پژوهش حاضر به کاوش معنای معماری خانه‌های بومی منطقه موکریان ایران برخاسته از حسیت و تجربه ادراکی می‌پردازد. هدف نهایی پژوهش، نگرش ناب به حس‌و‌خانه در‌جهت کشف رابطه عمیق آن‌ها‌و‌ بیان یک روش علمی برای هویدایی ادراک حسی معماری‌و تجربه ادراکی خانه توام با افشا‌نمودن‌و آشکارگی میزان درگیری حس‌ها با فضا‌و اهمیت خصایص هستندگی مستخرج از تجربه‌ادراکی در خانه‌های موکریان است. پژوهش، ابتدا با رویکرد پدیدارشناسی وسپس به‌روش توصیفی‌تحلیلی انجام‌گرفت و نظام تحلیل آن، روش‌ کیفی‌وکمی است‌و از روش هفت‌مرحله‌ای کلایزی و نرمافزار MAXQDA برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارائه مقوله هسته و از نرم‌افزار SPSS جهت سنجش آن استفاده شده ‌است. محقق با انجام مصاحبه‌های باز‌و عمیق‌و ثبت تحریرهای میدانی در‌ذیل سرفصل‌های تجربه زیسته و خصائص هستندگی نسبت به گردآوری اطلاعات در خصوص یکی از فضاهای خانه به نام مدبق(فضای پخت نان) اقدام نموده و تفاسیر مهم با مشارکت ساکنان و تاکید‌بر "ادراک حسی مدبق " و " ماهیت تجارب انسانی"، تحت 45 عبارت مهم و سپس نهایتا 9 تم معنی شناسایی‌و‌تدوین گردید. سپس، با یکپارچه‌کردن، مقایسه‌و‌تعمق پیرامون معیار‌های به‌دست‌آمده، یک مقوله هسته تحت عنوان " خانه موکریان‌‌‌:‌این‌همانی انسان، فضای انسان‌ساخت و محیط" به عنوان معنای حقیقی خاص خانه‌های منطقه موکریان ایران انتخاب گردید. یافته‌های پژوهش مبین این است که توام با حضور آگاهانه انسان در فضا، ادراک نهایی فضا بر اساس گستره آمیزه‌ای ازحس‌ها بدون برتری مشهود هیچ یک از آن‌ها (خصوصا بینایی) اتفاق می‌افتد و نهایتا عملا این شخصیت هستنده است که بر هستی فضای خانه و محیط آن رسوخ می‌کند وبا آن‌ها یکی می‌شود. پرونده مقاله