بررسی تاثیر اندیشه سیاسی مشروطیت بر شکل‌گیری گفتمان سیاسی انقلاب اسلامی ایران
محورهای موضوعی : تاثیرات گفتمانی انقلاب اسلامیحسین سهیل درودی 1 , غلامرضا نقوی 2 * , الهه ابوالحسنی 3 , فاضل فیضی 4
1 - دانشجوی دکتری علوم سیاسی(اندیشه سیاسی)، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران
2 - گروه علوم سیاسی، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران
3 - استاد. دانشگاه ازاد اسلامی واحد تاکستان. دانشکده حقوق و علوم سیاسی. گروه علوم سیاسی.
4 - هیات علمی دانشگاه آزاد تاکستان
کلید واژه: اندیشه سیاسی, انقلاب اسلامی, رادیکالیسم, محافظه کاری, مشروطه,
چکیده مقاله :
هدف از نگارش این مقاله نقد و بررسی اندیشه سیاسی مشروطه با نگاه به تحولات بیرونی – سیاسی این جنبش و تاثیر آن بر شکل گیری اندیشه سیاسی انقلاب اسلامی می باشد. روش پژوهش هرمونتیک فلسفی اسکینر می باشد. روشی که فهم و درک متون سیاسی را با نگاه به رُخداد های بیرونی آن امکان پذیر می داند. بنابراین سعی شده است تا حد امکان اندیشه سیاسی مشروطه را در پیوند با تحولات رُخ داده در تهران و تبریز تجزیه و تحلیل کرده و سپس از تعامل این دو، به فهم و درک درستی از نوسانات اندیشه سیاسی مشروطه نائل شویم. پژوهش حاضر به دنبال نفی تلفی از اندیشه سیاسی مشروطه است که، آن را اندیشه ای غیر مولد، مُنفعل و آشفته ارزیابی می کند و می کوشد با نگاه به راهبردهای ارایه شده از طرف رهبران مشروطه به خصوص طیف روحانی آن به این مهم دست یابد که اندیشه سیاسی مشروطه ، اندیشه ای نسبتا منسجم ، تحرک زا، مولد و قابل تامل می باشد. اندیشه ای که شاید در دوره پسامشروطه به صورت مقطعی و موقت کمرنگ شده باشد. اما در دهه های بعد اندیشه فوق توانست خود را ارتقاء داده و در قالب گفتمان انقلاب اسلامی متبلور سازد. در نهایت این پژوهش می خواهد تا به این نتیجه برسد که چطور و چگونه اندیشه سیاسی مشروطه که در زمان مظفرالدین شاه تفکری قانونی، معتدل و محافظه کارانه بود در هنگام به قدرت رسیدن محمد علی شاه به حرکتی رادیکال، پرشتاب و انقلابی تغییر جهت داد.
The purpose of writing this article is to criticize and review the political thought of constitutionalism by considering the external-political reforms of this movement. The method used in the research is Skinner’s Philosophical hermeneutics. The method allows the understanding of political texts by considering the external events. We tried, therefore, to analyze the political thought of constitutionalism in relation with the changes occurred in Tehran and Tabriz, in order to obtain a correct understanding of fluctuations in the political thought of constitutionalism, by interacting the events in both cities. This research aims to negate (disapprove) this negative notion about the political thought of constitutionalism, which has been evaluated a non-generating, passive, and confusing one. The research seeks to prove the political thought of constitutionalism as a relatively coherent, moving, generating, and considerable thought by reviewing the strategies provided by the constitutionalist leaders, particularly the clergymen. An idea that may have faded temporarily in the post-constitutional period. But in the following decades, the above thought was able to improve itself and show itself in the form of the discourse of the Islamic Revolution. constitutional political thought, which was a legal, moderate, and conservative thought during the time of Muzaffaruddin Shah, changed its direction to a radical, fast, and revolutionary movement when Muhammad Ali Shah came to power.
منابع
آبادیان، حسین. (1392) .مفاهیم قدیم و اندیشه جدید (درآمدی نظری بر مشروطه ایران). تهران: کویر.
آجدانی، لطف اله . (1391). اندیشه های سیاسی در عصر مشروطیت ایران. تهران : علم.
آجودانی، ماشاله، (1399). مشروطه ایرانی. تهران: اختران.
آدمیت، فریدون، (1355). ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران ج 2. تهران: پیام.
اسکینر، کوئنتین. (1393). بینش های علم سیاست. ج 1. در باب روش. فریبرز محمدی. تهران: فرهنگ جاوید.
حائری، عبدالهادی. (1360). تشیع و مشروطیت در ایران. تهران: سپهر.
خاکسار، عباس، (1400). تاملی در انقلاب مشروطه ایران. حفره تاریخی تاریک روشن بیست ساله1285 -1350 همراه با نقدی بر چند روایت. تهران: نگاه.
زیباکلام، صادق. (1379). سنت و مدرنیته . تهران: روزنه.
شمیم ، علی اصغر. (1380). ایران در دوره سلطنت قاجار. تهران: زریاب.
طباطبایی، جواد. (1398). ملت. دولت و حکومت قانون. تهران: مینوی خرد.
فردوسی، ابوالقاسم. (1400). شاهنامه بر اساس نسخه نه جلدی چاپ مسکو. ویراستار امین توکلی. ج 1. تهران: خانه فرهنگ و هنر گویا.
فیرحی، داود. (1400). دولت مدرن و بحران قانون. چالش قانون و شریعت در ایران معاصر. تهران: نی.
قاضی شریعت پناهی، ابوالفضل. (1380). بایسته های حقوق اساسی. تهران:دادگستر.
کرمانی، ناظم الاسلام. (1398). تاریخ بیداری ایرانیان. به اهتمام علی اکبر سعیدی سیرجانی . 2 ج . تهران: پیکان.
کسروی، احمد. (1400). تاریخ مشروطه ایران. تهران: نگاه.
مرتضوی، خدایار. (1386). "تبیین روش شناسی اندیشه سیاسی از منظر کوئنتین اسکینر". پژوهشنامه ی علوم سیاسی. دوره اول. ش اول. 159-191.
میر سپاسی، علی. (1398). تاملی در مدرنیته ایرانی. ترجمه جلال توکلیان. تهران: ثالث.
نوذری، ح. پورخداقلی، م. (1389) "روش شناسی مطالعه ی اندیشه سیاسی: متدولوژی کوئنتین اسکینر". فصلنامه تخصصی علوم سیاسی. ش 11، 95-119.
References
Azimi, F. (2015). Vanessa Martin. Iran between Islamic Nationalism and Secularism: The Constitutional Revolution of 1906. The American Historical Review, 120(2), 751–752. DOI: https://doi.org/10.1093/ahr/120.2.751
Farzaneh, M. M. (2015). The Iranian Constitutional Revolution and the clerical leadership of Khurasani. Syracuse University Press.
Foran, J. (1991). The strengths and weaknesses of Iran's Populist Alliance: A class analysis of the constitutional revolution of 1905-1911. Theory and Society, 20, 795-823.
Hairi, A. H. (1976). Why Did the'Ulamā Participate in the Persian Constitutional Revolution of 1905-1909?.Die Welt des Islams, 17(1-4), 127-154. DOI: https://doi.org/10.2307/1570343
Jacobsohn, G. J. (2014). Theorizing the constitutional revolution. Journal of Law and Courts, 2(1), 1-32. DOI: https://doi.org/10.1086/674453
Jacobsohn, G. J., & Roznai, Y. (2020). Constitutional revolution. New Haven; London: Yale University Press.
Katouzian, H. M. (2021). The revolution for law: A chronographic analysis of the constitutional revolution of Iran. International Journal of New Political Economy, 2(1), 63-96. DOI: 10.29252/jep.2.1.63
Kia, A. A. (1996). A review of journalism in Iran: the functions of the press and traditional communication channels in the Constitutional Revolution of Iran, Doctor of Philosophy thesis, Graduate School of Journalism, University of Wollongong. DOI: http://ro.uow.edu.au/theses/1882.
Malek-Ahmadi, F. (2015). Constitutional Revolution of Iran 1905–1911. In Democracy and Constitutional Politics in Iran (pp. 39-49). Palgrave Macmillan, New York.DOI: 10.1007/978-1-137-41394-9_5
Matin, K. (2012). Democracy without capitalism: retheorizing Iran's constitutional revolution. Middle East Critique, 21(1), 37-56.DOI: https://doi.org/10.1080/19436149.2012.658497
Mirabian Tabar, M. (2021). Divine vs. Human Law: The Quarrel between the Anti-and Pro-Constitutionalist Jurists in Iranian Constitutional Revolution of 1906. Religions, 12(8), 630.
Niknafs, H. (2012). RAHIM KHAN CHALABIANLOO ROLE IN SUPPRESSION OF TRIBE ARASBARAN CONSTITUTIONAL REVOLUTION IN IRAN. International Journal of Advanced Research in Management and Social Sciences.1(5), 64-71.
Rabiee, B., & Jalalpoor, S. (2017). Development of Cultural Construction and Constitutional Revolution in Iran. Journal of History Culture and Art Research, 6(4), 1140-1159. DOI: https://doi.org/10.7596/taksad.v6i4.1136
Sohrabi, N. (1995). Historicizing revolutions: constitutional revolutions in the Ottoman Empire, Iran, and Russia, 1905-1908. American Journal of Sociology, 100(6), 1383-1447.
Tavakoli‐Targhi, M. (1990). Refashioning Iran: language and culture during the constitutional revolution. Iranian Studies, 23(1-4), 77-101.DOI: https://doi.org/10.1080/00210869008701750