain: The Penitentiary in the Industrial Revolution, 1750– 1850 (Harmondsworth: Peregrine).
-Hudson, Christopher G. 2012. “Patterns of Residential Mobility of People with Schizophrenia.” Journal of Sociology & Social Welfare 39(3): 149–179.
-Hulchanski, D. 2009. Homelessness in Canada: Past, present, future. Conference keynote address for Growing Home: Housing and Homelessness in Canada. University of Calgary, February 18, 2009.
-Kapur, Radhika (2022), Understanding Gender Inequality as a Social Problem. Delhi University.
-MacKenzie, D (2012), Homelessness: Definitions. In International Encyclopedia of Housing and Home, Editor-in-Chief Suzan Smith. Elsevier Ltd.
-Marx, Karl. 1964; original 1848. Communist Manifesto. New York: Washington Square Press.
-Mills, C. W. 1959. The Sociological Imagination. London: Oxford University Press.
-Sanderson, Stephen K. (2012), Rethinking sociological theory: introducing and explaining a scientific theoretical sociology. Taylor & Francis.
-Simmel, Georg. 1903/1971. “The Metropolis and Mental Life.” Pp. 324–39 in On Individuality and Social Forms, edited by Donald N. Levine. Chicago: University of Chicago Press.
-Stinchcombe, Arthur L. (2005). The Logic of social research. Chicago: University of Chicago Press.
-Vissing, Yvonne. Christopher G. Hudson, and Diane Nilan (2020). Changing the Paradigm of Homelessness, Routledge.