بررسی تشبیه و تنزیه در نگاه ابن عربی و مولانا
محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی
احسان سیدمحرمی
1
(گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت حیدریه)
حمیدرضا سلیمانیان(نویسنده مسئول)
2
(استادیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبات فارسی، واحد تربیت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران)
عباس خیرآبادی
3
(استادیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران)
محمود فیروزی مقدم
4
(استادیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تربیت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران)
کلید واژه: تنزیه, عرفان, مولانا, تشبیه, ابن عربی, خدا,
چکیده مقاله :
یکی از مسائل پیچیده و قابل تأمل در مبحث خداشناسی ، موضوع تشبیه و تنزیه است . تشبیه و تنزیه را می توان دو حالت عقلی و روحیِ شناخت حق تعالی توسط انسان دانست . در تشبیه ، انسان برخی از صفات همچون شنوایی یا بینایی را به حق تعالی نسبت می دهد که برای نمونه می‌توان به داستان موسی و شبان در مثنویِ مولانا اشاره نمود . البته دلیل این تشبیهات را می‌توان در برخی از احادیث و آیات جست . هرچند که گاه عده ای در این تشبیهات آن قدر مبالغه می ورزندکه دانشمندان علوم اسلامی ، در مقابله با این گروه ، بحث تنزیه را مطرح می کنند و حق تعالی را نسبت به صفات بشری منزه می شمارند و آیات مورد استثناء اهل تشبیه را به گونه ای تفسیر می‌کنند که معنای واقعی نداشته باشد . این نوشتار با روش توصیفی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای ، ضمن بررسی جداگانة نظریات ابن عربی و مولانا ، برآن است تا از طریق شناخت دیدگاه این دو عارف بزرگ ، شیوة صحیح برخورد با مسئلة تشبیه و تنزیه را نشان بدهد .
One of the complicated and conspicuous issues in the field of theology is the theme of likeness and pureness. Similarness and pureness can be considered as the rational and spiritual state of the recognition of the transcendence by man . In similarity, man attributes some traits such as hearing or sight to truth, for example, one can refer to the story of Moses and the pastor in Rumi's Mathnawa . Of course, the reason for these similes can be found in some of the hadiths and verses . Although some people in the simile sometimes exaggerate so much that Islamic scholars have come up against Tanzania in confronting this group and The privilege of excellence is distinguished from human traits and Exemplified verses of simile are interpreted in a way that does not have a real meaning . This paper, by a descriptive method based on library studies, while investigating the separate views of Ibn Arabi and Maulana, seeks to demonstrate the correct way of dealing with the likeness and temporal problem by recognizing the views of these two great mystics .
_||_