بی‌بی‌کوکب بختیار دختر نصیرخان سردار جنگ بختیاری و همسر فتحعلی‌خان سردار معظم بختیاری یکی از زنان فرهنگ‌دوست و دانش‌پرور تاریخ معاصر ایران می‌باشد. او نخستین بانوی ایرانی است که با مسافرت به اروپا و بازدید از شهرها و کشورهای مختلف خاطرات و وقایع سفر خود را به رشته‌ی تحریر درآورد. این بانوی ادب‌دوست در سفرنامه خود نشان داده است که فریب مظاهر و ظواهر عوام فریب فرنگستان و مغرب زمین را نخورده و در این سفرنامه‌ی به هویت و فرهنگ ملی و مذهبی خود وفادار مانده و از آن دفاع کرده است. بی‌بی‌کوکب بختیار همچنین در طی انقلاب مشروطه و تاریخ معاصر ایران در قلعه‌ی اختصاصی خود به نام دزک در چهارمحال بختیاری میزبان عده‌ای از رجال فرهنگی، ادبی و سیاسی روزگار خود بود که از جمله میتوان از دکتر مصدق سیاستمدار تاریخ معاصر ایران نام برد. پرونده مقاله

مغیره بن شعبه یکی از نخبگان عرب از قبیله ثقیف میباشد، که در بسیاری از جریانات مهم صدر اسلام، خالق نقش های موثری بوده است. از آنجایی که منابع مختلف بیشتر از مغیره بعنوان یک سیاست مدار کهنه کار نام برده اند، تاکنون هیچ پژوهش مستقلی درزمینه عملکرد نظامی اوصورت نگرفته است. در حالی که برای شناخت دقیق افکارو اندیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مغیره، باید به فعالیت های نظامی او نیز توجه کرد. زیرا بنا برپاره‌ای مستندات، مغیره علاوه برحضور در عرصه های سیاسی و اجتماعی، در بسیاری از غزوات صدر اسلام پیامبر(ص) را همراهی نموده، ودر جنگ های برون مرزی نیز برای مقابله با دو امپراطوری ایران و روم نیز در فتوحات بزرگی چون قادسیه، نهاوند و همدان که منجر به تصرف کامل ایران شد، حاضر بوده است.که این حضور تاثیرات محسوسی بر عملکرد او در دوران صدارتش در بصره و کوفه بر جا گذاشته‌ است. عده ای پیشرفت او را در عرصه مدیریت، مدیون حضوراو درجبهه‌های خارج از شبه جزیره وآشنایی او با فرهنگ ایرانی ورومی می‌دانند. اکنون در این پژوهش در پی پاسخ به این سوال هستیم که مغیره بن شعبه چه نقشی در فتوحاتی که منجر به فتح ایران شده را برعهده داشته است؟ بر اساس این فرضیه به نظر میرسد مغیره مسولیت هیات مذاکره کننده قبل از جنگ قادسیه را بر عهده داشته و در فتح نهاوند و همدان در کسوت فرمانده ای عالی رتبه حاضر بوده است. پرونده مقاله

رشد و گسترش دانش پزشکی در تمدن اسلامی تنها مرهون پزشکان مسلمان نیست، چراکه پزشکان غیر مسلمان نیز در شکل‌گیری و شکوفایی این دانش سهم داشته‌اند. واکاوی سهم پزشکان غیر مسلمان در پزشکی دوره اسلامی از راه بررسی کمی و کیفی آثار آنان در سه حوزه ترجمه، درمان وتألیف امکان‌پذیر است. بنابر بررسی آماری کتابهای ترجمه شده علوم طبی ونزدیک به نیمی از پزشکان حاذق و مشهور شاغل در دربار خلفای جهان اسلام، مسیحی، یهودی و بعضاً صابئی و سامری بودند. نیاز خلفا و درباریان به درمانگر، کمبود پزشکان حاذق مسلمان به نسبت پزشکان غیرمسلمان، و تساهل و تسامح خلفا و مصونیت نسبی این پزشکان زمینه ساز حضور آنان در دربار خلفای اسلامی بود. از سوئی حضور این پزشکان در دربارها افزون بر درمانگری، نتایج و آثار دیگری، از جمله گسترش و پیشرفت دانش پزشکی را در پی‌داشت . این پژوهش در صدد است با اشاره به راههای انتقال طب سایرملل به حوزه تمدن اسلامی و نقش اطبای آنها در توسعه دانش پزشکی جهان اسلام و زمینه های تأثیرپذیری پزشکان مسلمان از این حوزه را بررسی کند. یافته های اساسی این پژوهش نشان می دهد، که از دوره عباسیان به بعد، مسلمانان به طور مستقیم و غیرمستقیم، به اخذ و اقتباس علم پزشکی ملل مختلف پرداخته اند و در کنار تأثیرپذیری از آنها، در برخی از شاخه ها، همچون پزشکی، درمان ، گیاه شناسی و داروسازی از ایشان متأثر گردیده اند. پرونده مقاله

تشویق بی نظیر اسلام به فراگیری علوم از جمله تأکید فراوان بر بهداشت وسلامت جسم وروان، مسلمین را واداشت تا به علم طب بیش از دیگر علوم اهمیت قائل شوند و آنرا از شریفترین علم ها به شمار آورند. لذا به برکت تعالیم اسلامى مسلمانان به توفیقات بزرگى در امور ترجمه ، علم طب و تألیف متون پزشکى دست یافتند، که این امور موجبات ظهور متفکران ومحققان منحصر به فردی در جهان اسلام گردید تا با شیوه های ابداعی خویش در درمان بیماری ها و نیز با تألیفات گرانقدر خود سهم و نقش قابل توجهی را در توسعه دانش پزشکی وبه تبع آن تمدن اسلامی بعمل آوردند .منابع تاریخی نشان از این دارد که طب در تمدن اسلامی حائز مقام شامخی بوده و اسلام و تمدن اسلامی به پیشرفت علم پزشکی و جنبه های مختلف آن، چه بصورت مستقیم و چه غیر مستقیم به دیگر ملتهای متمدن کمک کرده است. پرونده مقاله

زیادبن‌عبید یکی از سه ضلع مثلث مشاورین معاویه بود که تا پایان دوره خلافت خلیفه سوم، فقط کار دبیری بصره را برعهده داشت. و به محض ورود امام‌علی(ع) به عرصه خلافت با ارتقاء جایگاه، خود مسند امارت فارس را با منابع عظیم ثروت در دست گرفت. وی بعنوان یکی از چهار داهی مشهور عرب، مشهوربود و با تکیه بر درایت و هوش سرشارخود توانست، جایگاه خود را بعنوان یکی از قدرت‌های بزرگ منطقه تثبیت نماید. اما دیری نپایید که وی به طمع دستیابی به آرزوی دیرینه خود و بدست آوردن خلافت شام، با وساطت سفیر معاویه(مغیره‌بن‌شعبه) و بدون توجه به نصایح امام‌علی، با قبول الحاق نسب خود به ابوسفیان، برادر معاویه شد. و گمان می‌کرد، با پذیرش این استلحاق، بزودی در حلقه اول رقیبان ولایت‌عهدی قرار خواهد گرفت. اما در نهایت او نه تنها به حکومت شام نرسیده بلکه مرگ زود هنگام زیاد قبل از خلیفه، مسیر ولایت عهدی یزید را نیز هموار نمود. محقق دراین مقاله به طرح این سوال می پردازد که تاثیر اندیشه و انگیزه زیاد، در شکل‌گیری و پیشبرد روند استلحاق و نقش مغیره در آن چه بوده است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت بنظر میرسد انگیزه زیاد در استلحاق نسب خود به ابوسفیان نیل به قدرت بوده و مغیره نیز نقشی کلیدی در این الحاق برعهده داشته است. روش تحقیق نیز توصیفی بوده که با استفاده از منابع و اطلاعات کتابخانه‌ای گردآوری شده است، پرونده مقاله

علی ابن ابیطالب، بعد از قیام مسلمانان علیه خلیفۀ سوم عثمان، با انتخاب مردم جامعه اسلامی بعنوان خلیفه چهارم تعیین گردید. هنگام این انتخاب، جبهۀ مخالفین بلافاصله در مقابل آن قرار گرفت، اتحاد گروه اشراف قریش در رأس این مخالفین قرار داشت. در این جبهه نقش عبدالله بن زبیر در کنار پدر و شریک پدرش طلحه و خاله او عایشه بسیار مشهود و عیان است. اهمیت تحقیق بررسی مخالفت ابن زبیر و دلایل آن و سرانجام این مخالفت، هدف تحقیق پی بردن به این مخالفت با طرح این سؤال: نقش عبدالله ابن زبیر در مقابله با خلافت امام علی(ع) چگونه بود؟ فرضیه مطروحه: عبدالله ابن زبیر بر اساس لجاجت، حسادت، عناد و جاه طلبی و قدرت طلبی و مخالفت با برنامه سیاسی و اقتصادی امام علی(ع) به مقابله برخاست، اما در این امر شکست خورد. دستاورد مقاله: عبدالله ابن زبیر به عنوان یک فرد جاه طلب که در طلب قدرت و رسیدن به رأس هرم خلافت بود، تمام اهتمام خود را بر آن قرار داد تا با ایجاد یک جبهه متحد خلیفه علی ابن ابیطالب را از قدرت براندازد، جنگی را علیه امام ترتیب داد. وی در این جنگ شکست خورده و در اهدف خود ناکام ماند. پرونده مقاله

چکیده حاضر جلوه ای ازروشهای تربیتی فرزندان توسط حضرت فاطمه (س) است که با توجه به اینکه منطبق بر دستورات الهی و قرآنی و نیز الگو پذیری از شیوه پیامبر اکرم(ص) می باشد .لذا شیوه های تربیتی آن بانو ،الگویی برای تربیت فرزندان باشد،این پژوهش به روشهای تاریخی و براساس شیوه های توصیفی و تحلیلی و براساس اطلاعات کتابخانه ای تدوین گردیده،و در پاسخ به این پرسش می باشد ،که منشا سرچشمه اصول تربیتی در کلام و عمل حضرت فاطمه (س) چه بوده است؟فرضیه مطرح در این پژوهش این است که روش حضرت فاطمه (س) در خانه وحی تاثیر پذیری آن بانو از کلام وحی و روش تربیتی پدر بزرگوار و مادر ارجمندش باعث شد که خودش در مقام مادر در تربیت فرزندانش موفق بشود،دستاورد پژوهش ما را رهنمون میسازد که حضرت فاطمه(س) به عنوان همسر ونیز مادر به صورت عملی الگویی تربیتی صحیحی برای فرزندانش شد،که بعدها این نتیجه تربیتی را در زندگی فرزندانش مشاهده می کنیم. پرونده مقاله

از سال 1284هـ ق که اولین ایلخانی بختیاری طی فرمانی از جانب ناصرالدین شاه منصوب گردید تاانقلاب مشروطیت، روابط پرفراز و نشیبی میان شاهان قاجار و ایلخان های بختیاری شکل گرفت که برآمده ازیک سلسله عوامل بود. عوامل پنج گانهای همچون چگونگی برقراری نظم و امنیت ایلی و فرا ایلی، نحوه جمعآوری مالیات و پرداخت آن به خزانه دولت قاجار، کیفیت دادن سوار به دولت و کمک به آن در جنگ هایداخلی و خارجی، برقراری روابط دوستانه با شاه و مقامات قاجاری و سرانجام مسئله قدرت یابی بیش از اندازهیک ایلخانی، از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر روابط ایلخانی بختیاری و شاه قاجار بوده است. در این پژوهشنقش و تأثیر هر کدام از این عوامل مورد بررسی و سنجش قرار گرفته و روشن می گردد که مسئله قدرتیابی فراتر از حد ایلخانی بختیاری که شاه و دربار قاجار را به هراس افکنده بود بیشتر از سایر عوامل بر چگونگیروابط طرفین و بویژه سرنوشت یک ایلخان تأثیرگذار بوده است پرونده مقاله

چکیدهمغیره بن شعبه به یکی ازدهات عرب مشهور است .او ازجمله شخصیت های تاثیر گذار در روند حوادث تاریخ صدر اسلام می باشد .از آنجایی که وی در امور مختلف ایفا گر نقش های کلیدی بوده است . محقق قصد دارد تا عملکرد مغیره را با استناد به منابع اصلی ، مورد بررسی قرار دهد ، تا نقش سیاسی واجتماعی او را در صحنه های پنهان وپیدای دوران خلافت معاویه مورد کنکاش قرار دهد. مغیره در دوره پیامبر در ردیف صحابی وی قرار گرفت اما پس از رحلت آن حضرت با چرخشی سیاسی ، به حمایت همه جانبه از خلفای راشدین مبادرت نمود و پس از آنکه معاویه عنان قدرت را بدست گرفت ، وی ضمن همسو کردن سیاست های خود با معاویه، بمنظور تثبیت پایه های حکومت اموی نخست در ماجرای استلحاق تلاش نمود و سپس پیشنهاد ولایت عهدی یزید را مطرح و تبلیغات آنرا برعهده گرفت .از اینرودر این جستار در صدد پاسخگویی به سوال اصلی میباشد.اندیشه وعملکرد مغیره بن شعبه چه تاثیری بر روند تثبیت وتداوم خلافت معاویه بن ابوسفیان و یزید گذاشته است ؟ در پاسخ به سوال فوق الذکر این فرضیه مطرح می شود که : بررسی گزارش های مورخین حاکی از آن است که اندیشه وعملکرد مغیره بن شعبه نقش قابل ملاحظه ای بر تثبیت وتداوم پایه های خلافت معاویه و یزید بر جای گذاشته است . روش این پژوهش توصیفی تحلیلی وبر اساس داده های کتابخانه ای می باشد . پرونده مقاله

آل زبیر در خلأ قدرت که در پی سقوط حکومت آل سفیانیان و جنگ قدرتی که مابین امویان پیش آمده بود استفاده کرده و قیام خود را علیه امویان آغاز نمودند. در مدت زمانی 15 ساله علیه آل اموی جنگیدند. در این بین نیروی خوارج که خود به عنوان یک نیروی مخالف امویان بودند، مشروعیت امویان را منکر و با آن به جنگ پرداخته بودند.آنان در جهت مبارز با بنی امیه، برای اتحاد با زبیریان پیش قدم شدند تا متحد با دشمن مشترک بجنگند، اما در یک تضاد عقیدتی اتحادشان متلاشی شد بدان گونه که جنگ ما بین آنها اجتناب ناپذیر شد. اهمیت تحقیق برای شناخت چگونگی این وضعیت و سر انجام روابط آنان است. هدف تحقیق پی بردن به اختلافات با طرح این سؤال. اتحاد خوارج با آل زبیر بر چه منوالی و چه نتایجی را به بار آورد.فرضیه اتحاد این دو طیف در مبارزه با امویان منجر گردید، اختلاف و تضاد شدید عقیدتی و بینشی که ما بین آنان پیش آمد منجر به متلاشی شدن اتحاد گردید. پرونده مقاله

دیوانسالاری به عنوان یکی از نیازمندیهای استمرارساختار سیاسی حکومت، در تثبیت اقتدار خلافت اموی نقش بسزایی داشته است .نظام اداری و تشکیلات دیوانی بر ساختار سیاسی تاثیر گذار و ارتباط متقابل با یکدیگر داشتند. در دوران قدرت یابی امویان، متناسب با گسترش قلمرو اسلامی و احساس نیاز حکومت مرکزی به ایجاد نظم و نیز کنترل بخش های مختلف ممالک فتح شده، دیوانسالاری گسترش یافت. به این ترتیب اقتدار سنتی پدرسالاری امویان با استخدام عناصر غیر عرب و بهره گیری از تشکیلات اداری به نظام سیاسی پاتریمونیال تحول یافت، اما تکامل تشکیلات دیوانسالاری دودمان اموی با موانع متعددی همراه شد. با پیدایش نظام اداری در دوره اموی و تداوم قدرت بنی امیه تا حدود یک قرن و نیز با توجه به تکامل این نظام اداری در دوره بعد از امویان، بنابراین این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی، مبتنی بر داده های کتابخانه ای و براساس مفهوم اقتدارسنتی وبر به واکاوی نقش، تأثیر و رابطه متقابل دیوان سالاری و اقتدار سیاسی در استمرار قدرت خلافت اموی می پردازد؟. یافته های این پژوهش نشان میدهد که حکومت امویان با اقتباس از نظام اداری امپراتوری های ساسانی و بیزانس، مشخصات پاتریمونیالیسم یافت، اما اختلاف های مذهبی، مشکلات داخلی و عدم اعدالت اجتماعی مانع ارتقای دیوانسالاری در این دوره بود. پرونده مقاله