تأثیر آموزش درمان مبتنی بر شفقت بر خودپنداره و ابراز وجود دانش‌آموزان دختر دوره اول دبیرستان

محورهای موضوعی : تربیتی

حدیثه غفاریان ¹ , فلور خیاطان ²

1 - کارشناس ارشد روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
2 - استادیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

تاریخ دریافت : 1396/03/02 تاریخ پذیرش : 1397/02/31 تاریخ انتشار : 1397/03/01

کلید واژه: ابراز وجود, خودپنداره, دانش‌آموزان دختر دوره اول دبیرستان, آموزش درمان مبتنی بر شفقت,

چکیده مقاله :

هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر آموزش درمان مبتنی بر شفقت بر خودپنداره و ابراز وجود دانش‌آموزان دختر شهر اصفهان بود. روش مورد استفاده در این پژوهش، نیمه آزمایشی، از نوع پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود و جامعة آماری پژوهش کلیة دانش‌آموزان دختر 13 تا 16 ساله در سال 1394- 1395 بودند. به همین منظور 30 نفر از دانش‌آموزان دختر پایه اول دبیرستان به شیوة نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و با گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند و گروه آزمایش در 8 جلسه، آموزش درمان مبتنی بر شفقت را دریافت کردند. شرکت‌کنندگان پرسشنامه‌های خودپنداره (راجرز، 1975) و ابراز وجود (راتوس، 1973) را پیش از مداخله، پس از آن و یک ماه بعد از آن (مطالعة پیگیری) پاسخ دادند. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد آموزش درمان مبتنی بر شفقت بر خودپنداره دانش‌آموزان دختر اثر معنی‌داری ندارد. ولی بر ابراز وجود دانش‌آموزان دختر اثر معناداری دارد (05/0 >P). این نتیجه در دورة پیگیری نیز تداوم نیافته بود. با توجه به نتایج پژوهش، می‌توان گفت آموزش درمان مبتنی بر شفقت باعث افزایش ابراز وجود دانش‌آموزان دختر است.

چکیده انگلیسی:

This study aimed to investigate the effect of training compassion focused therapy on self-concept and assertiveness in female students in Isfahan. The method used in this study was semi-experimental, of the sort of pretest and post-test with control group and the statistical population were all the female students of 13 to 16 from the year 1394 to 1395. To accomplish the research, 30 female first grade high school students were chosen by accessible sampling method and randomly assigned to experiment (15 persons) and control (15 persons) groups. The experimental group received 8 training compassion focused therapy sessions. Participants responded to Self-Concept Inventory (Rogers, 1975) and Assertiveness Inventory (Rathus, 1973) before and after the intervention, and one month later (follow-up). The results of the analysis of covariance showed that teaching compassion focused therapy had no effect on self-concept of the female students but had a significant effect on assertiveness (p<0.05). This result did not continue in the follow-up period. Due to the results of this study, it could be said that training compassion focused therapy leads to the enhancement of assertiveness of the female students.

منابع و مأخذ:

آتش‌پور، ح.، لولاکی، م.، افشارزاده، ف. (1385). راهنمای عملی ابراز وجود. قم: عطر عترت.

افروز، غ ع. (1392). اختلالات یادگیری. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور، 216 صفحه.

بیک محمدی، م.، ترخان، م.، اکبری، ب.(1391). تأثیر آموزش گروهی شناختی رفتاری و مصون‌سازی در مقابل فشار روانی بر سازگاری اجتماعی و خودپنداره دانش‌آموزان دختر دبیرستانی. فصلنامة دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 50: 43-41.

پژوه، ا.، حجازی، م. (1386). تأثیر برنامة جرأت‌آموزی گروهی در افزایش میزان جرأت‌ورزی و عزت‌نفس دانش‌آموزان کم‌جرأت. تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره. پاییز 1386.

رحیمی، ج.، حقیقی، ج.، مهرابی‌زاده، م.، بشلیده، ک.(1385). بررسی تأثیر آموزش جرأت‌ورزی بر مهارت‌های اجتماعی، اضطراب اجتماعی و ابراز وجود در دانش‌آموزان. مجلة علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 1: 111-124.

رقیبی، م.، مینا خانی، غ.(1390). ارتباط مدیریت بدن با تصویر بدنی و خودپنداره، دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 12 (4)، 81-82.

سیدفاطمی، ن.، مشیرآبادی، ز.، بریم‌نژاد، ل.، حقانی، ح.(1392). بررسی همبستگی درک از توانایی حل مسئله با مهارت قاطعیت در دانشجویان پرستاری. مجله دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران (حیات)، 19،3:81-70.

شاملو، س. (1387). مکتب‌ها و نظریه‌ها در روان‌شناسی شخصیت. چاپ هفتم. تهران: انتشارات رشد.

صاحب‌الزمانی، م.، نوروزی نیا، آلیلول، رشیدی، ع.(1389). بررسی تأثیر آموزش ابراز وجود بر عزت‌نفس و قاطعیت دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه. مجلة پزشکی ارومیه، 79: 50-48.

عزیزی، ح.(1390). بررسی اثربخشی مشاوره گروهی آدلری بر خودکارآمدی و خودپنداره دانشجویان پسر دانشگاه دولتی بجنورد. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی.

گندمی، ر.، نسائیان، ع.، سرشکی، ن.، کریملو، م.(1392). تأثیر آموزش نظریة ذهن بر ارتقاء همکاری، خویشتن‌داری و قاطعیت کودکان پسر اوتستیک 12-7 سال از دیدگاه مادران. فصلنامة روان‌شناختی افراد استثنایی.11:130-127.

لاریجانی، ت.، رضایت، ف.، سید فاطمی، مهران ع.(1391). تأثیر برنامه آموزشی رفتار قاطعانه بر سطح قاطعیت دانشجویان پرستاری. نشریة آموزش پرستاری، 2: 52- 42.

محبی، س.، مشکی، م.، شاه سیاه، م.، دلشاد، ع.، مطلبی، م. (1390). تأثیر آموزش جرات مندی بر اساس مدل پرسید بر میزان قاطعیت نوجوانان دبیرستانی گناباد. مجلة پژوهش و سلامت، 1: 48-45.

مهرابی‌زاده، م.، تقوی، س.، عطاری، ی.(1387). تأثیر گروهی آموزش قاطعیت بر اضطراب اجتماعی، مهارت‌های اجتماعی و کارایی مدرسه بر دانش‌آموزان دختر. مجلة علوم رفتاری، 1 (3): 59-64.

نوابی نژاد، ش.(1392). رفتارهای بهنجار و نابهنجار کودکان و نوجوانان و راه‌های پیشگیری و درمان ناهنجاری‌ها. تهران: ابتکار، 248 صفحه.

نوری، ح، ر. (1395). شفقت و ذهن‌آگاهی. تهران: انتشارات کیان‌افراز.

Bennett-Goleman T. (2001). Emotional alchemy: How the mind can heal the heart. New York: Three Rivers Press.

Denis, K., & Beker, R (2015). The effect of self-compassion on the irrational beliefs, self-dissociation and marital not satisfaction in couples. Journal of Personality assessment, 63(2), 262-274.

Elaine Beaumont, C. J & Hollins, M. (2016). Exploration of a training programme for student therapists that employs Compassionate Mind Training (CMT) to develop compassion for self and others. The Arts in Psychotherapy, 22, 5-13.

Gilbert, P., Irons, C. (2005). Focused therapies and compassionate mind training for shame and self-attacking. In: Gilbert p, ed. Compassion: Conceptualizations, research and use in psychotherapy. London: routledge publication,p. 263-325.

Gilbert, P., procters. (2006).Compassionate mind traininj for people with high shame and self-criticism: over view and pilot study of a group therapy approach. Clin Psychol Psychother; 13: 353-19.

Gilbert, P., Irons, C. (2005). Focused therapies and compassionate mind training for shame and self-attacking. In: Gilbert p, ed. Compassion: Conceptualizations, research and use in psychotherapy. London: routledge publication,p. 263-325.

Ghorbani, N., Watson, P.J., Zhuo, c. & Norballa. (1385). Mental health, and religious Orientation. International Journal for the Psychology of Religion, 22, 106-118.

Irons, C., & Lad, S. (2017). Using compassion focused therapy to Work with shame and self-criticism in complex trauma. Australion Clinical Psychologist. 3, 47-54.

Leary, M. R., Tate, E. B., Adams, C. E., Allen, A.B., & Hancock, J. (2007). Self-compassion and dreactions to unpleasant self-relevant events: The implications of treating oneself kindly. Journal of Personality and Social Psychology.

Lindwall, M., Lindgren, E. (2005).The effects of a 6-month exercise intervention programme. On physical self-perceptions and social physique anxiety in non-physically active adolescent Swedish girls. Psychology of sport and Exercise 6(8):643-658.

Mc Manus, J. (1998). Prosocial self-schemas, self-awareness adolescent’s prosocial behavior. J person Soc Psychol. 75(3):766-777.

Mosewich, A., Kowalski, K., Sabiston, C., Sedgwick, W., & Tracy, J. (2011). A potential resource for young women a thletes. Journal of Sport & Exercise Psychology, 33, 103-123.

Neff, K.D. (2003a).the development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity, 2, 223-250.

Neff, K.D. (2003b). Self-copmassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward one self. Self and Identiry, 2, 85-102.

Neff, K.D. (2009). The role of self-compassion in development: A healthier way to relate to oneself. Human development, 52, 211-214.

Neff, K. D, & Mcghee, P. (2010). Self-compassion and psychological resilience among adolescents and young adults, self and Identity, 9, 225-240.

Shneider., Dunton, and Cooper,M. (2008). Physical Activity and Physical Self-Concept among Sedentary Adolescent Females; An Intervention Study, Psychol Sport Exerc, 9 (1): 1-14.

Triplett, R., Payhe, B. (2004).Problem solving as reinforcement in adolescent drug use: Implication for theory and policy. Jcrim Justice: 32(6):617-630.

Unal, sati. (2012). Evaluating the effect of self – awareness and communication techniques on nurses assertiveness and self – esteem. Department of Psychiatric nursing Gazi university faculty of Health science, Besevler, Ankara, Turkey. Pubmed.

Verschuren,O., Ketelaar, M., Gorter, J., Helders, J, Uiterwaa Cuno S P M, Takken, T. (2008). Exercise Training Program in Children and A dolescents with Cerebral Palsy: A Randomized.

Vail, S., Xenakis. (2007). Empowering women with chronic. Physical disabilities: A pedagogical experiential group model. Social work in Health care. 46-67.

Yarnell, L., Neff, K. D. (2013). Self-compassion,Interpersonal Conflict Resolutions, and Wellbeing.Self and Identity.