بررسی تاثیر خصوصیات روانشناختی خودفریبی و تردید حرفه ای بر ادراک اخلاقی در انتخاب روش های مدیریت سود
محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت
شریفه علیمی
1
(کارشناس ارشد حسابداری، گروه حسابداری، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.)
منصور گرکز
2
(دانشیار گروه حسابداری، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران)
کلید واژه: خودفریبی, تردید حرفهای, مدیریت سود, ادراک اخلاقی, تصمیم گیری در حسابداری,
چکیده مقاله :
تحقیق حاضر به بررسی چگونگی تاثیر دو ویژگی روانشناختی، خودفریبی و شک وتردید حرفه ای بر ارزیابی اخلاقی افراد در مورد روش های مختلف مدیریت سود پرداخته است. این تحقیق از نوع کاربردی و توصیفی، پیمایشی می باشد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه و جامعه آماری پژوهش، کلیه مسئولین مالی و حسابرسان داخلی شاغل در دانشگاه علوم پزشکی گلستان و زمان تحقیق بصورت مقطعی در سال 1397 انجام گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل همبستگی و رگرسیون چندگانه و تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد بین خودفریبی و ادراک اخلاقی روش های مدیریت سود رابطه منفی و معناداری وجود دارد و افرادی که توانایی بالاتری در خودفریبی و توجیه رفتار دارند، روش های مدیریت سود را کمتر غیراخلاقی می دانند. همچنین ارتباط مثبت و معناداری بین شک وتردید حرفه ای با ادراک اخلاقی روش های مدیریت سود در حسابداری یافت شد. یعنی با افزایش میزان شک وتردید حرفه ای، ادراک افراد از روش های مدیریت سود غیراخلاقی تر می شود. نتایج تحلیل واریانس نشان می دهد، اختلاف معناداری بین دیدگاه زنان و مردان در خصوص ادراک اخلاقی روش های مدیریت سود وجود دارد. مردان میانگین بالاتری نسبت به زن ها ثبت کرده اند. این نتیجه نشان می دهد مردها بیشتر از زنان روش های مدیریت سود را غیراخلاقی تر می دانند.
The present study examines the effects of two psychological, Self-deception and professional skepticism on the ethical evaluation of individuals about various methods of earning management. This research is an applied and descriptive survey. The data gathering tool was a questionnaire and the statistical population of the study was all financial officers and internal auditors working in Golestan University of Medical Sciences and the time of research was cross-sectional in the year 2018. For analysis of data, Pearson correlation and linear and multiple regression analysis and one way analysis of variance were used. The results of the research show that there is a negative and significant relationship between Self-deception and ethical perception of earnings management methods. Therefore, people who have a higher ability to self- deception and justify profligate management methods are less immoral. There is also a positive and significant relationship between professional skepticism and ethical perception of accounting methods. By increasing the amount of professional skepticism, people's perceptions of earnings management methods become more immoral. Also, the results of one-way ANOVA show that there is a significant difference between the viewpoint of women and men about the ethical perception of accounting management methods. Men have higher meanings in the moral perception of earnings management methods than women. This conclusion suggests that men consider abusive methods as more profitable than women.
* اعتمادی حسین، دیانتی دیلمی زهرا (1388)، تاثیر دیدگاه اخلاقی مدیران مالی برکیفیت گزارش های مالی شرکتها. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال چهارم، شماره های 1و 2
* اعتمادی، حسین، رحمانی، حلیمه، (1388). بررسی تجربی اخلاق در مدیریت سود. اخلاق در علوم و فنّاوری، پاییز و زمستان 1388 , دوره 4 , شماره 4-3 ; 79 - 89 .
* ایزدی نیا ناصر، زارع حسین آبادی حمید، رحمانی حسام. پذیرش اخلاقی مدیریت سود. اخلاق در علوم و فنّاوری. ۱۳۹۵; ۱۱ (۴) :۸۱-۸۹
* ایمر، فرشید؛ گرکز، منصور. (1396) شیب لغزنده یا رفتار جبرانی: نقش منبع کنترل و عاطفه منفی در تصمیم گیری های اخلاقی حسابداری. فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری. ۲ (۴) :۱۲۳-۱۵۲.
* حاجیها, زهره, گودرزی, احمد, فتاحی, زهرا. (1392). ارتباط ویژگی های تردید حرفه ای حسابرسان و قضاوت و تصمیم گیری آنها. حسابداری مدیریت, 6(شماره 4(پیاپی 19)), 43-59.
* خضری، ستاره و معنوی پور، داود. (1395). ویژگی های روانسنجی پرسشنامۀ شخصیت هگزاکو در میان دانش آموزان. شفای خاتم، 4(4)، 60- 50.
* رویایی، رمضانعلی، بحری ثالث، جمال، پاک مرام، عسگر، تببین اهمیت آموزش دانشجویان رشته حسابداری در زمینه علوم کامپیوتری، جرائم مربوطه و رعایت اخلاق حرفه ای مجله حسابداری مدیریت، سال سوم / شماره چهارم / بهار 1389
* رهنمای رودپشتی، فریدون و احمدی لویه، افشین. (1395). نقش حسابداری مدیریت در پیش گیری از پرولتاریایی شدن حرفه حسابداری ( قهرمانان مدرنیسم حرفه حسابداری). فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت، 9(31)، 1-9.
* سرلک، نرگس. (1387). اخلاق حسابداری. فصلنامه ی اخلاق در علوم و فنّاوری، 3(1و2)، 71-82.
* عاطفی مرجان، برزگر الهه.(1396). رابطۀ اخلاق پولی و ادراک اخلاقی دانشجویان حسابداری با درک اقدامات تردیدآمیز. اخلاق در علوم و فنّاوری. ۱۲ (۲) :۱۱۷-۱۲۶
* علیزاده، مهدی؛ تیموری فریدنی، علی اکبر. (1396)، خودفریبی از منظر روان‌شناسی و اخلاق با تأکید بر اندیشة آیت‌الله جوادی آملی، دو فصلنامه اخلاق وحیانی - دوره 7، شماره 12، بهار و تابستان.
* گرکز منصور، دازه نوشین (1394)، رابطۀ بین استدلال اخلاقی، طرز تفکر، نیت و تمایل اخلاقی حسابداران رسمی. فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوری، سال دهم، شماره 1 ،1394
* مسیحآبادی ابوالقاسم، پوریوسف اعظم(1387)، نقش تفاوتهای فردی بر تصمیم گیری های حسابداری و حسابرسی. فصلنامه تحلیلی اطلاع رسانی پژوهشی سازمان حسابرسی شماره 43 زمستان 1387
* رویایی, رمضانعلی, یعقوب نژاد, احمد, آذین فر, کاوه. (1393). ارتباط بین تردید حرفهای و قضاوت حرفهای حسابرسان مستقل. پژوهشهای حسابداری مالی وحسابرسی, 6(22), 67-95.
* مهدوی, دکتر غلامحسین, ابراهیمی, فهیمه. (1393). ارزش‌های حرفهای و ادراک اخلاقی حسابرسان داخلی دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران. حسابداری سلامت, 2(3), 54-67.
* نیکومرام، هاشم؛ رهنمایرودپشتی، فریدون؛ طلوعیاشلقی، عباس؛ تقیپوریان، یوسف. (1393)، ارزیابی تاثیر اخلاق حرفه ای حسابداران مدیریت بر ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری مدیریت (با استفاده از تکنیک آنتروپی- فازی)، فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت، 7(20)، صص 49- 66.
* هرمزی, شیرکو, نیکومرام, هاشم, رویایی, رمضانعلی, رهنمایرودپشتی, فریدون.(1395). بررسی تأثیر سوگیری‌های روانشناختی برتردید حرفهای حسابرس. پژوهشهای تجربی حسابداری, 6(2),123-148.
* یعقوبنژاد, احمد, بنیمهد, بهمن, شکری, اعظم. (1391). ارائه الگو برای اندازهگیری مدیریت سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. حسابداری مدیریت,5 (شماره1 (پیاپی12)), 1-16.
* حاجیها, زهره, گودرزی, احمد. (1396). رابطۀ ویژگیهای شخصیتی با شکل‌گیری قضاوت اخلاقی . اخلاق در علوم و فنّاوری. ۱۳۹۶; ۱۲ (۴) :۱۶۷-۱۷۳
* Abdolmohammadi, M. J., Read, W. J., & Scarbrough, D. P. (2003). Does selectionsocialization help to explain accountants' weak ethical reasoning? Journal of Business Ethics, 42(1), 71–81.
* Agarwalla, S.K., Desai, N., Tripathy, a. (2017). The impact of self-deception and professional skepticism on perceptions of ethicality .Advances in Accounting.
* Bandura, A. (1999). Moral disengagement in the perpetration of inhumanities. Personality and Social Psychology Review, 3(3), 193–209. http://dx.doi.org/10.1207/s15327957pspr0303_3.
* Borkowski, S.C. & Ugras, Y.J. (1998). Business students and ethics: a metaanalysis. Journal of Business Ethics, (11), 1117-1127.
* Cory . S . N and Hernandez . A . R ,(2014), Moral disengagement in business and humanities majors: An exploratory study, Research in Higher Education Journal Volume 23.
* D’Souza, M. F. & Lima, G. A. S. F. (2015). The Dark Side of Power: the Dark Triad in opportunistic decision making. Advances in Scientific and Applied Accounting, 8)2), 135 – 156.
* Detert, J. R., Treviño, L. K., & Sweitzer, V. L. (2008). Moral disengagement in ethical decision making: A study of antecedents and outcomes. Journal of Applied Psychology, 93(2), 374–391.
* Elm, D.R., Kennedy, E.J., & Lawton, L. (2001). Determinants of Moral Reasoning: Sex Role Orientation, Gender, and Academic Factors. Business and Society, 40 (3), 241-265.
* Festinger, L. A. (1957). A theory of cognitive dissonance. Evanston, IL: Row,Peterson.
* Fischer M, Rosenzweig K (1995). Attitudes of students and accounting practitioners concerning the ethical acceptability of earnings management. Journal of Business Ethics 14(6): 433-445.
* Hogan, R., & Kaiser, R. B. (2005). What we know about leadership. Review of General Psychology, 9, 169–180.
* Hurtt, R. K. (2010). Development of a scale to measure professional skepticism. Auditing: A Journal of Practice & Theory 29 (1): 149-171.
* Hurtt, R.K. (2007). Professional Skepticism: An Audit Specific Model and Measurement Scale. auditing: A Journal of Practice and Theory. Vol. 29, No. 1, 2010,pp: 149-171.
* Jooste, L. (2011), 'A comparison of ethical perveptions of earnings-management practices', South African Journal of Economic and Management Sciences, vol. 14, no. 4, pp. 422-435.
* Marwah, Y. & Anim, W.(2015). Analysis of Effect of Ethics Education and Love of Money Perception of Accounting Students in the Preparation of Financial Statements. Journal of Education and Vocational Research, 6 (1), 1-12.
* Murphy, P. R. (2012). Attitude, Machiavellianism and the rationalization of misreporting. Accounting, Organizations and Society, 37(4), 242–259.
* Murphy, P. R., & Dacin, M. T. (2011). Psychological pathways to fraud: Understanding and preventing fraud in organizations. Journal of Business Ethics, 101(4), 601– 618.
* Nelson, M. 2009. A Model and Literature Review of Professional Skepticism in Auditing: A Journal of Practice and Theory 28(2)pp: 1 - 34.
* Okafor, G.O., Okaro, S.C. & Egbunike, C.F. (2015). Students Perception of Ethics: Implications for National Development. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 5 (1), 345-357.
* Olsen, K.J., Young, S.M. & Dworkis, K. (2013). CEO Narcissism and Accounting: A Picture of Profits. Journal of Management Accounting Research, 26(2), 243-267.
* Padilla, A., Hogan, R., & Kaiser, R. B. (2007). The toxic triangle: Destructive leaders, susceptible followers, and conducive environments. The Leadership Quarterly, 18(3), 176–194.
* Paulhus, D. (1991). Measurement and control of response bias. In J. Robinson, P. Shaver, & L. Wrightsman (Eds.), Measures of personality and social psychological attitudes (pp. 17– 59). New York: Academic Press
_||_