معضلات فدرالیسم در عراق

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

احمد ساعی ¹ , جهانبخش مرادی ²

1 - ( [e-mail]) دانشیار و عضو هیأت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
2 - ([e-mail]). دکترای روابط بین الملل و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام

تاریخ دریافت : 1390/02/08 تاریخ پذیرش : 1390/06/21 تاریخ انتشار : 1390/09/10

کلید واژه: فدرالیسم, دولت &ndash, ملت, قانون اساسی موقت, قانون اساسی دائم, معضلات فدرالیسم در عراق, گفتمان های رقیب در خصوص اقلیم کردستان,

چکیده مقاله :

عده ای از پژوهشگران و صاحب نظران سیاسی، فدرالیسم را مؤثرترین شیوه برای حل معضل تأسیس دولت – ملت در جوامعی می دانند که با چند گونگی های ساختاری از قبیل قومی، نژادی و مذهبی مواجه هستند. کشور عراق نیز از آن جا که کشوری چند قومی و چند مذهبی است، هم براساس ماده چهار قانون اساسی موقت و هم براساس ماده اول قانون اساسی دائم، فدرالیسم را به عنوان شکل حکومتی خود برای دوران پس از سقوط صدام انتخاب کرده است . با این وجود، نوعی حالت پروبلماتیک و معضل مانند در مورد آینده فدرالیسم در ع راق وجود دارد و علت آن وجود بدعت گذاری ها و پاره ای از ابهامات در قانون اساسی عراق و همچنین معضلات حقوقی و عملی است که در مورد فدرالیسم در عراق وجود دارد. مقاله ی حاضر به بررسی این ابهامات و بدعت گذار ی ها پرداخته و از سوی دیگر نشان می دهد که عدم بهره گیری از تجارب مثبت و موفق سایر سیستم های فدرال و وجود مشکلات عملی همچون وضعیت جغرافیایی – سرزمینی؛ معضل توزیع ثروت اقتصادی و معضلات ناشی از وجود گفتمان های رقیب در خصوص جایگاه کردستان باعث شده است که فدرالیسمی لرزان در عراق جریان یابد و فدرالیسم با مشکلات و چالش های عدیده ای مواجه شود.

چکیده انگلیسی:

Some of the political observers and researchers consider federalism as an effective way for solving the problem of establishment of nation-state in societies which have multiple ethnic، religious and race structure. Iraq، being a multi-ethnic and religious country، on the basis of article four of the provisional constitution and article one of the permanent constitution chose federalism as its form of government in post Saddam era. In spite of these provisions، there still exists a problematic condition about the future of federalism in Iraq and the reason is due to certain innovations and ambiguities in Iraqi constitution and also legal and political problems about federation in that country. The present article examines these ambiguities and innovations. The article also shows that Iraqis have not used the positive experience of other federal systems. There also exist practical problems like geographical-territorial conditions، the problem of contending discourse about the place of Kurdistan in Iraqi political system. The above problems had led to a shaky position for Iraqi federalism and thus federalism is facing several challenges and problems.