تحلیل گفتمان جریان روشنفکری هنری نسبت به انقلاب اسلامی، با تاکید بر سینما گران (سال های 1342 -1357)
محورهای موضوعی : تاثیرات گفتمانی انقلاب اسلامی
سجاد محمودی
1
,
اکبر اشرفی
2
*
,
علی اکبر امینی
3
,
عبدالحسین الله کرم
4
1 - دانشجوی دکتری مسائل ایران، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران.
2 - دانشیار گروه اندیشه سیاسی دانشکده علوم سیاسی واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - استادیار دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران مرکزی.
4 - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
کلید واژه: انقلاب اسلامی, گفتمان, جریان روشنفکری, روشنفکری هنری, سینماگران,
چکیده مقاله :
طرح مسئله: گفتمان سینمای روشنفکری به دلیل صورتبندی متفاوت نسبت به کنشگری سیاسی در عرصه عمومی، خلق مفاهیم جدید و نقد رویکردهای سیاسی- اجتماعی پهلوی دوم در تاریخ معاصر ایران از سوی بسیاری از پژوهشگران واجد اهمیت است. هم زمانی برآمدن گفتمان سینمای روشنفکری و جریان انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) این انگاره را در میان برخی پژوهشگران تقویت کرده است که جریان روشنفکری سینمایی در مسیر پیروزی انقلاب اسلامی اثرگذار بوده است. آنها معتقدند که سینمای روشن فکری در سال های 42-57 را باید محصول زمینه های اجتماعی سیاسی ایرانی دانست که متاثر از گفتمان امام خمینی(ره) است؛ گفتمانی که محصول نهایی آن انقلاب اسلامی در سال 1357 است. بر همین اساس این مسئله مورد توجه قرار گرفت که نحوه و میزان این تاثیرگذاری چقدر بوده است و چه میزان این مسئله متقابل بوده و چه میزان به صورت یک طرفه بوده است. همچنین محتوای اثرگذاری و جامعه مخاطب نیز یکی از مسائل این نوع تاثیرگزاری بوده است. بر همین اساس در این پژوهش این سوال برنامه ریزی گردید که آیا سینمای روشنفکری نقشی در بسیج نیروها، گفتمان سازی و تسریع در پیروزی انقلاب اسلامی داشته است یا خیر. برای پاسخ به این سوال و روند پژوهش از روش روش تحلیل گفتمان «لاکلا و موفه» استفاده شده است. در این پژوهش تلاش می گردد بر اساس روش «لاکلا و موفه» اقدام به بررسی عناصر و دالهای مرکزی آثار سینمای روشنفکری پرداخت و به کنکاش در بار عناصر هم پیوند آن با گفتمان انقلاب اسلامی بپردازیم.
Problem statement: The discourse of intellectual cinema is important by many researchers due to its different formulation compared to political activism in the public arena, the creation of new concepts and the criticism of Pahlavi II's political-social approaches in the contemporary history of Iran. At the same time, the emergence of the discourse of intellectual cinema and the movement of the Islamic Revolution under the leadership of Imam Khomeini (RA) has strengthened the idea among some researchers that the intellectual movement of cinema has been effective in the path of the victory of the Islamic Revolution. Based on this, it was taken into consideration that the manner and extent of this influence was, and to what extent it was mutual and to what extent it was one-sided. Also, the impact content and audience community has been one of the issues of this type of impact. Accordingly, in this research, the question was planned whether intellectual cinema had a role in mobilizing forces, creating discourse and accelerating the victory of the Islamic revolution or not. To answer this question and the research process, the "Lacla and Mofe" discourse analysis method has been used. In this research, we try to investigate the central elements and signs of the works of intellectual cinema based on the method of "Lakla and Moufe" and explore the elements of its connection with the discourse of the Islamic Revolution.
- زاهدی لنکرانی،احمد (1396) سینما و سوسیالیزم در ایران، انتشارات نبشت:تهران
- زیدآبادی، احمد (1379) زمانۀ نامرد، مجموعه مقالات قیصر نماد انسان معترض. به اهتمام رضا شکراله و حمید تورانپور. چ اول. نشر قصیده :تهران
- سلطانی، سید علی اصغر (1387) قدرت گفتمان و زبان: سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران. نشر نی :تهران
- شفقی،امیر(1401) نقش سینما در انقلاب اسلامی، نشر جهان گسترده: تهران
- صدر،ابولحسن(1381)کتاب درآمدی بر تاریخ سیاسی سینمای ایران، نشر نی: تهران
- فرکلاف نورمن (1379) تحلیل انتقادی گفتمان، مترجم: شایسته‌پیران فاطمه، ناشر: طبع و نشر : تهران
- عالمی،یوکابد(1398) گفتمان های سیاسی و سینما: سایه سیاست بر تولید آثار سینمایی در نیمه دوم دهه هفتاد، انتشارات اندیشه: تهران
- کرس میر، کارولین(1387) فمینیسم و زیبایی¬شناسی، ترجمه افشنگ مقصودی، نشر گل آذین: تهران
- لاکلائو،ارنست. موفه،شانتال(1397) هژومونی و استراتژی سوسیالیستی به سوی سیاست دمکراتیک رادیکال، ترجمه محمد رضائی،انتشارات ثالث: تهران
- میرعابدینی، حسن (1386). صد سال داستان نویسی ایران. نشر چشمه: تهران
- میرزا ،آقا تبریزی (1397). پنج نمایشنامه از میرزا آقا تبریزی. انتشارات چلچله: تهران