اشاعه هسته‌ای: رفتار قدرتهای بزرگ و تأثیر آن بر امنیت بین‌الملل
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللیمسعود گودرزی 1 , علی اصغر کاظمی 2
1 - دکتری روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران goodarzimasoud1392@gmail.com
2 - استاد و عضو هیأت علمی گروه روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران aakazemi@hotmail.com
کلید واژه: کنترل تسلیحات, بازدارندگی هسته ای, قدرت هسته ای, رژیم امنیت, اشاعة هسته ای خللع سلاح, صلح و امنیت بین المللی,
چکیده مقاله :
پایان جنگ سرد چالش های جدیدی در ارتباط با اشاعه سلاحهای هسته ای پدید آورد. در این میان نه تنها ثبات حاصل از نظام دو قطبی بلکه کنترل و نظارت شوروی بر تأسیسات هسته ای و ده ها هزار سلاح و صدها تن مواد شکافت پذیر از میان رفت. در نتیجة این امر، امکان دسترسی بازیگران دولتی و غیردولتی به مواد و فناوری های هسته ای برای دستیابی به سلاح های هسته ای بیش از پیش تقویت شد. کشورهای هسته ای و در رأس آنها آمریکا معتقدند که محیط امنیت بین المللی و خطر اشاعه سلاحهای کشتار جمعی در ابعاد جهانی و منطقه ای از جمله مهمترین تهدیدات نظام بین الملل هستند که آثار آن بر تمامی کشورها مترتب خواهد شد. بر همین اساس ایجاد یک رژیم قوی نظارتی به منظور محدود ساختن اشاعه سلاحهای هسته ای ضروری می نماید. علاوه بر ایجاد رژیم نظارتی بر معاهده منع گسترش سلاحهای هسته ای، کشورهای هسته ای در اجلاس 3 دسامبر 2010 شورای حکام با تأسیس بانک سوخت هسته ای به منظور هدفمند کردن عرضة سوخت موافقت کردند. ابتکارات و پیشنهادات اجرائی بعضی از مقامات کشورهای هسته ای و سازمانی ذیربط نیز بخش دیگری از تلاش قدرتهای هسته ای برای محدود نمودن انتشار هسته ای است.
The end of the Cold War brought new challenges in regard to nuclear proliferation. The stability which was the outcome of bipolar system declined and the Soviet Union’s control and supervision on nuclear installations also disappeared. As a result the possibility of access of government and non-government actors to nuclear material and technology for producing nuclear arms was strengthened. The nuclear countries and at] the head of them the United States believe that the international security atmosphere and the danger of weapons of mass destruction proliferation in world and regional dimension are among the main threats to international system which its repercussion affects all the countries. For this reason creation of a strong supervisory regime for limiting the expansion and proliferation of nuclear weapon is necessary. Besides creation of a supervisory regime on nuclear non-proliferation treaty, the nuclear countries in their meeting of IAEA board of governors on December 2010 agreed on the establishment of nuclear fuel bank for supervising the nuclear fuel supply. The initiatives and executive suggestions of some of the countries and related organizations are among the efforts by nuclear powers to limit nuclear proliferation.