بررسی و سطح‌بندی متغیرهای اقتصادی مؤثر در افزایش وابستگی ژئوپلیتیک جمهوری خودمختار نخجوان به ایران
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللیهادی اعظمی 1 , سیدهادی زرقانی 2 , محسن سلطانی 3
1 - مدیر گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد. رییس مرکز پژوهشهای شورای اسلامی شهر مشهد.
2 - هیات علمی جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد
3 - دانشگاه فردوسی مشهد
کلید واژه: ایران, وابستگی ژئوپلیتیکی, جمهوری, خودمختار, نخجوان,
چکیده مقاله :
چکیده وابستگی کشورها به همدیگر، بر وزن ژئوپلیتیک و نوع رفتار آنها در عرصه بین‌المللی تاثیر فراوانی دارد. روابط ایران و جمهوری آذربایجان از ابتدای 1990که این کشور به استقلال رسید، با چالش‌هایی مواجه بوده است. نخجوان به‌عنوان بخشی از کشور آذربایجان، توسط دالان زنگزورمگری ارمنستان از سرزمین مادری جدا افتاده و پس از جنگ قره‌باغ، تنها راه ارتباط زمینی بین نخجوان وآذربایجان، استفاده از خاک ایران است. با توجه به روابط امنیتی و چالش‌های فراوانی که در طی سالیان گذشته بین دولت آذربایجان و ایران به‌وجود آمده و همچنین، با توجه به عدم پیوستگی جغرافیایی این کشور با واحد برونگان خود (نخجوان) که از بزرگ‌ترین مشکلات استراتژیک این کشور است، باید با افزایش سطح وابستگی ژئوپلیتیک نخجوان به ایران، نوع روابط دو کشور آذربایجان و ایران را تغییر داد. مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و پرسشنامه‌ای، به بررسی، اولویت‌بندی و بیان میزان تاثیر متغیرهای گوناگون در بعد اقتصادی بر افزایش وابستگی نخجوان به ایران پرداخته است. با توجه به نتایج، افزایش حمل و نقل زمینی از طریق خاک ایران، بهبود زیرساخت‌های ارتباطی، افزایش حجم سوآپ نفت و گاز و توسعه فعالیت‌های نیروگاهی، از مؤثرترین عوامل برای افزایش وابستگی نخجوان به ایران بوده اند.
Abstract Dependence of the countries on each other has a great impact on geopolitical weight and type of their behavior. The relations between Iran and Azerbaijani Republic, from the beginning of 1990 when the latter gained independence have been with ups and downs and challenges. Nakhchivan which is a part of Azerbaijan Republic is separated by Zangezurmargi corridor from mainland and after the Nagorno-Karabakh war, Iran has been the only connecting path between Nakhchivan and Azerbaijan Republic. Due to tensions and challenges that had aroused in relations of Azerbaijan Republic and Iran over the years and also lack of territorial continuity between Azerbaijan Republic and its exclave unit (Nakhchivan) this has led to the biggest problem for Nakhchivan. Here Iran can use Nakhchivan's dependence on Iran to shape Azerbaijan's posture towards Iran. The present paper by a descriptive-analytical method and by use of library material and questionnaire wants to identify the priorities of economic program which have maximum impact in depending Nakhchivan on Iran. The finding of the study shows the increase in the volume of transportation and transit through Iranian territory, improving the communication infrastructure, increase in the volume of oil and gas swaps and expanding power generation plant, have the most effective impact on depending Nakhchivan on Iran.