ارزیابی تاثیر سوگیری‌های روانشناختی فردی و ابعاد شخصیتی حسابرسان بر کیفیت حسابرسی Evaluating the Effect of Auditors' Individual Psychological Bias and Personality Dimensions on Audit Quality

محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی

زهرا کریمی ¹ , احمد یعقوب نژاد ² , محمود صمدی لرگانی ³ , محمدرضا پورعلی لاکلایه ⁴

1 - گروه حسابداری، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران.
2 - گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - گروه حسابداری، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران
4 - گروه حسابداری، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران.

تاریخ دریافت : 1400/07/03 تاریخ پذیرش : 1400/09/06 تاریخ انتشار : 1400/10/01

کلید واژه: کیفیت حسابرسی, سوگیری روانشناختی, واژه‌های کلیدی: ابعاد شخصیت,

چکیده مقاله :

به طور روزافزون پژوهشگران در هر دو رشته روانشناسی و حسابداری به اهمیت سوگیری‌ها و ویژگی‌های شخصیتی افراد، خلق و خوی و احساسات در تصمیم‌گیری اذعان نموده‌اند. هدف مقاله حاضر، بررسی تأثیر سوگیری‌های روانشناختی و ابعاد شخصیتی حسابرسان بر کیفیت حسابرسی است. به منظور اندازه‌گیری سوگیری‌های بیش اطمینانی، خوش‌بینی، تحمل ابهام و ابعاد پنج‌گانه شخصیت از پرسشنامه‌های استاندارد روانشناسی و جهت اندازه‌گیری کیفیت حسابرسی از مدل جونز تعدیل شده استفاده گردید.جامعه آﻣﺎری ﭘﮋوﻫﺶ ﺷﺎﻣﻞ حسابرسان (مدیر/ شریک) مؤسسه‌های حسابرسی معتمد بورس و شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار می‌باشد که توسط این مؤسسات، حسابرسی شده‌اند. اطلاعات صورت‌های مالی این شرکت‌ها برای سال 1397 بصورت مقطعی مورد بررسی قرار گرفت و هشت فرضیه تعیین گردید. با آزمون جارک برا، غیر نرمال بودن هفت متغیر از هشت متغیر مستقل، محرز گردید ضریب همبستگی، عدم وجود همخطی را نشان داده است. با استفاده از آزمون حداقل مربعات، مدل پژوهش برازش گردید که براساس آن پنج فرضیه تأیید و سه فرضیه رد شده است. سپس آزمون پاگان گادفری، ناهمسانی واریانس را به اثبات رسانده است. نتایج آزمون فرضیه‌ها نشان می‌دهد که سوگیری‌ها اثر قابل توجهی بر کیفیت حسابرسی خواهد گذاشت، اما ابعاد شخصیتی اثر قابل توجهی بر کیفیت حسابرسی نخواهد گذاشت.عنوان مقاله [EnglishEvaluating the Effect of Auditors' Individual Psychological Bias and Personality Dimensions on Audit Qualityنویسندگان [English]Zahra KarimiAhmad YaghoobnezhadMahmud SamadiLorghaniMohammad Reza Pouraliچکیده [English]Increasingly, researchers in both psychology and accounting have recognized the importance of personality biases and personality traits, moods, and emotions in decision making .The present study aimed to explore the effects of psychological bias and personality dimensions of auditors on audit quality. In order to measure the biases of overconfidence, optimism, ambiguity tolerance and the five dimensions of personality we used standard psychological questionnaires and modified Jones model was used to measure audit quality.The statistical population of the study consisted of the auditors (directors/partners) in the trusted audit agencies of the Iranian stocks market, besides the listed companieson the stock exchange which were audited by the said audit agencies .The financial statements of these companies for the year 1397 were examined cross-sectionally and eight hypotheses were determined.TheJarkbra test showed that seven of the eight independent variables were abnormal. Using the least squares test, the research model was fitted based on which five hypotheses have been confirmed and three hypotheses have been rejected. Then Pagan Godfrey test proved the variance inequality. The results of hypotheses testing indicated significant effect by psychological bias on the audit quality, but indicated no significant effect by personality dimensions on the audit quality.

چکیده انگلیسی:

Increasingly, researchers in both psychology and accounting have recognized the importance of personality biases and personality traits, moods, and emotions in decision making .The present study aimed to explore the effects of psychological bias and personality dimensions of auditors on audit quality. In order to measure the biases of overconfidence, optimism, ambiguity tolerance and the five dimensions of personality we used standard psychological questionnaires and modified Jones model was used to measure audit quality.The statistical population of the study consisted of the auditors (directors/partners) in the trusted audit agencies of the Iranian stocks market, besides the listed companieson the stock exchange which were audited by the said audit agencies .The financial statements of these companies for the year 1397 were examined cross-sectionally and eight hypotheses were determined.TheJarkbra test showed that seven of the eight independent variables were abnormal. Using the least squares test, the research model was fitted based on which five hypotheses have been confirmed and three hypotheses have been rejected. Then Pagan Godfrey test proved the variance inequality. The results of hypotheses testing indicated significant effect by psychological bias on the audit quality, but indicated no significant effect by personality dimensions on the audit quality.

منابع و مأخذ:

• اﺳﻼﻣﯽ، اﮐﺮم اﻟﺴﺎدات، (1395)، "بررﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﺑﯿﺶ اﻋﺘﻤﺎدی ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ در ﺷﺮﮐﺖﻫﺎی ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حسابرسی، موسسه عالی فروردین.


• اعتمادی، سارا، (1397)، "حسابرسان خوب و قضاوت‌های بد: نقش سوگیری و تعصب"، ماهنامه پژوهش‌های مدیریت و حسابداری، شماره 44.


• انصاری، تبسم، فرزانه حیدرپور و امیررضا کیقبادی، (1398)، "بررسی رابطه میان تردید حرفه‌ای، سطح اطمینان و قضاوت‌ها و تصمیمات توام با تردید حسابرس"، دانش حسابرسی، ۱۹ (۷۷)، صص ۲۴۸-۲۷۴.


• بادپا، بهروز، امید پورحیدری و احمد خدامی پور، (1398)، "اثر نگرش‌های حمایتی و آشنایی حسابرس با صاحبکار بر قضاوت اولیه حسابرس و استراتژی جستجوی شواهد"،پژوهش‌های کاربردی در گزارشگری مالی،  8(1)، صص 42-7.


• حساس یگانه، یحیی و کاوه آذین‌فر، (1389)، "رابطه بین کیفیت حسابرسی و اندازه مؤسسه حسابرسی"، بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 17(3)، صص 98-85.


• حساس یگانه، یحیی، مسعود حسنی القار و محمد مرفوع، (1394)، "بیش اطمینانی مدیریت و حق الزحمۀ حسابرسی"، بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 22(3)، صص 384-363.


• ﺣﺴﻴﻨﻲﺗﺒﺎر، ﻓﺎﻃﻤﻪ، (1391)، "ﺗأﺛﻴﺮ اﺑﻬﺎم ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ در اﻓﺮاد دارای ﺧﻼﻗﻴﺖ زﻳﺎد و ﻛﻢ: ﻧﻘﺶ ﻗﺪرت ﺗﺤﻤﻞ اﺑﻬﺎم"، پایان‌نامه روانشناسی کارشناسی ارشد، دانشگاه زنجان.


• خواجوی، شکراله و میثم نوشادی، (1391)، "نقش الگوهای رفتاری و مدل­های تصمیم­گیری در قضاوت­­ حسابرسان"،پژوهش حسابداری و حسابرسی، (2)، صص 124-135.


• خواجوی، شکراله و میثم نوشادی، (۱۳۸۸)، "تجربه و نقش آن در قضاوت موضوعات ساختار نیافته حسابرسی"، مجله تحقیقات حسابداری، شماره ۳.


• رجبعلی زاده، جواد، رضا حصارزاده و محمدعلی باقرپور، (1395)، "بررسی رابطۀ بین دو بُعد شکاکیت و بی‌طرفیِ تردید حرفه‌ای با قضاوت حرفه‌ای حسابرس"، بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 23(2)، صص 192-173.


• رحمانی، هژار و قدرت اله طالب نیا، (1392)، "رابطه بین نوع حسابرس و نوع گزارش حسابرس با شاخص مدیریت سود"،پژوهش‌هایحسابداری مالی و حسابرسی، 5 (19)، صص 42-23 .


• سعیدی گراغانی، مسلم و احمد ناصری، (1396)، "تفاوت‌های فردی و قضاوت حرفه‌ای حسابرس"،پژوهش‌هایحسابداری مالی و حسابرسی، 9(36)، صص 130-111.


• علوی، معصومه، احمد یعقوب نژاد و فاضل محمدی نوده، (1398)، "ویژگی‌های مؤسسه حسابرسی و مدیریت سود تعهدی و واقعی"،پژوهش‌هایحسابداری مالی و حسابرسی، 11( 44)، صص 58- 23 .


• کرمی، احسان و بهزاد پرویزی، (1396)، "بررسی سوگیری‌های شناختی بر قضاوت حرفه‌ای حسابرسان"،اولین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت با رویکرد اقتصاد مقاومتی، کردستان، شرکت علمی پژوهشی امید پژوه آتیه کردستان - دانشگاه کردستان


• گنجی، حمزه، (۱۳۸۲)، "روانشناسی تفاوت‌های فردی"، ویرایش یازدهم، تهران، انتشارات بعثت.


• مجتهدزاده، ویدا و پروین اقایی، (۱۳۸۳)، "عوامل مؤثر بر کیفیت حسابرسی مستقل از دیدگاه حسابرسان مستقل و استفاده‌کنندگان"، فصلنامه بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، شماره ۴، صص ۷۶-۵۳.


• محمد رضایی، فخرالدین و احمد یعقوب نژاد، (1396)، "اندازه مؤسسه حسابرسی و کیفیت حسابرسی"، پژوهش‌هایحسابداری مالی و حسابرسی، 9(34)، صص 60-31.


• ﻧﻴﻚﺑﺨﺖ، ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ و امید ﻣﺤﻤﻮدی ﺧﻮشرو، (1396)، "ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣؤﺛﺮ ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ در اﻳﺮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﻫﻴﺌﺖ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﺷﺮﻛﺖﻫﺎی ﺳﻬﺎﻣﻲ ﻋﺎم"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، داﻧﺸﻜﺪة ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان، دورة 24، ﺷﻤﺎرة 3.


• ﻧﯿﮑﻮﻣﺮام، ﻫﺎﺷﻢ، شیرکوه ﻫﺮﻣﺰی، رمضانعلی روﯾﺎﯾﯽ و فریدون رﻫﻨﻤﺎی رودپشتی، (1395)، "ﺑﺮرﺳﯽ ﺗأﺛﯿﺮ ﺳﻮﮔﯿﺮیﻫﺎی رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﺮ ﺗﺮدﯾﺪ ﺣﺮﻓﻪ‌ای ﺣﺴﺎﺑﺮس"، ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎی ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺣﺴﺎﺑﺪاری، ﺳﺎل ﺷﺸﻢ، ﺷﻤﺎره 23، صص 148-122


• ولی پور، هاشم، قدرت اله طالب نیا و علی جوانمرد، (1392)، "بررسی تأثیر مدیریت سود بر کیفیت سود شرکت‌های دارای بحران مالی"،دانش حسابداری، سال چهارم، شماره 13، صص 75-103.


• ولیان، حسن و مهدی صفری گرایلی، (1397)، "ارائه الگویی برای درک تردید حرفه‌ای حسابرسان با رویکرد تحلیل محتوا"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 7(25)، صص 28-11.


• یعقوب نژاد، احمد، رمضانعلی رویایی و کاوه آذینفر، (1391)، "ارتباط بین شاخص‌های مکتب تردیدگرایی و کیفیت حسابرس"، حسابداری مدیریت، 5(3)، صص 35-25.


• Aamir, Muhammad & Abdul Rasid, SitiZaleha&Baskaran, Shathees&Manzoor, Faiza, (2018), “Effect of Personality Traits on Dysfunctional Audit Behaviour”, International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences.


• Ahmadzadeh, T, kheirollah F, Shahveis F., Taherabadi, A. (2018), “Investigating the Relationship between Personality Dimensions and Gender with Reduced Audit Quality Behaviors”, Journal of Health Accounting, 6(2), PP. 1-23


• Alzoubi, E.S.S, (2018), “Audit Quality, Debt Financing, and Earnings Management: Evidence from Jordan”, Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 30, PP. 69-84.


• Anugerah,R, Sari,R.N, and E. Primadona, (2014), “Personal Characteristics and Quality of Audit Work: Study on Regional Internal Audit Bodies in Indonesia”, International Accounting Business Conference.


• Babaian, A.; Samani, Y.; and ZKarami (2014), “Investigating the Relationship between Personality Characteristics and the Job Performance of the Staff of the NAJA Fields”, Journal of Human Resources Quarterly of the NAJA, Vol. 9, No. 37, PP. 9-28. [In Persian]


• Bhattacharjee, S., and K. Moreno. (2013), “The Role of Auditors’ Emotions and Moods on Audit Judgment”, A Research Summary.


• Bigus, J, (2016), “Optimism and Auditor Liability”, Accounting and Business Research, PP.1-24


• Chuang S, Cheng Y, Chang C, Chiang Y, (2013), “The Impact of Self-Confidence on the Compromise Effect”, International Journal of Psychology, Vol 48(4), PP. 660-75.


• Cohen, J., Krishnamoorthy, G., Peytcheva, M., & Wright, A (2013), “How Does the Strength of the Financial Regulatory Regime Influence Auditors' Judgments to Constrain Aggressive Reporting in a Principles-based Versus Rules-based Accounting Environment?”, Accounting Horizons, 27(3), PP. 579-601.


• Etemadi, H., abdoli, L. (2018), “Audit Quality and Financial Statement Fraud”, Journal of Financial Accounting Knowledge, 4(4), PP. 23-43.


• Fay R. G. & Montague N. R. (2015), “Witnessing Your Own Cognitive Bias: A Compendium of Classroom Exercises”, Accounting Education.


• Ferdinand A. Gul, Donghui Wu, and Zhifeng Yang, (2013), “Do Individual Auditors Affect Audit Quality? Evidence from Archival Data”, The Accounting Review, Vol. 88, No. 6, PP. 1993-2023.


• GunungKelua, Samarinda, East Kalimantan, (2017), “Could Auditor’s Personal Characteristics Reduce Audit Quality?”  A Survey of Government Auditors in Eastern Indonesia, Vol.9, No.14.


• Kumar, Satish & Baker, H. &Goyal, Nisha. (2018), “Personality Traits and Investor Sentiment”, Review of Behavioral Finance.


• Lopes, Ana Paula, (2018), “Audit Quality and Earnings Management: Evidence from Portugal”, Athens Journal of Business & Economics, 4(2), PP. 179-192.


• Nezami, A., pourheydari, O., Pakdaman, M. (2020), “The Effect of Personality Traits (Conscience and Agreeableness), Feeling-thinking and Risk-taking on Auditor's Judgment Regarding the Mediating Role of Self-efficacy”, Journal of Financial Accounting Knowledge, 7(1), PP.1-24.


• Rahimi, R.; Arefi, M.; and M. GolMohammadian (2015), “Examining and Comparing Personality Dimensions and Strategies for Coping with Stress in Healthy and with Cardiovascular Diseases Men and Women”, Journal of University of Medical Sciences of ShahidSadoughi Yazd, Vol. 23, No. 10.


• Rajpal, Hanish& Jain, Pawan, (2018), “Auditor’s Characteristics and Earnings Management in India”, Accounting and Finance Research, 7(4), PP. 43-58.


• Shahrabi, Sh. (2014), “Impact of Gender on Professional Judgment of Internal Auditors”, Auditing: Practice and Theory, Vol. 1, No. 2, PP. 117-132. [In Persian]


• Sohrabizadeh, S.; Bastani, P. Delgoshaei, B.; and K. Tahernejad (2010), “Personality Dimensions of the Staff and Its Determinants Based on the McCare and Costa Model”, Journal of Health System, Vol. 2, Nos. 1-2, PP. 67-75. [In Persian]


• Taylor,  Eileen  Z., (2006), "The In-Group Bias Effect on Auditors Evidence Evaluation: Can a Decision Aid Make a Difference?”, PhD Thesis, University of South Florida, School of Accountancy

 

 

 

یادداشت‌ها