واکاوی دیدگاه سهروردی در باب مسئله اصالت وجود یا ماهیت
محورهای موضوعی : کاوش های عقلی"
سمیه منفرد
1
,
سعید شیخمرادی
2
,
مهدی ملکشاهی صفت
3
1 - گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
2 - گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
3 - گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
کلید واژه: اصالت ماهیت, اعتباریت وجود, اصالت وجود, وجود, نور, ماهیت,
چکیده مقاله :
بنا بر نظر مشهور سهروردی معتقد به اصالت ماهیت بوده و این امر هر چند نه با عنوان نزاع اصالت یا اعتباریت وجود و ماهیت به همان شکلی که در زمان ملاصدرا و متاخرینِ از ایشان مطرح بوده است لکن با مفاهیمی که روح همین نزاع بر آن حاکم بوده، نزد ایشان مطرح بوده است که در آثار برجسته‌ی این فیلسوف قابل رهگیری است. در این مقاله سعی شده است با خوانشی دوباره بر مبنای آگاهی پیشینی سهروردی از مسئله اعتباریت وجود در آراء فلاسفه پیش از خود و نیز لوازم پسینیِ ضروری دفاع از اعتقاد به اصالت ماهیت در شکل گیری اعتقاد به اعتباریت وجود و پیامدهای آن، به ارزیابی آراء ایشان پرداخته و حقیقت معنای این گرایش با توجه به تعاریف موجود در کلمات او و همچنین کلمات بزرگانی چون ملاصدرا تبیین شود. در پایان ریشه‌های حقیقی قابل بیان نزاع او با قائلان به اصالت وجود واکاوی و تفاوت در نظام فکری و اصطلاحی فلسفه اشراق با فلسفه مشاء و همچنین عدم التفات و توجه به تفاوت "معنای مصدری" و "معنای اسمی" وجود به عنوان کلید حل مشکل بیان می‌گردد.
According to the prevalent view, Suhrawardi is believed to advocate for the primacy of essence. Although this issue is not addressed in his works under the explicit title of the debate on the primacy or contingency of existence and essence in the same way it was later discussed by Mulla Sadra and his successors, Suhrawardi's thought still reflects concepts related to this debate, which can be traced in his significant works. This paper attempts to reassess Suhrawardi's views based on his prior awareness of the contingency of existence in the thoughts of earlier philosophers, as well as the necessary subsequent implications of defending the primacy of essence in shaping the belief in the contingency of existence and its consequences. The aim is to evaluate Suhrawardi's views and clarify the true meaning of this inclination, considering the definitions found in his writings and the words of notable figures like Mulla Sadra. In conclusion, the article explores the real roots of his dispute with the proponents of the primacy of existence, emphasizing the differences in the intellectual and terminological frameworks of Illuminationist philosophy and Peripatetic philosophy. Additionally, it highlights the lack of attention to the distinction between the "verbal meaning" and "nominal meaning" of existence as a key to resolving the issue.
1- ابن ترکه اصفهانی، صائن الدین، تمهیدالقواعد، تصحیح و تعلیق سیدجلال الدین آشتیانی، قم، بوستان کتاب، 1393، چاپ هفتم.
2- ابن‌سينا، حسین بن عبدالله، الشّفاء، بخش الهیات، ج10، تصحیح و تعلیق حسن حسن زاده آملی، قم، بوستان کتاب، 1394، چاپ هشتم.
3- بهمنیار بن مرزبان، التحصیل ،تصحیح و تعلیق مرتضی مطهری، تهران، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، 1375، چاپ دوم.
4- خیام، عمربن ابراهیم، دانشنامه خیامی، به اهتمام رحیم رضازاده ملک، تهران، صدای معاصر/علم و هنر،1377، چاپ اول.
5- سـهروردي، شـهاب‌الدين، مجموعه مصنفات شيخ اشـراق، ج1و2، تـصحيح و مقدمه هانري كربن، تهران،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1380، چاپ سوم.
6- صدرالمتألهین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الشواهد الربوبيه فی منهاج السلوکیه، جلد 1و2، ترجمه و شرح یحیی کبیر، قم، بوستان کتاب، 1390، چاپ سوم.
7- ................................ ، حکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، با حاشیه علامه طباطبایی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1981م، چاپ سوم.
8- قطب الدین شیرازی، محمود بن مسعود،1392، حکمه الاشراق، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
9- لاهیجی، عبدالرزاق بن علی، سرمایه ایمان در اصول اعتقادات، تصحیح صادق لاریجانی آملی، تهران، الزهراء، 1372، چاپ سوم.
10- مصباح یزدی، محمد تقی، 1366، آموزش فلسفه، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
11- مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج6، تهران، صدرا، 1392، چاپ هفدهم.
12- موسوی بجنوردی، محمد کاظم، دائره المعارف بزرگ اسلامی، مدخل ابن سهلان، جلد 3، تهران، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، 1383، چاپ اول.
13- میرداماد، سید محمد بن باقر بن محمد، القـبسات ، به اهتمام مهدی محقق، تهران، موسسه چاپ و نشر دانشگاه تهران، 1396، چاپ سوم.