جنبه تعلیمی هزل در مثنوی مولوی

محورهای موضوعی : شاهنامه

محمدرضا ساکی ¹ ( استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد)

تاریخ دریافت : 1396/10/03 تاریخ پذیرش : 1396/10/03 تاریخ انتشار : 1390/06/01

کلید واژه: مثنوی, مولوی, طنز, تعلیم, هزل,

چکیده مقاله :

مولانا جلال الدین محمّد مولوی از عارفان و بزرگان این مرز و بوم است. وی کتاب گران سنگ مثنوی را برای آموزش و تعلیم مریدان و دیگر خوانندگان خویش به نظم درآورده است، لیکن در این کتاب، به ظاهر با زننده ترین هزل ها و کلمات سست روبرو می شویم و همین، سبب شده بسیاری از محققان وی را سرزنش کنند و مدعی شوند که مولوی مجاز به آوردن چنین هزل ها و کلماتی نبوده است. در این جستار تلاش می کنیم ابتدا طنز و هزل را از دیدگاه برخی صاحب نظران تعریف کنیم و سپس این نکته را باز کنیم که مولانا جلال الدین بلخی منحصراً در جهت تعلیم و آموزش نکته های عالی اخلاقی و عرفانی سود جسته است.

چکیده انگلیسی:

Molana Jalaledin Mohammad Molavi is one of the mystics and great men of this land. He has composed the precious book of Mathnavi for teaching and education of his followers. In this books sometimes we come across with the worst type of humorous writing. This way of writing caused many researchers reproach him for these expressions and claim that Molavi not to be  allowed to use such a humorous writings. In this research paper, first we try to define humorous writing and irony from different researchers' perspectives and then stress that Molana only use them in teaching and education of ethical and mystical points.

منابع و مأخذ:

 

1- قرآن مجید

2- ابن مسکویه. (1961). تهذیب­الاخلاق، ج 5، بیروت.

3- پزشک­زاد، ایرج. (1353). طنز پلی استوار به سوی مردم، روزنامه اطلاعات.

4- تبریزی، شمس الدین. (1385). مقالات شمس، تهران: مرکز.

5- جاحظ. (1950). الحیوان، تحقیق و شرح عبدالسّلام محمد هارون، مصر.

6- جوادی، حسن. (1384). تاریخ طنز در ادبیات فارسی، تهران: کاروان.

7- حلبی، علی­اصغر. (1377). تاریخ طنز و شوخ­طبعی در ایران و جهان اسلامی،  تهران: بهبهانی.

8- زرین­کوب، عبدالحسین. (1367). بحر در کوزه، تهران: علمی.

9- حسینی، سیدرضا. (1371). مکتب­های ادبی، تهران: نگاه.

10- شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1376). تازیانه­های سلوک، تهران: آگه.

12_______________. (1379). طنز حافظ، سالنامه گل آقا.

13- کردعلی، محمد. (بی­تا). امرالبیان، ج 2.

14- مجابی، جواد. (1353). قلمرو طنز، تهران: آیندگان ادبی.

15- مولوی، جلال­الدین محمّد. (1364). مثنوی معنوی، تصحیح نیکلسون، تهران: امیرکبیر.

16- معین، محمّد، (1380). فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.