تامین و جبران خسارت ناشی از هزینه دادرسی در حقوق ایران و انگلستان

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

میلاد کیانپوریان نژاد ¹ , پژمان محمدی ² , خلیل احمدی ³

1 - کارشناس ارشد حقوق خصوصی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. رایانامه: [e-mail]
2 - استاد دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. (نویسنده مسئول). رایانامه: [e-mail]
3 - دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. رایانامه: [e-mail]

تاریخ دریافت : 1401/01/15 تاریخ پذیرش : 1401/02/27 تاریخ انتشار : 1401/03/01

کلید واژه: جبران خسارت, حقوق انگلستان, خسارت دادرسی, هزینه دادرسی, دعوای واهی, امنیت هزینه ها,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: شرکت در یک دعوای حقوقی، متضمن هزینه‌هایی برای طرفین دخیل در آن، اعم از دادگاه، خواهان و خوانده است و نظام حقوقی حاکم بر این هزینه‌ها در تحقق عدالت مدنی نقش بسزایی دارد. بررسی تطبیقی مقررات ناظر بر تامین و جبران خسارات دادرسی در حقوق ایران و انگلستان، نقایص قوانین فعلی ایران در این حوزه را بهتر نشان داده و در اصلاح آن‌ها موثر می‌افتد.روش تحقیق: پژوهش حاظر به‌صورت توصیفی-تحلیلی و با نگاه تطبیقی به منابع مختلف اسنادی و مطالعاتی در حقوق ایران و انگلستان تدوین یافته است.یافته‌ها و نتایج: قانونگذار برای تضمین جبران خسارات احتمالی خوانده، امکان تامین هزینه‌های او توسط خواهان را مقرر کرده است، که با لحاظ فقدان سازوکار مناسب برای پیش‌بینی مدت و کیفیت رسیدگی و تخمین هزینه‌ها، در مقایسه با نهاد مشابه در حقوق انگلستان کاستی‌هایی دارد. همچنین، برای جبران خسارات قطعی ناشی از هزینه دادرسی و دیگر خسارات دادرسی، به تبعیت از قاعده هزینه پس از رویداد قائل به انتقال‌پذیری خسارات شده است تا زیانی بدون جبران باقی نماند. با این‌حال، در حقوق ایران، برخلاف انگلستان، عدم اعطای اختیار به دادرس در بررسی شرایط پرونده و طرفین دعوا، علاوه بر امکان سوءاستفاده خوانده از نهاد تامین دعوای واهی، باب سوءاستفاده از حق دادخواهی برای خواهان را نیز باز گذاشته و این نقایص در عدم تمایل متداعیین به حل و فصل دعوای خود خارج از دادگاه و متروک شدن اصل حسن نیت در نظام قضایی ما تبلور می‌کند.

چکیده انگلیسی:

Field and Aims: Participating in a lawsuit involves costs for the parties involved, including the court, the plaintiff and the defendant, and the legal system governing these costs plays an important role in achieving civil justice. A comparative study of the provisions governing the provision and compensation of legal damages in the law of Iran and the United Kingdom better shows the shortcomings of the current Iranian laws in this field and is effective in correcting them.    Method: The present research has been compiled in a descriptive-analytical manner with a comparative view of various documentary sources and studies in Iranian and British law.   Findings and conclusion: The legislature, in order to guarantee possible damages, has made it possible for the plaintiff to cover his costs, which, in view of the lack of a proper mechanism for forecasting the duration and quality of proceedings and estimating costs, is a shortcoming compared to a similar institution in English law. ‌ There are some. Also, in order to compensate for definitive damages resulting from court costs and other court damages, following the rule of "post-event costs", damages have been transferred so that no damages remain without compensation. However, in Iranian law, unlike in the United Kingdom, not giving the judge the power to review the circumstances of the case and the litigants, in addition to the possibility of abuse of the institution of fictitious litigation, also leaves the door open to abuse the right to sue and these shortcomings The unwillingness of the defendants to settle their dispute out of court and the abandonment of the principle of good faith in our judicial system is crystallized.

منابع و مأخذ:

- الماسی، نجادعلی و بهنام حبیبی. (1391). درآمدی بر کیفیت دادرسی در فرآیند دادرسی کارآمد. فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، 17(58)، 72- 47.

https://jlviews.ujsas.ac.ir/browse.php?a_id=26&sid=1&slc_lang=fa

-پور استاد، مجید و فاطمه حصارخانی. (1394). تحلیل اقتصادی فرایند دادرسی مدنی بر اساس هزینه‌ها. فصلنامه تحقیقات حقوقی آزاد، (28)، 74 – 58.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1237243/

-پور استاد، مجید و سعادت، مهسا. (1396). اصل تناسب در آیین­دادرسی مدنی. تحقیقات حقوقی بین المللی، 10(35)، 87 – 59.

http://alr.iauctb.ac.ir/article_533493.html

-شمس، عبدالله. (1394). آیین­دادرسی مدنی، دوره‌ی بنیادین. جلد سوم. چاپ بیست و نهم. انتشارات دراک.

-عارفعلی، مجید. (1397). هزینه دادرسی مدنی، پیوند حقوق و اقتصاد. فصلنامه اطلاعات سیاسی-اقتصادی، (309)، 262 – 248.

https://www.magiran.com/volume/141839

-غمامی، مجید و محسنی، حسن. (1390). آیین دادرسی مدنی فرا­ملی. چاپ اول. شرکت سهامی انتشار.

-فضلعلی، محمدهادی. (1383). خسارت دادرسی (بررسی تحولات قوانین و رویه قضایی). فصلنامه قضاوت، (24)، 38 – 34.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/334612

-فیاض، مرتضی. (1392). ضمان خسارات دادرسی. فصلنامه فقه اهل‌بیت، (73)، 54 – 23.

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/58699/41/text

-کاتوزیان، ناصر. (1393). وقایع حقوقی-مسئولیت مدنی(دوره مقدماتی). چاپ سیزدهم. شرکت سهامی انتشار.

-کریمی، عباس. (1397). آیین دادرسی مدنی. چاپ ششم. انتشارات مجد.

-مشهدی، علی. (1397). مبانی و مسائل هزینه دادرسی در دعاوی اداری، مورد پژوهی دیوان عدالت اداری. فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، 20(59)، 237 – 217.

http://ensani.ir/fa/article/389468

-یمرلی، صالح و کریمی، عباس. (1396). مطالعه تطبیقی قواعد جبران خسارت دادرسی مدنی در حقوق ایران، انگلستان و آمریکا. مرکز مطالعات حقوق تطبیقی، 13 (107)، 212 – 192.

https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=303555

 

- Ahmeti, Armend. (2017). Civil Litigation Costs. Acta University Danubius, 13(3), 94 – 103.

https://ro.vlex.com/vid/civil-litigation-costs-773299349

- Colleen, V. Chien, Jorge, L. Contreras, Thomas, F. Cotter, Brian, J. Love, Christopher, B. Seaman, and Norman, V. (2019). PATENT REMEDIES AND COMPLEX PRODUCTS: TOWARD A GLOBAL CONSENSUS. Cambridge University Press.

- Friel, Steven. (2020). The Law and Business of Litigation Finance. Londnn, bloomsbury professional.

- Lewis, Richard, K. (2011). Litigation costs and before-the-event insurance: the key to access to justice?. Modern Law Review, 74 (2),272-286.

https://www.jstor.org/stable/20869065

- Leslie, jonathan and John Kingston. (2020). Practical Guide to Litigation. edition2. London, Informa Law from Routledge.

- Maxeiner, James, R. (2010). Cost and Fee Allocation in Civil Procedure. American Journal of Comparative Law, University Of Baltimore-School of Law, (158), 195 – 222.

https://scholarworks.law.ubalt.edu/all_fac/768/

- Perry, Ronen. (2018). Crowdfunding Civil Justice. Boston College Law Schoo, (59), 4 – 26.

https://lawdigitalcommons.bc.edu/ bclr/vol59/iss4/5

- Reuters, Thomson. (2016). the White Book Service. United Kingdom of Great Britain & N. Ireland.

- Sime, stuart. (2019). A practical approach to civil procedure. edition22. oxford university press.