بازشناسی پراکندگی زبانی- جغرافیایی گونه‌های زبانی لُری در سه استان همدان، لرستان و خوزستان با استفاده از رویکرد گویش‌سنجی
محورهای موضوعی :
شیوا پیریایی
1
(دستیار گروه زبانشناسی، دانشنامه زبانها و گویشهای ایرانی، دایره المعارف بزرگ اسلامی)
کلید واژه: زبان لکی, زبان لُری, تناوب آوایی- واژگانی, گویش سنجی, الگوریتم فاصله لونشتاین,
چکیده مقاله :
در این پژوهش، داده‌های زبانی 80 جایگاه در محدوده‌ی جغرافیایی جنوب استان همدان، استان لرستان و شمال استان خوزستان با به‌کارگیری بسته نرم‌افزاری نقشه‌نگاری و گویش‌سنجی گب‌مپ و استفاده از الگوریتم فاصله‌ی لونشتاین مورد مطالعه قرار‌گرفته‌اند. هدف از انجام این مطالعه، به‌دست‌آوردن تقسیم‌بندی دقیق از گونه‌های زبانی رایج در منطقه و چگونگی ارتباط آن‌ها با یکدیگر با ترسیم نقشه، پلات، نمودار و در نهایت به‌دست‌آوردن تصویری از وضعیت زبان‌شناختی و قوم‌شناسی ساکنین منطقه‌ی مورد مطالعه است. داده‌های مورد استفاده در این پژوهش، 100 واژه را شامل‌می‌گردد که با روش‌های میدانی و کتابخانه‌ای از 80 گویشور بومی منطقه جمع‌آوری‌شده و در مجموع 8000 واژه در این مطالعه مورد گویش‌سنجی قرار‌گرفته‌اند. در نتیجه‌ی انجام این پژوهش، سه گونه‌ی اصلی لری شمالی، لری بختیاری و لکی در منطقه‌ی مورد مطالعه شناسایی‌شدند. همچینین، مشخص‌شد که گونه‌های فرعی به‌دست‌آمده (لری شمالی A، لری شمالی B1، لری شمالی B2، لری بختیاری A و لری بختیاری B) متفاوت از تقسیم‌بندی‌های پیشین گونه‌های لری هستند و به‌صورت پیوستاری زبانی در پهنه‌ی جغرافیایی مورد نظر پراکنده‌شده‌اند. بررسی تناوب‌های آوایی و واژگانی داده‌های این پژوهش نیز همگی ماهیت پیوستاری بودن این گونه‌ها را تایید‌می‌کند.
In this research, the linguistic data of 80 locations in the geographical area of southern Hamadan province, Lorestan province, and northern Khuzestan province have been studied by using a mapping and dialectometric software package (Gabmap) and Levenshtein's distance algorithm. The aim of this study is to obtain a concise clustering of the common language varieties in the region and how they relate to each other by drawing maps, plots, and diagrams, and finally to obtain an image of the linguistic and ethnological status of the residents of the area. The required data of this research includes 100 words that were collected by field and library methods from 80 native speakers; therefore a total of 8000 words were measured in this study. As a result of this research, three main language varieties of Northern Lori, Lori Bakhtiari and Laki were identified in the area. According to this research, five subclusters (Northern Lori A, North Lori B1, North Lori B2, Lori Bakhtiari A and Lori Bakhtiari B) were identified. These subclusters are different from the previous classifications of Lori varieties and are distributed in the geographical area as a linguistic continuum. Examining the phonetic and lexical alternations of the data in this research also confirms the continuous nature of these language varieties.
_||_