تأثیر پذیری مشترک حکایات مثنوی طاقدیس و مثنوی معنوی از قرآن و دیگر متون پیشین بر مبنای نظریه ی پیرامتنیت ژنت

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

رامین خسروی اقبال ¹ , میر جلال الدین کزازی ² , فرهاد طهماسبی ³

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
2 - عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی
3 - استادیار زبان و ادبیات فارسی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر

تاریخ دریافت : 1392/07/18 تاریخ پذیرش : 1392/10/20 تاریخ انتشار : 1393/03/01

کلید واژه: مثنوی معنوی, مثنوی طاقدیس, نظریه پیرامتنیت ژنت, گشتار کیفی و کمّی, Mathnavi Taghdis, Mathnavi Maanavi, Genette&rsquo, s Periphertextuality, Qualitative and Quantitative research,

چکیده مقاله :

مثنوی طاقدیس اثر ملا احمد نراقی به تقلید از مثنوی معنوی سروده شده و همچون این اثر سترگ در آن موضوعات فراوانی از دیدگاه عرفان و مذهب مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در این مقاله میزان تاثیر پذیری مشترک حکایات مثنوی طاقدیس(به عنوان زبر متن) ومثنوی معنوی(به عنوان زیرمتن) از قصص قرآنی (به عنوان سر متن) بر مبنای نظریه ی پیرامتنیت ژرار ژنت واکاوی شده است. یافته های این مقاله نشان می دهد که هم مولانا و هم نراقی برای تبیین فرم و اندیشه درحکایات خویش از قصص قرآنی، فرهنگ عامیانه، متون عرفانی پیشین و ... به عنوان سرمتن بهره جسته اند و بنابراین براساس نظریه ی ژنت می توان حاصل کار آنها را نتیجه ی ارتباط بینامتنی ای دانست که با دیگر متون برقرار ساخته اند.

چکیده انگلیسی:

Mathnavi Taghdis written by Mullah Ahmad Naraghi has imitated Mathnavi Maanavi and abundant subjects have been studied and analyzed from the mystical and religious viewpoints similar to Molana's Mathnavi. In this paper, the effect of Quranic stories and other former texts on Mathnavi Taghdis and Mathnavi Maanavi has been analyzed based on Genette’s Periphertextuality theory. Findings of this paper show that Mowlana and Naraghi have utilized Quranic stories, folklore culture, former mystical texts etc. Explaining the form and thought of their narrations, this paper investigates the abovementioned narratives. Therefore, their work is result of intertextual relation in which they have established with other texts according to Genette.

منابع و مأخذ:

احمدی، بابک. (1380). ساختار و تأویل متن، تهران: نشر مرکز.

بابایی، رضا .(1390).گمشده در آسمان، به نقل از پایگاه اینترنتی مرکز تعلیمات اسلامی واشنگتن به نشانی <http://www.iec-md.org>

پورنامداریان، تقی.(1375). رمز و داستان های رمزی در ادب فارسی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

پورنامداریان، تقی.(1380) . در سایه آفتاب، تهران: انتشارات سخن.

طوسی، محمد بن محمود بن احمد. (551-562 ؟). عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات (= عجایب نامه یا جام گیتی نمای ) نقل در فروزانفر، بدیع الزمان (1381)، احادیث و قصص مثنوی، به کوشش حسین داودی، تهران: امیرکبیر.

فروزانفر، بدیع الزمان.(1381). احادیث و قصص مثنوی، به کوشش حسین داودی، تهران: امیرکبیر.

عطار نیشابوری، فرید الدین.(1339).کلیّات، به کوشش فؤاد روحانی، تهران: زوّار.

گرجی و نریمانی .(1389). «بررسی و تحلیل مثنوی طاقدیس و میزان تاثر آن از مثنوی معنوی»، کتاب ماه ادبیات، شماره 42، صص 12-21.

مولوی، جلال الدین محمد.(1377).مثنوی معنوی، تصحیح نیکلسن، بکوشش نصراللّه پورجوادی، تهران: ققنوس.

نراقی، ملا احمد. (1362). مثنوی طاقدیس، به اهتمام حسن نراقی، تهران: انتشارات امیرکبیر.

G.Genette.(1972). Figures, Paris.

V.Elrich.(1981). Russian Formalism. History-Doctrine,Yale u.p.