درآمدی بر حل و فصل اختلافات ورزش فوتبال در نظام ایران و بین الملل

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

مرتضی شعاعی ¹ , حجت اعراب شیبانی ²

1 - استادیار دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/02/03 تاریخ پذیرش : 1401/03/02 تاریخ انتشار : 1401/03/01

کلید واژه: فوتبال, حل و فصل اختلافات, اختلافات ورزشی, دیوان داوری ورزش, فیفا,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: ورزش فوتبال در طول زمان بعد تجاری یافته و به یک صنعت تبدیل شده است. اهمیت و تأثیر جهانی فوتبال منجر به سرمایه‌گذاری‌های کلان در این ورزش شده که ممکن است منجر به بروز اختلافاتی گردد. این شکل از اختلافات به اختلافات ورزشی موسوم است که در پژوهش حاضر به دنبال بررسی این امر هستیم که منشأ اختلافات ورزش فوتبال چیست؟ و چه شیوه‌هایی در نظام ایران و نظام بین‌الملل برای حل و فصل آن پیش بینی شده است؟روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.یافته‌ها و نتایج: اختلافات ورزشی نوعی از اختلافات هستند که ناظر به ورزش حرفه‌ای است که به ‌طور مستقیم در حوزه حقوق ورزش قرار دارد و شامل قواعد حاکم بر ورزش‌ها، سازمان باشگاه‌ها، برقراری انضباط در قلمرو هر رشته ورزشی از جهت وادار ساختن ورزشکاران و دست‌اندرکاران به اطاعت از تصمیمات و رعایت حدود و ثغور فعالیت‌های ورزشی و رعایت شالوده اصول اخلاقی است. اختلافات ورزشی در حوزه فوتبال ممکن است در بعد کیفری، یا حقوقی (ناشی از مسئولیت مدنی یا نقض تعهدات قراردادی) باشد.در نظام حقوقی ایران برای حل و فصل اختلافات ورزشی دو شیوه پیش بینی شده است که یکی حل اختلاف از طریق مراجع قضایی و دیگری از طریق مراجع شبه قضایی (خود انتظام) صورت می‌گیرد. در خصوص فوتبال با توجه به پیش‌بینی رکن حقوقی در اساسنامه فدراسیون فوتبال و همچنین رأی دیوان عالی کشور، رسیدگی به دعوی در صلاحیت رکن قضایی فدراسیون قرار دارد. در عرصه بین‌المللی نیز نهادهایی به منظور حل و فصل اختلافات ورزشی وجود دارد. این مراجع شامل کنفدراسیون‌های فوتبال، مرجع حل اختلاف فیفا و دیوان داوری ورزش می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

 Field and Aims: Football has been commercialized and turned into an industry over time. The importance and global impact of football has led to large investments in this sport, which may lead to disputes. This form of disputes is known as sports disputes, and in the current research, we seek to investigate what is the origin of football disputes. And what methods are foreseen in the Iranian system and the international system to solve it?Method: The present research was carried out using a descriptive-analytical method.Finding and Conclusion: Sports disputes are a type of disputes that refer to professional sports that are directly in the field of sports law and include the rules governing sports, the organization of clubs, establishing discipline in the territory of each sport in order to force Athletes and those involved must obey the decisions and observe the limits and limitations of sports activities and observe the foundation of ethical principles. Sports disputes in the field of football may be criminal or legal (due to civil liability or violation of contractual obligations).In Iran's legal system, there are two ways to resolve sports disputes, one of which is through judicial authorities and the other is through quasi-judicial authorities (self-regulation). Regarding football, according to the provisions of the legal pillar in the constitution of the football federation and also the judgment of the Supreme Court of the country, handling the lawsuit is within the jurisdiction of the judicial pillar of the federation. In the international arena, there are institutions to resolve sports disputes. These authorities include football confederations, FIFA Dispute Resolution Authority and the Court of Arbitration for Sport. 

منابع و مأخذ:

- جامپون، جونیور؛ والتر، جی. (1376). مبانی حقوق ورزش‌ها، مسئولیت مدنی در ورزش. ترجمه حسین آقایی نیا. دادگستری.

- سبحانی، محمدرضا؛ جعفری، جلال؛ تیموری، جلال. (1400). جرم‌زدایی و قضا زدایی در پرتو حل و فصل اختلافات کیفری از طریق میانجیگری: با نگاهی به نقش پلیس. پژوهش‌های جرم‌شناختی پلیس، 2(4)، 65-47.

http://cr.jrl.police.ir/article_97714.html?lang=fa

- شیروی، عبدالحسین. (1391). داوری تجاری بین‌المللی. چاپ پنجم. سمت.

- صلح چی، محمدعلی؛ نژندی منش، هیبت اله. (1396). حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات بین‌المللی. میزان.

- قاسم‌زاده، سید مرتضی. (1387). الزام‌ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد. میزان.

- قربان‌زاده، محمد. (1400). بررسی جایگاه داوری اختلافات ورزشی در نظام حقوقی ایران. سومین کنفرانس ملی ارتباطات ورزشی: سواد ارتباطی و سواد رسانه‌ای در ورزش. شیراز.

- کاتوزیان، ناصر (1396) وقایع حقوقی، مسئولیت مدنی، تهران: انتشارات گنج دانش

- کدخدایی، یعقوب. (1392). بررسی تطبیقی حل و فصل اختلافات بازیکنان و باشگاه‌های ورزشی فوتبال. [پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی].

- مافی، همایون؛ شهلایی، فراز. (1396). چالش‌های تأسیس دیوان ملی داوری ورزش: بررسی تطبیقی با دیوان داوری ورزش. پژوهش حقوق عمومی، 18(54)، 60-35.

https://qjpl.atu.ac.ir/article_7427.html

- مصلحی، حسین‌علی؛ صادقی، محسن. (1383). نگاهی به شیوه‌های جایگزین حل و فصل اختلاف (ADR). نامه مفید، 7(46)، 150-123.

https://law.mofidu.ac.ir/article_239563.html

- میر عباسی، سید باقر؛ سادات میدانی، سید حسین. (1393). دادرسی‌های بین‌المللی. چاپ پنجم. جنگل.

- وکیل، امیر ساعد؛ اسکندری، امیرارسلان. (1394). تشکیل نهاد داوری ملی ورزش در پرتو جایگاه داوری در حل و فصل اختلافات ورزشی. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 15(35)، 19-1.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=316376

- Chereji, C.R. (2013). Negociere si Mediere in Organizatii publice, Bucureşti: Tritonic.

- CHEREJI, C. R., & POP, A. G. (2014). Community mediation. A model for Romania. Transylvanian Review of Administrative Sciences, 10(41), 56-74.‏

https://rtsa.ro/tras/index.php/tras/article/view/156

- Healy, D. (2005) Sport and the Law, University of New South Wales Press

Zhao, X., Lynch Jr, J. G., & Chen, Q. (2010). Reconsidering Baron and Kenny: Myths and truths about mediation analysis. Journal of consumer research, 37(2), 197-206.‏

https://academic.oup.com/jcr/article-abstract/37/2/197/1813998

- McLaren, R. H. (2000). The Court of Arbitration for Sport: An Independent Arena for the World's Sports Disputes. Val. UL Rev., 35, 379.‏

https://heinonline.org/hol-cgi-bin/get_pdf.cgi?handle=hein.journals/valur35&section=15

- Reilly, L. (2012). Introduction to the Court of Arbitration for Sport (CAS) & the Role of National Courts in International Sports Disputes. An Symposium

- Findlay, H. A., & Mazzucco, M. F. (2010). Degrees of intervention in sport-specific arbitration: Are we moving towards a universal model of decision-making. Yearbook on Arbitration and Mediation, 2.‏