تحلیل ریخت شناسی و بررسی ویژگی های قصه خیر و شر از هفت پیکر نظامی
Subject Areas : Persian Language and Literature
Mina
Khadem Foghara
1
(PHD student of Persian language and literature, Azad Islamic University of Najaf Abad - mina.Khadem53@gmail.com)
Ata Mohammad
Radmanesh
2
(An associate prefessor at persian Language and literature of Azad University Najaf Abad)
Keywords: Structure, ساختار, نظامی, پراپ, Morphology, Nezami, Propp, ریخت شناسی, Good and Evil, خیر و شر, ویژگی های قصه عامیانه, features of folk tales,
Abstract :
خمسۀ نظامی از جمله آثاری است که از قرن ها پیش مورد توجه ادب دوستان بوده است. منظومۀ هفت پیکر چهارمین مثنوی از این خمسه است که حاوی داستان های پر ماجرایی است. موضوع این مثنوی، سرگذشت بهرام گور از هنگام زایش تا مرگ اوست. یکی از داستان های این مثنوی، داستان خیر و شر است- که هنگام نشستن بهرام را در روز پنجشنبه در گنبد صندلی و افسانه گفتن دختر پادشاه اقلیم ششم- به تصویر می کشد. در این مقاله، ابتدا خلاصه ای از این داستان بیان می شود سپس سازه های این داستان براساس الگوی ریخت شناسی ولادیمیرپراپ تجزیه و تحلیل میگردد. پراپ معتقد بود که بر همۀ داستان های عامیانه، قوانینی حاکم است که پس از مطالعۀ آنها با فرمول بندی صحیح، ساختار این قصه ها به دست می آید. سعی نگارندگان این مقاله بر این است که ضمن نمایاندن ویژگیهای قصه و بیان بعضی از عناصر، ساختار داستان را از راه تفکیک آن به ساختهای کوچکتر، براساس الگوی یاد شده، بررسی کند و نشان دهد که داستان خیر و شر یکی از داستان های منظوم تعلیمی- غنایی و یکی از داستان های اخلاقی مجموعۀ هفت پیکر است.
_||_