واکاوی مؤلفه‌های سرّگویی در ادب عرفانی با تکیه بر مثنوی معنوی
زهرا بیاتیانی
1
(
دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد دزفول ، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول ، ایران
)
حمید رضا اردستانی رستمی
2
(
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران
)
فرزانه یوسف قنبری
3
(
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد دزفول ، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول ، ایران
)
نصرالله امامی
4
(
استاد دانشگاه شهید چمران اهواز
)
کلید واژه: مولانا, زبان عرفان, سرّ گویی, رمز و نماد, مثنوی معنوی.,
چکیده مقاله :
یکی از مهم‌ترین آموزه‌ها و اصول تربیتی مکاتب عرفانی و صوفیه، کتمان اسرار و پاسداشت حریم اسرار مگو است. مولانا با انتخاب تخلص خاموش در غزلیات شمس و با تأکید بر سکوت و خاموشی و دم درکشیدن در پایان هر داستان کوتاه و یا حکایات بلند در مثنوی، نام خود را به‌عنوان برجسته‌ترین پاسدار حریم رازهای عرفان ثبت می‌کند. وسعت دامنۀ تخیّل مولوی و آفاق بینش او که می‌تواند ازل و ابد را به هم بپیوندد، توانسته از این رهگذر ایماژی به وسعت هستی بیافریند و این مهّم سبب شده است که شعر او به لحاظ تخیّل، رنگ و بو و صبغۀ خاص خود را دارا باشد. در برخی اشعارش فرد در مواجه با شگردهای معمول خیال وی آن‌چنان در هم پیچیده می‌شود که به‌دشواری می‌تواند حدّ و حدودی برای فرآیند تخیّل وی تصوّر کند. در این پژوهش نگارندگان، تلاش نموده‌اند به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و با روش کتابخانه‌ای، زبان عرفان و گرایش به سرّگویی مولانا در آثارش را، شناسایی و معرّفی نمایند. با بررسی اشعار مولانا می‌توان نتیجه گرفت که مولانا در آثارش، خودخواسته و آگاهانه از تصریح به احوال باطنی خود امتناع می‌کند و به همین جهت، در واکنش به این احوال، گاه در برابر این احوال سکوت می‌کند و گاه آن‌ها را بی‌اهمیّت به‌حساب می‌آورد؛ و گاه این احوال را در لابه‌لای سروده‌ها یا در خلال حکایات بیان می‌کند.
چکیده انگلیسی :
One of the most important teachings and educational principles of mystical and Sufi schools is to hide secrets and protect the privacy of Mago secrets. Rumi registers his name as the most prominent guardian of the mysteries of mysticism by choosing the nickname "silent" in the sonnets of Shams and emphasizing silence and silence at the end of each short story or long anecdotes in Masnavi. The breadth of Rumi's imagination and the horizons of his vision, which can unite eternity and eternity, have been able to create an image of the breadth of existence through this, and this important reason has caused his poetry to have its own imagination, color, smell and character.. In some of his poems, in the face of the usual tricks of the imagination, the person becomes so entangled that he can hardly imagine a limit to the process of his imagination. In this research, the authors have tried to identify and introduce the language of mysticism and the tendency to mow Rumi in his works in a descriptive-analytical way and with a library method. Examining Rumi's poems, it can be concluded that Rumi in his works, voluntarily and consciously refuses to specify his inner state, and therefore, in response to this state, sometimes he is silent in the face of these conditions and sometimes they are insignificant. Takes into account; And sometimes he expresses this situation in the labyrinth of poems or during anecdotes.