-
مقاله
1 - پدیدارشناسی سُویههای مکانی در بوطیقای فضای معماریداخلی؛ (موردپژوهی: مجموعۀ بازار تاریخی تبریز)معماری و محیط پایدار , شماره 4 , سال 1 , زمستان 1402در تشریح بنمایۀ پدیدارشناسی یک پدیده، بایستی به تفکیک بنیانهای متعددی پرداخت. ازجمله؛ بوطیقای فضای معماریداخلی، پویاییشناسی روحمکانی با آثار حسمکانی بهوضوح مشخصۀ دگردیسی این پدیداری است. بهطورخاص، دراین پژوهش ابعاد هنری و ساختار سُویههای مکانی بهشیوهای گسترده چکیده کاملدر تشریح بنمایۀ پدیدارشناسی یک پدیده، بایستی به تفکیک بنیانهای متعددی پرداخت. ازجمله؛ بوطیقای فضای معماریداخلی، پویاییشناسی روحمکانی با آثار حسمکانی بهوضوح مشخصۀ دگردیسی این پدیداری است. بهطورخاص، دراین پژوهش ابعاد هنری و ساختار سُویههای مکانی بهشیوهای گسترده و چندلایه موردواکاوی قرار میگیرد. این نوع از کُنش، به جزئیات زوایای مختلفِ پدیدار نمود مینهد. بدینسان، از موارد متعددی همچون تأثیرات جلوههای هنری و ارتباطبا سایر جنبههای محیطی مستفیض تا حداکثر افشای ارتباطاتِ پدیداری ممکنرا فراهم سازد. پژوهش موردتبیین؛ دراینراستا موردواکاوی ژرف قرارگرفته و در پاسخ به سؤال-که آیا پدیدارشناسی سُویههای مکانی در بوطیقای فضای معماریداخلی مجموعۀ بازار تاریخی تبریز، بهعنوان یک جنبۀ کلیدی از میراثفرهنگیتاریخی، میتواند نقش مؤثری در حفظ پایداری این فضا باتأکیدبر هویتواحد در رویکرد معاصر ایفاء کند؟ بافرض اینکه پدیدارشناسی سُویههای مکانی در بوطیقای فضای معماریداخلی مجموعۀ بازار تاریخی تبریز، باتمرکزبر جوانب بسترمکانی و ارتباطبا میراثفرهنگی، یک چارچوب مفهومی ارائه و در حفظ پایداری این فضا در معاصریت ایفاینقش کند. این فرضیه، تجربیات گذشته و تحلیل تأثیرات بسترمکانی بر تجربۀ افراد موردتجزیهوتحلیل باتأکیدبر هنر، معماری-معماریداخلی و مفهموم زیبایی است. روشتحقیق پژوهش حاضر کمی-کیفی است؛ راهبرد پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است. شیوۀ گردآوری اطلاعات بهصورت مطالعات از مستندات مکتوب کتابخانهای و میدانی از روش پرسشنامه موردواکاوی قرار گرفته شده است. یافتهها حاکی ازآن استکه بنمایۀ پدیدارشناسی سُویههای مکانی در بوطیقای فضای معماریداخلی مجموعۀ بازار تاریخی تبریز، بهعنوان میراثفرهنگیتاریخی موردتأکید و عاملی برای پایداری جهانی موردتوجه است. درنتیجه، نتایج بررسی نشان میدهد شناخت بستر مجموعۀ بازار تاریخی تبریز میتواند این کهن الگوی معماری ایرانی را با راهبردی پایدار تابهامروز درجهت حفظ زندهبازار با هویتواحد در عصر حاضر (معاصر)، بهتنهایی به تماشای جهانیان پدیدار گشته است. پرونده مقاله -
مقاله
2 - تبیین مفهوم شادی و نشاط اجتماعی در فضاهای عمومی نمونه مورد مطالعه: شهر تبریزمطالعات جامعه شناسی , مقالات زودآیندبالندگی، سرزندگی و نشاط روانی انسان به دلیل تأثیر قابلملاحظهای که بر تمامی جنبه های شخصیتی انسان و چگونگی بروز و ظهور رفتارهای مختلف در او دارد، همواره موردتوجه محققان و پژوهشگران بوده است. شهروندان امروز شهرهای جهان علیرغم برخورداری از امکانات و تسهیلات شهری احساس ش چکیده کاملبالندگی، سرزندگی و نشاط روانی انسان به دلیل تأثیر قابلملاحظهای که بر تمامی جنبه های شخصیتی انسان و چگونگی بروز و ظهور رفتارهای مختلف در او دارد، همواره موردتوجه محققان و پژوهشگران بوده است. شهروندان امروز شهرهای جهان علیرغم برخورداری از امکانات و تسهیلات شهری احساس شادمانی ندارند و تشدید ناهنجاری های اجتماعی، محصول شرایط نامساعد محیطی، نابسامانی فضایی و فشارهای روانی ناشی از طراحی نادرست فضاهای شهری است. برای دستیابی به فضای مطلوب، سالم و شاد در شهرها نیازمند رعایت اصول و موازینی خاص در طراحی شهرها برای رسیدن به شهر شاد هستیم. این پژوهش با روش کمی و هدف تبیین مفهوم شادی و نشاط اجتماعی در فضاهای عمومی شهری می باشد. بهمنظور پاسخگویی به این هدف در بخش مبانی نظری تأکید شد که بهطورکلی شادی و فضاهای عمومی شهری بر یکدیگر اثرگذارند. یافتههای پژوهش حاکی از این است که بر اساس نتایج بهدستآمده از مطالعات آماری، تمامی متغیرهای مفهومی پژوهش، شامل ابعاد کیفیت فضاهای عمومی شهری، ابعاد کالبدی-اکولوژیک، ابعاد ادراکی-معنایی، ابعاد فرهنگی-اقتصادی، ابعاد اجتماعی، ابعاد ذهنی، ابعاد سیاسی-مدیریتی، ابعاد فردی-شخصیتی دارای ارتباط معنادار با مفهوم شادی و نشاط اجتماعی می باشند. از دیدگاه شهروندان، بعد کیفیت فضای شهری مهم ترین بعدی است که نقش مهم تری در ارتقا شادی و نشاط اجتماعی شهروندان داشته و بیشترین اثرگذاری را بر شادی شهروندان ایفا می کنند و بایستی در برنامهریزیهای مرتبط با فضای شهری در اولویت قرار گیرند. پرونده مقاله -
مقاله
3 - ارزیابی ترجیحات شهروندان نسبت به الگوهای ساخت فضاهای خرید شهری (نمونه موردی: 15 فضای خرید منتخب شهر تبریز)مطالعات بین رشته ای در تعالی معماری و شهرسازی , شماره 2 , سال 1 , پاییز-زمستان 1401فضاهای خرید در شهر تبریز، در طی زمان الگوهای ساخت متنوعی را از بازار تا خیابان تجاری و در دو دهه اخیر مالها تجربه کردهاند. با توجه به اهمیت جایگاه شهروندان بهعنوان مصرفکنندگان فضاهای تجاری در تعیین مسیر استراتژیهای توسعه فضاهای خرید، هدف از انجام این پژوهش ارزیابی چکیده کاملفضاهای خرید در شهر تبریز، در طی زمان الگوهای ساخت متنوعی را از بازار تا خیابان تجاری و در دو دهه اخیر مالها تجربه کردهاند. با توجه به اهمیت جایگاه شهروندان بهعنوان مصرفکنندگان فضاهای تجاری در تعیین مسیر استراتژیهای توسعه فضاهای خرید، هدف از انجام این پژوهش ارزیابی ترجیحات شهروندان نسبت به الگوهای ساخت فضاهای خرید شهری تعیین گردید. پژوهش حاضر با روش میدانی و از نوع موردپژوهی در سال 1401 در جامعه آماری شهروندان تبریز انجام گردید. ابتدا با انجام مطالعات میدانی الگوهای ساخت فضاهای خرید تبریز مورد شناسایی قرار گرفت. سپس برای تعیین نمونه موردی مطالعه، 15 فضای خرید از میان 8 الگوی ساخت شناسایی شده انتخاب گردید. دادههای جمعآوری شده از طریق ابزار پرسشنامه، با نرمافزار SPSS و آزمون فریدمن مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند. یافتههای حاصل از پژوهش بیانگر این است که پنج فضای خرید ولیعصر، لالهپارک، اطلس، تربیت و شریعتی (شهناز) از نظر پاسخگویان به ترتیب از اولویت بیشتری برخوردار هستند. علاقهمندی و ترجیح مردم بیشتر بهسمت فضاهای خرید با الگوی ساخت پیادهراه، مال و خیابان تجاری است. الگوهای ساخت میدانبازار، بازار زیرزمینی، پلبازار در این میان نتوانستهاند رتبه مناسبی را کسب کنند. با استناد به نتایج حاصل از پژوهش میتوان گفت بهکارگیری الگوی ساخت مال بهصورت مستقل و ایزوله از بافت شهری؛ کپیبرداری از مصادیق بینالمللی بدون هیچ گونه پیوند با زمینه و بستر موجود محسوب میشود. برای اینکه فضاهای خرید امروزی بتوانند از پس وظیفهاشان در قبال ایفای نقش بهعنوان فضای شهری به درستی برآیند لازم است که اتصالات و ارتباطات خود را با فضاهای خرید اصیل حفظ نمایند. بنابراین مکلف کردن بخش خصوصی از جانب مدیریت شهری در ساخت فضاهای خرید در اتصال با بافت شهری پیرامون از طریق الگوهای ساخت پیادهراه و خیابان تجاری، میتواند گسست ایجاده شده در تجربه خرید از شهر را ترمیم نماید. پرونده مقاله -
مقاله
4 - تبیین بعد نهادی تابآوری شهری و ارزیابی آن در چگونگی مقابله با مخاطرهی زلزلهمطالعات بین رشته ای در تعالی معماری و شهرسازی , شماره 3 , سال 2 , بهار-تابستان 1402بلایای طبیعی نظیر سیل، زلزله، گردباد سونامی با توجه به شر ایط محیطی و جغرافیایی که همواره منجر به تلفات انسانی و آسیب های جدی مالی گسترده ای گردیده است در طول دوران حیات کره زمین همواره وجود داشته است و خواهد داشت، اما نکته قابل توجه این است که اثرات این بلایای طبیعی کا چکیده کاملبلایای طبیعی نظیر سیل، زلزله، گردباد سونامی با توجه به شر ایط محیطی و جغرافیایی که همواره منجر به تلفات انسانی و آسیب های جدی مالی گسترده ای گردیده است در طول دوران حیات کره زمین همواره وجود داشته است و خواهد داشت، اما نکته قابل توجه این است که اثرات این بلایای طبیعی کاملاً از بین نمیرود و تنها میتوان اثرات آن را متعادل ساخت. در این میان بافتهای شهری و عناصر انسانساخت فضاهای شهری، به مرور زمان دچار فرسودگی و تخریب میگردند و به همین دلیل پایدار نگه داشتن کالبدهای شهری نیازمند مداخلاتی در جهت اصلاح و بهسازی وضع موجود می باشد و این امر ضرورت مداخلات کالبدی در بافت را نشان میدهد. امروزه تابآوری به عنوان یکی از نظریه های غالب در چگونگی مقابله با این بلایا در محیطهای انسان ساخت است. هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی تابآوری شهری در بعد نهادی آن در مقابله با زلزله با محوریت شهر بندرعباس میباشد. روش تحقیق حاضر روش توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری شامل تمام کارکنان متخصص سازمان مدیریت بحران استانداری بندرعباس و سایر عوامل ستاد بحران بودند که با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران تعداد 35 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین گردید. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بر اساس چارچوب نظری تحقیق بوده است. پایایی ابزار با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ بالاتر از 65/0 مورد تائید قرار گرفت. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که میزان تابآوری نهادی در شهر بندرعباس در ارتباط با مقابله با مخاطرهی زلزله در سطح قابل قبولی قرار ندارد. پرونده مقاله -
مقاله
5 - ارزیابی تأثیر مؤلفه نفوذپذیری بر ارتقای کیفیت در فضاهای باز عمومی با روش چیدمان فضا (Space Syntax) (مطالعه موردی: محله باقرآباد شهر رشت)مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 4 , سال 18 , پاییز 1402مقدمه: فضاهای باز شهری عضو جداییناپذیری شهرها و خصوصاً کلانشهرها هستند که مأمنی جهت حضور و فعالیت شهروندان بوده و با توجه به اقتضائات زندگی مدرن، امروزه وجود آنها یکی از عوامل اصلی کیفیت محیط زندگی به شمار میرود. کیفیت فضاهای شهری خود تابع عوامل متعدد کالبدی، عملکرد چکیده کاملمقدمه: فضاهای باز شهری عضو جداییناپذیری شهرها و خصوصاً کلانشهرها هستند که مأمنی جهت حضور و فعالیت شهروندان بوده و با توجه به اقتضائات زندگی مدرن، امروزه وجود آنها یکی از عوامل اصلی کیفیت محیط زندگی به شمار میرود. کیفیت فضاهای شهری خود تابع عوامل متعدد کالبدی، عملکردی، زیبایی شناسانه، اجتماعی و اقتصادی است که از گذشته تاکنون از دیدگاههای متفاوت مورد تحلیل و ارزیابی قرارگرفته است. در این مطالعه نیز یکی از مولفه های کیفیت فضای شهری، با توجه به وضعیت توسعه یک محدوده شهری، مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این مطالعه بهطور ویژه به موضوع نفوذپذیری و دسترسیپذیری فضاهای شهری خیابان پرداخته شده است. درواقع هدف آن بوده که مشخص گردد با افزایش دسترسیها و یا به عبارتی احداث معابر دسترسی جدید، تا چه میزان کیفیت محیطی افزایش مییابد.روششناسی تحقیق: برای تحلیل از تکنیک چیدمان فضا استفاده شده است و در آن مؤلفههای هم پیوندی، کنترل، انتخاب، عمق و اتصال از دو طریق ویزیبیلیتی (Visibility) و آگزیال مپ (Axial Map) مورد ارزیابی قرارگرفتهاند. در واقع این مولفه ها در دو نقشه از یک مکان با فاصله زمانی، مورد ارزیابی قرار گرفته اند.قلمرو جغرافیایی پژوهش: برای تحلیل این موضوع، از نمونه مطالعاتی محله باقرآباد شهر رشت استفاده شده است. این محدوده از معابر پر رفت و آمدی تشکیل شده است که در فاصله 25 سال (1373 تا 1398) معبر جدیدی در عرض، تعدادی از معابر شمالی- جنوبی این محدوده را باهم پیوند داده است.یافته ها: ارزیابیها نشان داده است که نقشههای سال 1398 تا حد زیادی نسبت به نقشه اولیه، در این مؤلفهها بهبود یافته است. در واقع با توجه به تحلیل صورت گرفته در خصوص پارامترهای چیدمان فضایی، نتایج نشان داد که همپیوندی در محدوده بهطورکلی در سال 1398، بیشتر از سال 1373 میباشد.نتایج: با توجه به افزایش دسترسیپذیری و نفوذپذیری این محدوده بهواسطه احداث یک خیابان شرقی- غربی، بر این اساس، میتوان نتیجه گرفت که دسترسیپذیری بیشتر موجب افزایش همپیوندی فضایی شده که درنهایت نشانه بهبود کیفیت فضای شهری میباشد. پرونده مقاله -
مقاله
6 - تحلیل زیستپذیری در بخش مرکزی شهر تهران (مورد مطالعه: منطقه 12)مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 5 , سال 16 , زمستان 1400مقدمه: شهرهای امروزی به اصلیترین مکان برای کار و زندگی انسانها تبدیل شدهاند. هدف غایی یک شهر ایجاد محیطی دلنشین و راحت برای مردمی است که در آن زندگی میکنند. زیستپذیری به عنوان رویکردی در راستای دستیابی به توسعه پایدار شهری و مجموعهای از ویژگیهایی که محیط شهر را ب چکیده کاملمقدمه: شهرهای امروزی به اصلیترین مکان برای کار و زندگی انسانها تبدیل شدهاند. هدف غایی یک شهر ایجاد محیطی دلنشین و راحت برای مردمی است که در آن زندگی میکنند. زیستپذیری به عنوان رویکردی در راستای دستیابی به توسعه پایدار شهری و مجموعهای از ویژگیهایی که محیط شهر را به مکانی جذاب برای زندگی تبدیل میکند، مطرح میباشد. هدف: هدف این پژوهش تحلیل زیستپذیری در منطقه 12 شهر تهران است. روش شناسی تحقیق: روش تحقیق به صورت توصیفی – تحلیلی بوده و نوع آن کاربردی میباشد. منطقه 12 طبق آمار سال 1395، 240720 نفر جمعیت دارد. برای برآورد تعداد نمونه از فرمول کوکران استفاده گردید. بر این اساس تعداد نمونه مورد مطالعه در منطقه 12،382 مورد است که در بین 13 محله توزیع گردید. و در نهایت دادههای بدست آمده با استفاده از نرمافزارهای SPSS و ArcGIS تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها و بحث: نتایج نشان داد که وضعیت کنونی زیستپذیری منطقه 12، اگرچه ارتباط و پیوندهای محکمی با وضعیت و شرایط خاص و درونی موجود آن چون کمبود امکانات تفریحی و گذران اوقات فراغت، کاهش تمایل به سکونت در منطقه و محلههای آن، ناامنی، عدم مشارکت در تصمیمات شورای شهر، نبود فضاهای عمومی مطلوب، عدم حفاظت شهرداری و میراث فرهنگی از آثار و بناهای تاریخی منطقه و بسیاری موارد دیگر دارد، اما به هیچروی جدایی از تحولات و فراینددهای مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، محیطی و... اثرگذار بر شهر تهران و بخش مرکزی آن در طول زمان نبوده است. پرونده مقاله -
مقاله
7 - تبیین مفهوم شادی و نشاط اجتماعی در فضاهای عمومی نمونه مورد مطالعه: شهر تبریزمطالعات جامعه شناسی , شماره 4 , سال 16 , زمستان 1402بالندگی ، سرزندگی و نشاط روانی انسان به دلیل تاثیرقابل ملاحظه ای بر تمامی جنبه های شخصیتی انسان و چگونگی بروز و ظهور رفتارهای مختلف در او دارد، همواره مورد توجه محققان و پژوهشگران بوده است. شهروندان امروز شهرهای جهان علیرغم برخورداری از امکانات و تسهیلات ، محصول شرایط چکیده کاملبالندگی ، سرزندگی و نشاط روانی انسان به دلیل تاثیرقابل ملاحظه ای بر تمامی جنبه های شخصیتی انسان و چگونگی بروز و ظهور رفتارهای مختلف در او دارد، همواره مورد توجه محققان و پژوهشگران بوده است. شهروندان امروز شهرهای جهان علیرغم برخورداری از امکانات و تسهیلات ، محصول شرایط نامساعد محیطی ، شهری احساس شادمانی ندارند و تشدید ناهنجاریهای اجتماعی نابسامانی فضایی و فشارهای روانی ناشی از طراحی نادرست فضاهای شهری است. برای دستیابی به فضای مطلوب، سالم و شاد در شهرها نیازمند رعایت اصول و موازینی خاص در طراحی شهرها برای رسیدن به شهر شاد هستیم. این پژوهش با روش کمی و هدف تبیین مفهوم شادی و نشاط اجتماعی در فضاهای عمومی شهری میباشد. به منظور پاسخگویی به این هدف در بخش مبانی نظری تأکید شد که به طور کلی شادی و فضاهای عمومی شهری بر یکدیگر اثرگذارند. یافتههای پژوهش حاکی از این است که بر اساس نتایج به دست آمده از مطالعات آماری، تمامی متغیرهای مفهومی پژوهش، شامل ابعاد کیفیت فضاهای عمومی شهری، ابعاد کالبدی- اکولوژیک، ابعاد ادراکی- معنایی، ابعاد فرهنگی- اقتصادی، ابعاد اجتماعی، ابعاد ذهنی، ابعاد سیاسی- مدیریتی، ابعاد فردی- شخصیتی دارای ارتباط معنادار با مفهوم شادی و نشاط اجتماعی میباشند. از دیدگاه شهروندان، بعد کیفیت فضای شهری مهمترین بعدی است که نقش مهمتری در ارتقا شادی و نشاط اجتماعی شهروندان داشته و بیشترین اثرگذاری را بر شادی شهروندان ایفا میکنند و بایستی در برنامهریزیهای مرتبط با فضای شهری در اولویت قرار گیرند. پرونده مقاله -
مقاله
8 - تأثیرات اجتماعی و فرهنگی در تعالی انسجام اجتماع شهری (مطالعۀ پژوهی: شهر رشت)تغییرات اجتماعی - فرهنگی , شماره 81 , سال 21 , تابستان 1403تأثیرات اجتماعی و فرهنگی تعالی شهری بهعنوان یک ابتکار عمل راهبردی برای شهرهایی استکه به بالندگی بیشتر آنها کمک میکند و انسجام اجتماع شهری را تحتتأثیر بیشتر خود قرار داده است. ازاینرو ارتقاء انسجام اجتماعی در شهر رشت نیازمند ی چکیده کامل
تأثیرات اجتماعی و فرهنگی تعالی شهری بهعنوان یک ابتکار عمل راهبردی برای شهرهایی استکه به بالندگی بیشتر آنها کمک میکند و انسجام اجتماع شهری را تحتتأثیر بیشتر خود قرار داده است. ازاینرو ارتقاء انسجام اجتماعی در شهر رشت نیازمند یافتن شاخصها و عوامل تأثیرگذار و برقراری ارتباط بین آنها است. پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی میباشد. جامعة آماری این پژوهش شامل کلیة شهروندان ساکن در شهر رشت است که تعداد آنها براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ برابر با ۶۷۹۹۹۵ نفر بوده است که بااستفادهاز فرمول کوکران حجم نمونة موردنیاز ۳۸۴ نفر تعیین شد. بهمنظور تحلیل موضوع، چارچوبی از ۶شاخص تعالی شهری در قالب ۳۷ آیتم و۳ شاخص انسجام اجتماعی در قالب ۱۳ آیتم بهصورت تلفیقی براساس مطالعات سایر پژوهشگران تدوین و انتخاب شد. پساز تکمیل پرسشنامهها و دادههای گردآوری شده، بااستفادهاز نرم افزارهای SPSS و EXCEL و آزمونهای آماری T تک نمونهای و رگرسیون چندمتغیره مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. بهگونهای که از 6شاخص تعالی، فقط 1شاخص کیفیت زندگی با میانگین ۰۱/۳ دارای وضعیت مطلوب است و مابقی شاخصها در وضعیت نامطلوبی قرار دارند. نتایج رگرسیون چندمتغیره نشان داد که بین اثرات تعالی و انسجام اجتماعی باتوجهبه سطح معنی (۰۰۱/۰)، رابطۀ معنیداری وجود دارد؛ اثرات تعالی بر انسجام اجتماعی شهر رشت چشمگیر بوده است. که دراین بین شاخص کیفیت زندگی با مقدار بتای ۵۳۴/۰ بیشترین تأثیر و شاخص پایداری زیستمحیطی با ضریب بتای ۱۰۲/۰ کمترین تأثیر را بر انسجام اجتماعی شهر رشت داشته است.
پرونده مقاله