زمینه و هدف: مناطق حفاظت‌شده در کشور به دلیل کاهش کیفیت نیازمند پایش و اقدامات حفاظتی هستند. لذا در این راستا مدل تخریب با کمی کردن فعالیت‌های انسانی، می تواند کاربردی باشد. این تحقیق با هدف ارزیابی اثرات محیط زیستی توسعه بر منطقه حفاظت شده باغ شادی با استفاده از مدل تخریب در سال 1399صورت گرفت.روش بررسی: برای اجرای این مدل در منطقه مورد مطالعه، ابتدا منطقه به 406 پیکسل‌ با مقیاس 1:50000 و در ابعاد 500 * 500 سانتی متر تقسیم شد. با استفاده از نقشه‌های موجود، مشاهده میدانی و نظر کارشناسان 8 عامل تخریب در کل منطقه شناسایی و شدت آن‌ها تعیین گردید.یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد از بین عوامل تخریب شناسایی شده، فعالیت های گردشگری بیشترین تخریب را در منطقه حفاظت شده باغ شادی داشت. در ادامه آسیب‌پذیری اکولوژیکی منطقه با استفاده از نقشه‌های شیب، جهت، ارتفاع، اقلیم، عمق خاک، تراکم پوشش گیاهی، دما، باران، کاربری اراضی با ابزار GIS محاسبه و به لحاظ شدت طبقه‌بندی گردید. پس از محاسبه تراکم فیزیولوژیک، ضریب تخریب در هر یک از پیکسل‌ها محاسبه و بر اساس نظریه فازی در 6 طبقه و 3 دسته طبقه بندی شد. سپس کلیه شبکه ها از نظر شدت و میزان تخریب با یکدیگر مقایسه و کل منطقه به سه پهنه مستعد توسعه بیش تر، نیازمند بازسازی و نیازمند اقدامات حفاظتی تقسیم شد.بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد به لحاظ کیفیت سرزمین، 83/27 درصد از منطقه در طبقه مستعد توسعه بیش تر (طبقه دوم)، 22/35 درصد در طبقه نیازمند بازسازی در طبقه اول، 31/29 درصد در طبقه نیازمند بازسازی در طبقه دوم، 64/7 درصد در طبقه نیازمند اقدامات حفاظتی (طبقه اول) قرار دارد. پرونده مقاله

زمینه و هدف: افزایش آلودگی های ناشی از رشد جمعیتی و بروز انواع فشار های روحی و روانی ناشی از آن، فضای سبز را به عنوان نیاز زیست‌محیطی، جسمی و روحی مطرح کرده است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی وضعیت پارک‌ها و فضای سبز شهری در شهر اردکان با استفاده از مدل الکتره انجام شده‌است. روش بررسی: این مطالعه بر اساس روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، بررسی های میدانی و با استفاده از مدل الکتره صورت گرفت.در این روش شاخص های کمی و کیفی مورد استفاده و با مقایسات زوجی میان گزینه ها رتبه بندی شدند و با پیاده سازی روش الکتره به صورت گام به گام و استفاده از فاکتور های مساحت، فضای سبز و زیبایی، فاصله تا مرکزشهر، امنیت،کیفیت امکانات و تاسیسات و کیفیت وسایل و تجهیزات به رتبه بندی 5 پارک و فضای سبز شهری اردکان پرداخته شد و عملکرد شهرداری مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد از بین پارک های مورد بررسی، پارک فرهنگیان واقع در خیابان صدرآباد- شهرک ولیعصر، درمقایسه با چهار پارک دیگر، توانسته است عملکرد بهتری را از خود نشان و شاخص های مورد بحث را به خود اختصاص دهد.اینپارک،19000 مترمربع مساحت دارد و مجهز به ایستگاه سلامتی و تفریحی است و فاصله آن تا مرکز شهر(میدان 15 خرداد)، 6/3کیلومتر است. بحث و نتیجه گیری: ارزیابی پارک ها و فضای سبز شهری شهر اردکان نشان می دهد در برنامه های توسعه فضایی توجه به فضای سبز، برای دست یابی به توسعه متعادل و پایدار امری ضروری است از نتایج این بررسی می توان در برنامه ریزی های فضای شهری به طور گسترده استفاده کرد. پرونده مقاله

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف دست‌یابی به ارزیابی جامع توانمندی ها و امکان‌سنجی توسعه اکوتوریسم پایدار در پناهگاه حیات وحش دره انجیر و نی باز با استفاده از مدل هیبریدی سوات و تحلیل شبکه‌ای انجام شده است. روش پژوهش: این بررسی در قالب پرسش‌نامه‌هایی که جامعه‌ی آماری آن بالغ بر30 نفر از کارشناسان و افراد بومی منطقه بود با روش نمونه‌برداری گلوله برفی تکمیل شد و در نهایت با استفاده از ماتریس سوات ضمن بررسی نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید در بخش اکوتوریسم پایدار راهبردها برای مقابله با این تهدیدها و بهره‌گیری از فرصت‌ها برای اکوتوریسم پایدار ارایه شد سپس با استفاده از مدل تحلیل شبکه ((ANP به اولویت سنجی عوامل محیط درونی و بیرونی و تعیین ارزش‌های نهایی در قالب راهکارهای SO,WO,ST,WT پرداخته شد. یافته ها: نتیجه نهایی از ارزیابی عوامل داخلی و خارجی در قالب استراتژی تهاجمی است تا بتوان از فرصت‌ها و نقاط قوت به نحو احسن استفاده نمود همچنین نتایج حاصل نشان داد راهبردهای تنوع بخشی، بازنگری و تدافعی به ترتیب در مراحل بعدی قرار دارند. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از راهبردها با بهره‌گیری از مدلANP نشان می‌دهد که در برنامه‌ریزی برای توسعه پایدار اکوتوریسم منطقه راهبرد تهاجمی در اولویت قرار دارد و برای توسعه پایدار این منطقه باید از قابلیت های طبیعی، جذابیت‌ها و چشم اندازهای منطقه استفاده کرده و با تبلیغات بیش‌تر منطقه و ایجاد پروژه های بین المللی مثل پروژه یوزپلنگ اکوتوریسم منطقه را حفظ و توسعه دهیم از نتایج این مطالعه می توان در اجرای اقدامات حفاظتی و مدیریتی جهت کاربرد هر چه بیش‌تر صنعت اکوتوریسم در زیستگاه‌های استان یزد استفاده ‌نمود. پرونده مقاله

زمینه و هدف: منطقه حفاظت شده می‌تواند زمینه‌های وسیع و گسترده‌ای را جهت توسعه صنعت گردش گری در اختیار دستگاه‌های برنامه‌ریزی، اجرایی و مردم محلی قرار دهد. در این پژوهش به شناسایی پتانسیل های گردش گری منطقه حفاظت شده اشترانکوه و ارایه راهکارهای مناسب جهت توسعه گردش گری پرداخته شده است.روش بررسی: با استفاده از مدل SWOT، پس از بازدیدهای میدانی، مصاحبه با کارشناسان و جوامع محلی، نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید شناسایی شدند و در قالب پرسش نامه بین کارشناسان، محیط بانان و گردش گران توزیع شدند سپس وزن دهی و اولویت بندی معیارها و زیر معیارها توسط ماتریس AHP به منظور ارایه راهبردها در جهت توسعه گردش گری انجام شد.یافته ها: نقاط قوت با امتیاز وزنی 313/0، نقاط ضعف با امتیاز وزنی 376/0، فرصت ها با امتیاز وزنی 148/0، تهدیدها با امتیاز وزنی 163/0، ارزیابی گردید. برای تعیین استراتژی ها، راهبرد تدافعی با امتیاز وزنی 539/0 دارای بیش ترین امتیاز و راهبرد بازنگری، راهبرد تنوع و راهبرد تهاجمی به ترتیب در رتبه های بعدی قرار گرفتند.بحث و نتیجه گیری: وضعیت کنونی گردش گری منطقه حفاظت شده اشترانکوه با قابلیت ها و استعدادهای بالقوه ی آن تناسبی ندارد و برای حفاظت واقعی از این منطقه ضروری است گردش گری پایدار به صورت برنامه ریزی شده صورت گیرد. پرونده مقاله

زمینه و هدف: حوزه آبخیز سد زاگرس در استان کرمانشاه در شهرستان‌های دالاهو، سرپل ذهاب، اسلام‌آباد غرب و گیلان‌غرب محصور است و در دهه گذشته تغییرات شدید کاربری اراضی را تجربه کرده است. هدف مطالعه، بررسی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از سنجه¬های اکولوژی سیمای سرزمین، به علت تغییر جنگل¬های بلوط زاگرس و ارائه داده¬ها و نبود زمین کشاورزی و فرسایش خاک و سیلابی بودن منطقه بوده است. روش بررسی: در این مطالعه از تصاویر ماهواره لندست 8 در سال‌های 2010 و 2020 استفاده شد. پس از انجام پیش¬پردازش¬های لازم برای تصاویر، نمونه¬های تعلیمی به کمک تصاویر رنگی کاذب(FCC) و شاخص پوشش¬گیاهی(NDVI) شناسایی شدند. طبقه‌بندی به کمک 730 نقطه تعلیمی از طبقات کاربری کشاورزی، جنگل، مراتع و مناطق مسکونی به روش‌های شبکه عصبی -مصنوعی(ANN)، ماشین¬بردار پشتیبان(SVM) و تئوری حداکثر احتمال(Maximum Likelihood) انجام گرفت. سنجه‌های سیمای سرزمین در دو سطح کلاس و سیمای سرزمین به کار گرفته شد و تغییرات رخ‌داده در سیمای سرزمین کمی شد. پس از محاسبه تغییرات با استفاده زنجیرهMarkov پتانسیل تغییرات بین کاربری‌های مختلف برای سال 2030 به دست آمد. یافته¬ها: براساس نتایج، کاربری کشاورزی در سال 2010 مساحت 43/23933 هکتار داشت که به 09/25344 هکتار در سال 2020 افزایش پیدا کرد، که نشان‌دهنده غالبیت این کاربری در تغییرات رخ‌داده است. کاربری جنگل و مراتع روندی کاهشی داشتند. سنجه‌های سیمای سرزمین در حوزه نیز آشکارکننده تغییرات محسوس در سطح کلاس و سیمای سرزمین بود. متریک آنتروپی بی‌نظمی و آشفتگی در مرز کاربری‌های طبیعی مانند جنگل‌ها و مراتع از سال 2010 تا 2020 روندی افزایشی داشته است. سنجه تعداد لکه(NP) و سنجه پیوستگی(CONTAG) نشان دادند که تغییرات رخ‌داده در محدوده سد زاگرس به سمت تکه‌تکه-شدگی سیمای سرزمین و همچنین کاهش پیوستگی آن بوده است. بحث و نتیجه¬گیری: روند آینده تغییرات کاربری اراضی به سمت غالبیت کشاورزی و کاهش اراضی طبیعی میل خواهد کرد که لازم است دستگاه‌های اجرایی متولی کنترل بیشتری بر روی تخریب اراضی طبیعی حاشیه زمین‌های کشاورزی داشته باشند. پرونده مقاله

زمینه و هدف: جوامع امروز برای نیل به اهداف توسعه پایدار بایستی افراد جامعه با دانش محیط زیست خود آشنا باشند که از بنیادی ترین راه حل ها آموزش آن در تمامی مقاطع آموزشی می باشد. هدف از این پژوهش سنجش میزان تأثیر گذاری آموزش بر ارتقاء دانش محیط زیستی معلمان و دانش آموزان متوسطه ی اول شهر بم است.روش بررسی: بدین منظور در پژوهش حاضر تأثیرات آموزش محیط زیست هم برای کارکنان آموزش دهنده (معلمان) و هم دانش آموزان تحت دو پرسشنامه که توسط محققان این پژوهش تدوین شده، در مقطع متوسطه ی اول بررسی گردید. روش کار پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی انجام گرفت و جمع آوری اطلاعات از طریق تکمیل پرسشنامه برای دو گروه معلمان و دانش آموزان مقطع متوسطه اول، صورت گرفت. پاسخ ها بر اساس طیف لیکرت به صورت 5 گزینه ای (خیلی زیاد تا خیلی کم) و جامعه آماری این تحقیق از طریق آزمون تحلیل عاملی برای معلمان 72 نفر و برای دانش آموزان 180 نفر مشخص شد. برای تجزیه و تحلیل عامل ها از سه آزمون کیزر- میر- اوکلین و آزمون بارتلت استفاده شد. داده های به دست آمده از نرم افزار SPSS استفاده شد.یافته ها: ضریب پایایی برای هر دو گروه قابل قبول بود. نتایج حاکی از آن است که رفتار های محیط زیستی دانش آموزان به همراه آموزش های محیط زیستی تئوری-عملی صحیح از اهمیت یکسانی برخوردار هستند، همچنین ارتقاء دانش محیط زیستی معلمان در ایجاد رفتار و نگرش مثبت در دانش آموزان تأثیر دارد.بحث و نتیجه گیری: بنابراین برای نیل به هدف بالا بردن آگاهی و آموزش محیط زیست در بین افراد یک جامعه بایستی این آموزش ها به هر دو گروه دانش آموزان و آموزش دهندگان (معلمان) داده شود. پرونده مقاله

زمینه و هدف: در دنیای امروز افزایش جمعیت و سیر صنعتی شدن بدون در نظر گرفتن توان سرزمین ها، فشار هایی را بر محیط زیست اعمال کرده و باعث بر هم زدن توازن طبیعت، ایجاد چالش های محیط زیستی و تاثیر بر کیفیت زندگی بشر امروز شده است. بادروبی فرآیندی پیچیده است که به شکل‌های مختلف چون کنده شدن، انتقال، دانه بندی، سایش و در نهایت رسوب انجام می گیرد. یکی از مهم ترین بحران های محیط زیستی در مناطق خشک و نیمه خشک، پدیده مخرب بیابان زایی و بادروبی هست که وقوع طوفان های گرد و غبار و حرکت ریز گردها از پیامد های آن محسوب می شود. هدف از این تحقیق ارزیابی اثرات بادروبی در شهرستان ریگان در بخشهای اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی با استفاده از مدل DPSIR است. از آنجایی که بادروبی یکی از مشکلات اساسی در منطقه ریگان است، لذا برای چاره اندیشی و رفع این مشکل لازم است که زنجیره ای از روابط علت-معلولی دخیل در سه محیط اقتصادی، اجتماعی و محیط زیست منطقه ترسیم گردد.روش بررسی: به منظور اجرای این تحقیق ابتدا سه شاخص از سه محیط، اقتصادی، اجتماعی و محیط زیست انتخاب شد سپس اطلاعات مورد نیاز از سازمان های مربوطه جمع آوری گردید در مرحله بعد اطلاعات هر یک از آن شاخص ها در چارچوب DPSIR قرار گرفتند و زنجیره ای از روابط علت-معلولی در ارتباط با آن شاخص ها نشان داده شد.یافته ها: نتایج تحقیقق حاکی از آن است که خسارات وارده به بخش کشاورزی ناشی از پدیده گردوغبار از سال 1386 تا 6 ماه اول سال 1397 روند صعودی داشته است. در بخش اجتماعی با توجه به دستگاه سنجش ذرات معلق (pm) در دو ماه فروردین و اردیبهشت سال 1397 روز های پاک انگشت شمار بودند و بر اساس آمار مرکز بهداشت میزان مراجعه افراد ناشی از مشکلات تنقسی به مراکز درمانی زیاد بوده است . هم چنین در بخش محیط زیست، در منطقه ریگان وسعتی بالغ بر 158200هکتار کانون بحرانی با شدت زیاد شناسایی شد و تنوع زیستی منطقه را به ویژه درختان کهور ایرانی، تحت تاثیر قرار داده است.بحث و نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهد، که پدیده ی بادروبی در منطقه ریگان با مدیریت نادرست انسان و بهره کشی از محیط همانند یک پس خور مثبت به این پدیده دامن زده است و آثار نامطلوبی را از جمله طوفان های گردوغبار را ایجاد کرده است. پرونده مقاله

هجوم گونه‌های غیربومی بزرگ‌ترین تهدید برای تنوع زیستی در جهان است که نقش عمده ای در تغییرات جهانی دارد. در مطالعه حاضر به معرفی برخی از اثرات نامطلوب ورود گونه گیاهی غیربومی سنبل آبی به اکوسیستم حساس و شکننده آبی و روش‌های رایج بررسی خطرات ناشی از این اثرات بر محیط زیست اشاره شده است. بدین منظور با استفاده از یک‌سری جستجوهای اینترنتی و کتابخانه‌ای به گردآوری مطالب ارزنده ای پرداخته شده است. ابتدا کلیاتی در زمینه رویکرد ارزیابی ریسک زیست محیطی ورود گونه مهاجم به یک اکوسیستم آبی بیان شده است، سپس به مهم‌ترین اثرات نامطلوب که گونه مهاجم سنبل آبی در یک اکوسیستم آبی می‌تواند به جای بگذارد و همچنین روند ارزیابی ریسک زیست محیطی رایج در مورد این گونه خاص به زبانی ساده و علمی اشاره گردید. مطالعات حاکی از آن داشت که مجموعه ای از عوامل اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی می‌تواند علاوه بر شناسایی گونه و پیامدهای زیست محیطی بر گونه‌های حساس، بومی و زیستگاه‌های حساس نیز موثر باشند. پرونده مقاله