تبیین الگوی ویژگی‌های حاکمیت شرکتی با محوریت حسابداری مدیریت استراتژیک و حسابداری مدیریت

محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی

محمدرضا سحری ¹ , زهرا پورزمانی ²

1 - گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1401/04/17 تاریخ پذیرش : 1401/06/21 تاریخ انتشار : 1401/08/20

کلید واژه: حسابداری مدیریت, حسابداری مدیریت استراتژیک, اندازه شرکت و چرخه عمر سازمانی, واژه‌های کلیدی: حاکمیت شرکتی,

چکیده مقاله :

چکیدههدف از این تحقیق "تبیین الگوی ویژگی‌های حاکمیت شرکتی با محوریت حسابداری مدیریت استراتژیک و حسابداری مدیریت" می‌باشد. در این راستا با استفاده از روش تحلیل عاملی تاییدی و مدل سازی معادلات ساختاری به طراحی الگوی ویژگی‌های حاکمیت شرکتی با رویکرد تعاملی حسابداری مدیریت استراتژیک و حسابداری مدیریت پرداختیم. جامعه مورد مطالعه در بخش کیفی شامل مدیران و رؤسا و اساتید دانشگاهی حسابداری مدیریت با تمرکز بر حاکمیت شرکتی طی سال 1398 بوده است و در بخش کمی تمام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1390 تا 1397 می باشد. حجم نمونه مورد مطالعه در بخش کیفی 24 خبره در حوزه حسابداری مدیریت با تمرکز بر حاکمیت شرکتی است که به روش گلوله برفی و اشباع نظری انتخاب شده و در بخش کمی به منظور برآورد حجم نمونه مناسب از طریق حذف سیستماتیک150 شرکت در نظر گرفته شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها در این پژوهش از مصاحبه نیمه ساختار یافته در بخش کیفی و پرسشنامه در بخش کمی استفاده شده است که روایی آن به صورت روایی محتوا توسط خبرگان و روایی سازه و ساختار توسط تحلیل عاملی تأییدی در نرم‌افزارهای spss و smart pls مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تأیید شده است. نتایج نشان داد که مؤلفه‌های حسابداری مدیریت بر مؤلفه‌های حسابداری مدیریت استراتژیک و ویژگی‌های حاکمیت شرکتی تأثیر معناداری دارند. نتایج همچنین نشان داد که مؤلفه‌های حسابداری مدیریت استراتژیک بر ویژگی‌های حاکمیت شرکتی تأثیر معناداری دارند.

چکیده انگلیسی:

AbstractThe purpose of this study is to "designing a model of corporate governance characteristics with an interactive approach to strategic management accounting ". In this regard, while reviewing the concepts of corporate governance, management accounting, strategic management accounting, company size and organizational life cycle by interviewing experts in the field of management accounting with a focus on corporate governance by qualitative analysis to design a model of corporate governance with an interactive management accounting approach We dealt with strategic and accounting management and identification of metrics and components. The study population includes managers and heads and university professors of management accounting with a focus on corporate governance. The sample size includes 24 experts in the field of management accounting with a focus on corporate governance, which was selected by theoretical saturation method and to collect data in this study, semi-structured interviews and Delphi method were used. The results of qualitative analysis by Maxqda software showed that the dimensions and components of the corporate governance characteristics model with an interactive approach to strategic management accounting and management accounting 1- Corporate governance characteristics (members, ownership, information resources, future plans and employment, transactions and comments) And 2- Components of strategic management accounting (strategic, evaluation and monitoring, analysis) and 3- Components of management accounting (activity, quality, analysis, evaluation and improvement, organizational strategy management). Also, 35 indicators for these components were finally approved by experts.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع
ابراهیمی‌کردلر، علی و هنگامه مقدس‌پور، (1393)، "تبیین وضعیت حسابداری مدیریت در ایران"، حسابداری مدیریت، دوره 7، شماره 23، صص 57-83.
ابراهیمی کهریزسنگی، خدیجه و وحید بخردی نسب، (1398)، "نقش راهبری شرکتی در حسابداری مدیریت استراتژیک"، نشریه حسابداری مدیریت، دوره 12، شماره 41، صص 69-89.
امیرکبیری، علیرضا، حسین قره‌بیگلو و بهجت آب‌چر، (1397)، "ارتباط استراتژی‌های مالی و حاکمیت شرکتی بر رفتار تونل‌وار سهامداران بر عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، دانشکده مدیریت واحد تهران مرکزی، دوره 9، شماره 36، صص 51-74.
باقرزادگان، رضا و محمدحامد خانمحمدی، (1398)، "بررسی رابطه بین کیفیت اطلاعات حسابداری و حاکمیت شرکتی با سرمایه‌گذاری در عملیات اصلی شرکت"، فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت، سال 12، شماره 40، صص 1-14.
بنی مهد، بهمن و احمد یعقوب نژاد، (1394)، "توان رقابتی محصول و هزینه حقوق صاحبان سهام"، فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت، فصلنامه پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، شماره 26، دوره 7، صص107-118.
چاله چاله، حامد، ذبیح مرادپور و مریم نورمحمدیان، (1397)، "تجزیه و تحلیل کاربرد حسابداری مدیریت در حاکمیت شرکتی با نقش تفسیر نهادی مسیله نمایندگی"، پنجمین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در مدیریت و حسابداری، تهران. انجمن مدیریت ایران.
حساس‌یگانه، یحیی، زهرا دیانتی دیلمی و ابراهیم نوروزبگی، (1390)، "بررسی وضعیت حسابداری مدیریت در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، مجله حسابداری مدیریت، سال 4، شماره 8، صص 1-18.
خدامی‌پور، احمد و رقیه طالبی، (1389)، "بررسی کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت توسط مدیران شرکت‌های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، مجله دانش حسابداری، سال 1، شماره 2، صص 117-137.
خواجوی، شکراله، سمیه حسینی‌نیا و طاهره نصیری، (1397)، "ارتباط بین سازوکارهای حاکمیت شرکتی و افشای داوطلبانه اطلاعات زیست‌محیطی (مطالعه موردی شرکت‌های صنایع محصولات شیمیایی و مواد و محصولات دارویی)"، سال 10، شماره 40، صص 1-20.
رستمی، وهاب، امیر سیدی و لیدا سلمانیان، (1393)، "چرخه عمر شرکت و معیارهای ارزیابی عملکرد"، مجله علمی پژوهشی دانش حسابداری مالی، دوره 1، شماره 1، صص 129-141.
سعیدی، پرویز، فاطمه‌سادات حسینی آستارایی و داود شرفی‌زاده، (۱۳۹۵)، "تبیین رابطه بین پارادایم اندازه شرکت و حاکمیت شرکتی با مکانیزم‌های مدیریت سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، دومین کنفرانس بین‌المللی کارآفرینی، خلاقیت و نوآوری، شیراز، موسسه عالی علوم و فناوری خوارزمی.
سعیدی، هادی، نازگل تاتاری و شعبان محمدی، (1398)، "بررسی نقش میانجیگری حسابداری مدیریت بر رابطه بین طراحی سیستم هزینه و عملکرد شرکت با استفاده معادلات ساختاری مبتنی بر کوواریانس"، نشریه علمی حسابداری مدیریت، سال 12، شماره 41، صص 37-51.
سیف، ولی‌اله، (1393)، "حاکمیت شرکتی در نظام بانکی ایران: چالش‌ها و انتظارات"، فصلنامه روند، سال 21، شماره 68، صص 15-54.
 شورورزی، محمدرضا، محسن خلیلی، حمید سلیمانی و امید  فروتن، (1394)، "ارتباط بین حاکمیت شرکتی و عملکرد شرکت بر مبنای رگرسیون فازی"، فصلنامه پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، دانشکده اقتصاد و حسابداری واحد تهران مرکزی، شماره 25، دوره 7، صص 127-145
صراف، فاطمه، حسین روخ‌چکار و پارسا پرتوی، (1398)، "تأثیر مدیریت ریسک و حاکمیت شرکتی بر نوسان سود شرکت‌های بورسی"، مطالعات حسابداری و حسابرسی، شماره 29، صص 53-70.
طبائی‌زاده فشارکی، حمید، ابراهیم محمد پورزرندی و مهرزاد مینوئی، (1397، ب)، "بررسی تأثیر استقرار حاکمیت شرکتی در بانک‌های تجاری ایران بر حفظ و ارتقاء سلامت مالی آنها"، فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابداری و حسابداری مدیریت، سال 7، شماره 25، صص 139-151.
علی‌نژاد ساروکلائی، مهدی و صفیه سالاری ساردویی، (1398)، "تأثیر سازوکارهای حاکمیت شرکتی در به‌هنگام بودن اطلاعات سود"، فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت دارایی و تأمین مالی، سال 7، شماره 3، شماره پیاپی (26)، صص 59-70.
عزیزی، فرهاد، فریدون رهنمای رودپشتی،  محمدحامد خان محمدی و محمد خدائی وله زاقرد، (1399)، "ا ارائه الگویی از اثر ویژگی‌های سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری بر عملکرد سیستم مبتنی بر نقش تعدیلی عدم اطمینان کاری"، فصلنامه پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، دانشکده اقتصاد و حسابداری واحد تهران مرکزی، شماره 47، دوره 12، صص31-54
غریب‌نیا، زهرا، حسنعلی سینایی، منصور زراء‌نژاد و توفیق بیگی، (1397)، "آزمون اثر غیرخطی اندازه شرکت بر بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه بورس اوراق بهادار، شماره 41، صص 153-176.
قاسمیان، مهران، تقی ترابی و رویا دارابی، (1397)، "تأثیر سازوکاهای حاکمیت و راهبری سازمتنی بر نرخ مؤثر منابع مالیاتی با توجه به نقش چرخه عمر و میزان نقدشوندگی دارایی‌ها"، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت منابع در نیروی انتظامی، سال 6، شماره 2، صص 195-216.
محمودی، امین و سمیه نجفی، (1397)، "تأثیر عمر شرکت بر رابطه میان حاکمیت شرکتی و تصمیمات ساختار سرمایه"، فصلنامه مطالعات مدیریت و حسابداری، دوره 4، شماره  2، صص 204-222.
میری قهدریجانی، نازنین و علی اکبر اربابیان، (1397)، "تأثیر سازوکارهای حاکمیت شرکتی بر گزارشگری ریسک"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال 10، شماره 40، صص 111-136.

Aver, B., Aaver, B., & Cadez, S. (2009), “Management Accountants' Participation in Strategic Management Processes: a Cross-industry Comparison”, Journal for East European Management Studies, PP. 310-322.
Fowzia, R. (2011), “Strategic Management Accounting Techniques: Relationship with Business Strategy and Strategic Effectiveness of Manufacturing Organizations in Bangladesh”, World Journal of Management, 3(2), PP. 54-69.
Haron, N. H., Rahman, I. K. A., & Smith, M. (2013), “Management Accounting Practices and the Turnaround Process”, Asian Review of Accounting.
Hoque, Z. (2002), “Strategic Management Accounting: Concepts”, Processes and Issues, Spiro Press, London.
Horngren, C. T., Datar, S. M., & Rajan, M. V. (2015), “Cost Accounting: A Managerial Emphasis (15 ed.)”. New Jersey: Pearson.
Jansen. E.P. (2011), “The Effect of Leadership Style on the Information Receivers’ Reaction to Management Accounting Change”, Management Accounting Research. 22. PP. 105-124.
Liou, tianshy &ching – wen chang (2006), “Subjective Appraisal of Service Quality Using Fuzzy Linguistic Assessment”, Journal of Quality & Reliability Management, Vol. 23, No. 8.
Malik, M., Wan, D., Ahmad, M. I., Naseem, M. A., & Rehman, R. U. (2014), “Role of board Size in Corporate Governance and Firm Performance Applying Pareto Approach, Is It Cultural Phenomena?”, Journal of Applied Business Research (JABR), 30(5), PP. 1395-1406.
Manurung Elizabeth Tiur, KosasihElsje. (2013), “The Implementation of SMEs Sector’s Strategic Management Accounting to Win The Local Competition Relating to Facing Global Business Competition”, IBEA, International Conference on Business, Economics, and Accounting, PP. 1- 8.
Musova, Z., Musa, H. & Debnarova, L (2018), “The Impact of Governance on Information Asymmetry in Slovakia”, Dol:10.18844/gjhss.V3i4.1511.
Petera, P., & Šoljaková, L. (2020), “Use of Strategic Management Accounting Techniques by Companies in the Czech Republic”, Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 33(1), PP. 46-67.
Uyar, A., Gungormus, A. H., & Kuzey, C. (2017), “Impact of the Accounting Information System on Corporate Governance: Evidence from Turkish Non-listed Companies”, Australasian Accounting, Business and Finance Journal, 11(1), PP. 9-27.
Witek-Crabb, A. (2016), “Maturity of Strategic Management in Organizations”, Oeconomia Copernicana, 7(4), PP. 669-682.