بررسی بهبود جوانه زنی بذر دو رقم گندم نان و دوروم (Triticum aestivum L.) بوسیله کاربرد سالیسیلیک اسید و جاسمونیک اسید در شرایط تنش خشکی
محورهای موضوعی : زراعتنیلوفر ماهری 1 , طیب ساکی نژاد 2 , عادل مدحج 3 , رضا دادنیا 4 , سید کیوان مرعشی 5
1 - گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی اهواز
2 - دانشگاه آزاد اهواز
3 - دانشیار گروه زراعت، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
4 - گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی اهواز
5 - گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
کلید واژه: گندم, اسید سالیسیلیک, اسید جاسمونیک, جوانه زنی, پرولین,
چکیده مقاله :
با کاهش منابع آبی، تولید اقتصادی گندم زارهای وسیع مناطق گرمسیر با مشکل مواجه می باشد. آزمایشی جهت بررسی اثر پیش تیمار هورمون‌های سالیسیلیک اسید (Sa) و جاسمونیک اسید (Ja) بر جوانه زنی و رشد گیاهچه ارقام گندم نان چمران و دوروم کرخه در شرایط تنش خشکی (St) اجرا شد. بذور گندم با Ja (100 میکرو مولار) و Sa (10 میلی مولار) پرایم شدند. St با کاربرد پلی اتیلن گلیکول 6000 اعمال شد. داده‌ها بر اساس آزمایش فاکتوریل با سه تکرار در قالب بلوک کامل تصادفی آنالیز شدند. استفاده از Ja و Sa اثرات St را بر شاخص‌های جوانه زنی کاهش داد و کاربرد Ja موثرتر بود. St جوانه زنی را 45% کاهش داد ولی کاربرد Ja و Sa آن را تا 5/22% بهبود بخشید. شاخص تنش خشکی و شاخص بنیه بذر نیز در شرایط St به ترتیب 7/23 و 55 درصد نسبت به شاهد کاهش داشت ولی با کاربرد Ja و Sa این شاخص‌ها به ترتیب به 20 و 16 درصد بهبود یافت. میزان حساسیت رقم کرخه با تجمع کمتر پرولین در شرایط St بیشتر بود و با کاربرد Ja و Sa تا حدود زیادی بهبود یافت. توصیه می‌شود از رقم کرخه برای نقاط جنوبی و غربی استان گرمسیر خوزستان که احتمال وقوع St بالایی دارند استفاده نگردد. با عنایت به اثر بهبود دهندگی Ja و Sa در این مطالعه بر روی شاخص‌های جوانه‌زنی بذور گندم آزمایش شده، پیشنهاد می‌شود که طی مطالعات تکمیلی سایر بذور ارقام گندم نیز برای استفاده در نقاط گرمسیر با این هورمون‌ها آزمون گردد.
An experiment was conducted to investigate the effect of salicylic acid (Sa) and jasmonic acid (Ja) pretreatment hormones on germination and seedling growth of Chamran and Karkheh wheat cultivars under drought stress (St). The cultivars seeds were primed with Ja (100 μM) and Sa (10 mM). St was applied using polyethylene glycol (PEG-6000). The data were analyzed based on a factorial experiment with three replications in a randomized complete block design. The use of Ja and Sa reduced the effects of St on wheat germination indices and the use of Ja was more effective. St reduced germination by 33.45%, while the application of Ja and Sa improved it to 22.5%. Germination seedling stress and seed length vigor index were also decreased by 23.7 and 55% under St compared to the control, but with Ja and Sa application, these indices improved to 20 and 16%, respectively. The sensitivity of Karkheh variety with less accumulation of proline was higher in St conditions and it improved to a great extent with the application of Ja and Sa. It is recommended not to use the Karkheh for the southern and western parts of Khuzestan province, where there is a high probability of St occurrence. Considering the improving effect of Ja and Sa on the germination indices of wheat seeds tested in this study, it is suggested that during additional studies, other seeds of wheat cultivars should also be tested with these hormones for use in tropical areas.