مقایسه محتوای ترکیب ضد میگرنِ پارتنولید در نمونه‌های طبیعی و گیاهچه‌های کشت بافتی برخی از جمعیت‌های گیاه دارویی Tanacetum parthenium L. در استان‌های مختلف

محورهای موضوعی : گیاهان دارویی

ریحانه زندی ¹ , علی سنبلی ² , قاسم اقلیما ³ , حسن رضادوست ⁴ , محمد حسین میرجلیلی ⁵

1 - کارشناسی ارشد، گروه کشاورزی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 - دانشیار، گروه بیولوژی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3 - استادیار، گروه کشاورزی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران
4 - استادیار، گروه فیتوشیمی ، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
5 - دانشیار، گروه فیتوشیمی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1400/06/29 تاریخ پذیرش : 1400/11/01 تاریخ انتشار : 1401/05/30

کلید واژه: بابونه کبیر, پارتنولید, جمعیت‌های طبیعی و کشت بافت,

چکیده مقاله :

سسکویی ترپن لاکتون - پارتنولید در گیاه بابونه کبیر (Tanacetum parthenium L.) به عنوان مهمترین ماده موثره دارویی با اثرات ضدسرطانی، ضدالتهابی، ضد اسپاسم و بویژه ضد میگرن شناخته شده است. در این مطالعه محتوای پارتنولید در سرشاخه‌های گلدار برخی از جمعیت های طبیعی گیاه T. parthenium L. از رویشگاه های مختلف در استان های گیلان (ماسوله)، مازندران (چالوس)، قم (وِشنو) و تهران (آهار) که در مرحله گلدهی کامل جمع‌آوری شده بودند با گیاهچه های گل انگیزی شده آن‌ها در شرایط درون شیشه‌ای مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفته است. گیاهچه های درون شیشه‌ای با کشت بذر جمعیت‌های مورد مطالعه بر روی محیط کشت موراشیگ و اسکوگ حاوی 100 میلی گرم بر لیتر کازئین هیدرولیز شده، 2 میلی‌گرم در لیتر سالیسیلیک اسید و 5 میلی‌گرم در لیتر بنزیل‌آمینو‌پورین تولید و گل انگیزی در آنها انجام شد. محتوای پارتنولید سرشاخه های گلدار همه نمونه ها با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارکرد بالا اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که اثر جمعیت و شرایط کشت و همچنین اثر متقابل آن‌ها در سطح احتمال یک درصد بر محتوای پارتنولید معنی‌دار می باشد. محتوای این ترکیب در جمعیت‌های وحشی از 007/0 ± 13/0 تا 113/0 ± 03/1 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک و در گیاهچه های کشت بافتی از 011/0 ± 23/0 تا 148/0 ± 21/1 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک متغیر بود. بیشترین و کمترین محتوای پارتنولید به ترتیب در جمعیت های قم (وشنو) و گیلان (ماسوله) مشاهده شد. محتوای پارتنولید برای تمامی جمعیت‌ها در نمونه‌های کشت بافتی بیشتر از نمونه‌های طبیعی بود. یافته های این تحقیق می تواند برای تولید تجاری ترکیب دارویی پارتنولید در شرایط کنترل شده مورد توجه و بهره برداری قرار گیرد.

چکیده انگلیسی:

Sesqui-terpene lactone - parthenolide in Tanacetum parthenium L. is known as the most important medicinal substance with anti-cancer, anti-inflammatory, anti-spasm and especially anti-migraine effects. In this study, the content of parthenolide in the flowering branches of some natural populations of T. parthenium L. from different habitats in Gilan (Masoleh), Mazandaran (Chalos), Qom (Vishnu) and Tehran (Ahar) provinces were collected at the full flowering stage and compared with their flowered seedlings under in vitro conditions. In vitro seedlings were seeded and cultured on Murashige and Skoog medium enriched with hydrolyzed casein (100 mg/l), salicylic acid (2 mg/l) and benzylaminopurine (5 mg/l). The parthenolide content of flowering branches of all samples was measured using high performance liquid chromatography (HPLC). The results of variance analysis of the data showed that the effect of population and cultivation conditions as well as their interaction at the probability level of 1% on parthenolide content was significant. The parthenolide content in self-grown populations ranged from 0.13±0.007 to 1.03±0.113 mg/g dry weight and in tissue culture seedlings from 0.23±0.011 to 1.21±0.148 mg/g dry weight was variable. The highest and lowest parthenolide content was observed in Qom (Vashno) and Gilan (Masuleh) populations, respectively. Parthenolide content for all populations was higher in tissue culture samples than in natural samples. The findings of this study can be considered and exploited for the commercial production of parthenolide pharmaceutical composition under controlled conditions.

منابع و مأخذ:

1. Ahadi, H., Mirjalili, M.H., Farzaneh, M. and Rezadosst, H. 2018. Quantification of taxol and 10-deacetyl baccatin III in the leaf and cell suspension cultures of two Taxus species. Journal of plant productions, 41(3): 95-104.


2. Ahmadi Livani, M., Pourakbar, L., Sateii, A. and Ebadi, M. 2021. Evaluation of germacrene A synthase gene expression under salinity stress in Feverfew. Iranian genetics society, 16(2): 143-150.


3. Azarmehr, B., Karimi, F., Taghizade, M. and Mosavi Gargari, S.L. 2014. Comparative study of growth and secondary metabolite production ability in transformed hairy roots from Cichorium intybus. Journal of plant research (Iranian journal of biology), 26 (4): 476-485.


4. Dakah, A., Zaid, S., Suleiman, M., Abbas, S. and Wink, M. 2014. In vitro propagation of the medicinal plant Ziziphora tenuior and evaluation of its antioxidant activity. Saudi Journal of Biological Sciences, 21(4):317-323.


5. Der marderosian, A. 2001. A guid to popular natural products. Facts and Comparisons A Wolters Kluwer Company, 90-92 p.


6. Eghlima, GH., Sanikhani, M., Kheiry, A., Hadian, J. and Aelaei, M., 2021. Evaluation of glabridin content and its relationship with environmental factors in some different populations of Glycyrrhiza glabra native to Iran. Eco-phytochemical Journal of Medicinal Plants, 9(1): 35-46.


7. Fonseca, J.M., Rushing, J.W., Rajapakse, N.C., Thomas, R.L. and Riley, M.B. 2008. Phenolics and parthenolide levels in Feverfew (Tanacetum parthenium) are inversely affected by environmental factors. Journal of Applied Horticulture, 10: 36-39.


8. Ghaderi, S., Nejad ebrahimi, S., Ahadi, H., Eslamboolchi moghaddam, S. and Mirjalili, M.H. 2019. In vitro propagation and phytochemical assessment of Perovskia abrotanoides (Lamiaceae) - A medicinally important source of phenolic compounds. Biocatalysis and Agricultural Biotechnology, 19: 101-113.


9. Gonçalves, J.C., Coelho, M.T., Diogo, M.G., Alves, V.D., Bronze, M.R., Coimbra, M.A., Martins, V.M. and Moldão-Martins, M. 2018. In vitro shoot cultures of Pterospartum tridentatum as an alternative to wild plants as a source of bioactive compounds. Natural product communications, 13 (4): 439-442.


10. Khan, T., Abbasi, B.H. and Khan, M.A. 2018. The interplay between light, plant growth regulators and elicitors on growth and secondary metabolism in cell cultures of Fagonia indica. Journal of photochemistry and photobiology B: biology, 185:153–160.


11. Kouhpaikar, H., Sadeghian, M.H., Rafatpanah, H., Kazemi, M., Iranshahi, M., Delbari, Z., Khodadai, H. and Rassouli, F. 2020. Synergy between parthenolide and arsenic trioxide in adult T-cell leukemia/lymphoma cells in vitro. Iranian journal of basic medicinal sciences, 23: 616-622.


12. Kumari, B.D.R., Velayutham, P. and Anitha, S. 2007. A comparitive study on inulin and esculin content of in vitro and in vivo plants of Chicory (Cichorium intybus cv. Lucknow Local). Advances in Biological Research, 1: 22-25.


13. Maggi, F. 2019. Feverfew (Tanacetum parthenium(L.) Sch. Bip.). Nonvitamin and nonmineral nutritional supplements. Elsevier, Amsterdam, 223–225 p.


14. Majdi, M., Karimzadeh, G. and Malboobi, M.A.   Spatial and developmental expression of key genes of terpene biosynthesis in feverfew (Tanacetum parthenium). Biologia plantarum, 58: 379-384.


15. Majdi, M., Liu, Q., Karimzadeh, G., Malboobi, M.A., Beekwilder, J., Cankar, K., Vos, R.D., Todorovic, S., Simonovic, A. and Bouwmeester, H. 2011. Biosynthesis and localization of parthenolide in glandular trichomes of feverfew (Tanacetum parthenium Schulz Bip.). Phytochemistry, 72: 1739-1750.


16. Malekirad, M., Nasr, N. and Kazemitabar, S.K. 2017. Study on some Stevia (Stevia rebaudiana Bertoni) metabolites in the invitro and invivo conditions using GC- MS. Journal of medicinal plants biotechnology, 2(4): 41-53.


17. Mehri Rad, N., Payam Noor, V. and Nazari, J. 2015. Effect of trees age and light on Betula litwinowii callogenesis and botulin induced in vitro conditions. Iranian journal of rangelands and forests plant breeding and genetic research, 23(1): 93-102.


18. Mirjalili, M.H., Bakhtiar, Z., Moridi farimani, M. and Sonboli, A. 2016. Quantification of betulinic oleanolic and ursolic acids as medicinally important triterpenoids in some Thymus species from Iran. Research journal of pharmacognosy, 3: 23-28.


19. Mozaffarian, V. 2008. Flora of Iran No. 59: Daisy family (Compositae): Anthemideae and Echinopeae. Publications of Forests and Rangelands Research Institute, Tehran, Iran, 130-142 p.


20. Nieto-Trujillo, A., Buendia-Gonzalea, L., Garcia-Morales, C., Roman-Guerrero, A., Cruz-Sosa, F. and Estrada-Zuniga, M.E. 2017. Phenolic compounds and prathenolide production from in vitro culture of Tanacetum parthenium. Revista Mexicana de ingeniera quimica, 16(2): 371-383.


21. Pourianezhad, F., Rahnama, H., Mousavi, A., Khosrowashahli, M. and Mafakheri, S. 2019. Parthenolide production in cell suspension culture of feverfew. Bioresources and bioprocessing, 6 (23): 1-7.


22. Rahmati, Z., Payam Nour, V., Ghasemi Bazdi, K. and Ebrahimi, P. 2017. Compare production of taxol in natural tissues of Taxus baccata and Taxus berevifolia Nutt. with in vitro condition. Journal of plant research (Iranian journal of biology), 30(1): 99-109.


23. Shahhoseini, R., Azizi, M., Asili, J. Moshtaghi, N. and Samiei, L. 2019. Comprehensive assessment of phytochemical potential of Tanacetum parthenium phenolic compounds, antioxidant activity, essential oil and parthenolide. Journal of essential oil bearing plants, 1-16.


24. Sharopov, F.S., Setzer, W.N., Isupov, S.J. and Wink, M. 2015. Composition and bioactivity of the essential oil of Tanacetum parthenium from a wild population growing in Tajikistan. American journal of essential oil and natural products, 2(4): 32-34.


25. Shirazi, Z., Piri, K., Mirzaie Asl, A. and Hasanloo, T. 2014. The effect of methyl jasmonate and salicylic acid elicitors on production amount of glycyrrhizin and isoliquiritigenin in hairy roots of Licorice (Glycyrrhiza glabra). Journal of plant research (Iranian journal of biology), 27(3): 440-449.


26. Singh, P. and Dwivedi, P. 2014. Two-stage culture procedure using thidiazuron for efficient micropropagation of Stevia rebaudiana, an anti- diabetic medicinal herb. 3 Biotech, 4(4): 431-437.


27. Smith, R.M. and Burford, M.D. 1992. Supercritical fluid extraction and gas chromatographic determination of the sesquiterpene lactone parthenolide in the medicinal herb Feverfew (Tanacetum parthenium). Journal of Chromatography A, 627: 255-261.


28. Tavan, M., Sarikhani, H., Mirjalili, M.H., Rigano, M. and Azizi, A. 2021. Triterpenic and phenolic acids production changed in Salvia officinalis via in vitro and in vivo polyploidization: A consequence of altered genes expression. Phytochemistry, 189:1-11.


29. Wu, C., Chen, F., Wang, X., Kim, H.J., He, G.Q., Haley-Zitlin, V. and Huang, G. 2006. Antioxidant constituents in Feverfew (Tanacetum parthenium) extract and their chromatographic quantification. Food Chemistry. 96: 220-227.


30. Yari khosroshahi, A., Habibi khaniani, B. and Aghdi Badi, H. 2006. Review taxol as the main anticancer natural compound. Journal of Medicinal Plants, 18:1-9.


31. Yousefian Najafabadi, Z., Hosseini, B., Rezadoost Chahardeh, H., Palazon, J. and Mirjalili, M.H. 2018. Production of the anticancer compound withaferin A from genetically transformed hairy root cultures of Withania somnifera. Natural Product Communications, 13: 943-948.


32. Yue, W., Ming, Q-L., Lin, B., Rahman, K., Zheng, C-J., Han, T. and Qin, L. 2016. Medicinal plant cell suspension cultures: pharmaceutical applications and high-yielding strategies for the desired secondary metabolites. Critical reviews in biotechnology, 36:215–232.