فهرست مقالات دکترمحمدعلی فیروزی


  • مقاله

    1 - ارزیابی وضعیت ازدحام و خدمات رسانی پارکینگ‌های وسایل نقلیه سبک در ناحیه مرکزی منطقه یک شهرداری اهواز
    اندیشه های نو در علوم جغرافیایی , شماره 2 , سال 1 , زمستان 1402
    پارکینگ‌های عمومی امروزه با توسعه روزافزون شهرها وافزایش ترافیک، ازدحام جمعیت، آلودگی و... يكي از مهمترين زيرساخت هاي سيستم حمل و نقل به شمار می روند. بویژه در ناحیه مرکزی کلان‌شهرها کمبود پاركينگ‌ها مي‌توانند بر افزایش ترافيك و كيفيت زندگي شهري تأثير بگذارد. از این رو چکیده کامل
    پارکینگ‌های عمومی امروزه با توسعه روزافزون شهرها وافزایش ترافیک، ازدحام جمعیت، آلودگی و... يكي از مهمترين زيرساخت هاي سيستم حمل و نقل به شمار می روند. بویژه در ناحیه مرکزی کلان‌شهرها کمبود پاركينگ‌ها مي‌توانند بر افزایش ترافيك و كيفيت زندگي شهري تأثير بگذارد. از این رو، این پژوهش با بررسی یکی از معضلات مهم درناحیه مرکزی کلان‌شهر اهواز به وضعیت پارکینگ‌های آن پرداخته است. روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردي و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی منظور شده است. نوع روش تحقیق به صورت پیمایشی است. تعیین جامعه آماري پژوهش، در یک بازه زمانی با مراجعه مستقیم به پارکینگ‌های انتخابی پژوهش تعداد 300 نفر وحجم نمونه از طریق روش کوکران 169 نفر در نظر گرفته شده است. برای پایایی پرسشنامه که به دقت و اعتماد پذیری و ثبات نتایج اشاره می کند از ضریب آلفای کرونباخ که مقدار آن 833/0 محاسبه شده است. به منظور ارزیابی وضعیت پارکینگ‌های پرازدحام واقع در محدوده موردمطالعه، هفت‌شاخص: مساحت/ظرفیت، داشتن‌امکانات، وضعیت دسترسی، وضعیت امنیت، وضعیت زیبایی، هزینه ورودی و وضعیت نظافت در نظر و با استفاده از تکنیک آنتروپی شانون تحلیل لازم صورت گرفته است. نتايج تحلیل نشان داد: پارکینگ کارون و رفاه ازنظر شاخص‌های فوق، با ظریب اولویت‌نهایی به ترتیب 0574/0 و 0504/0 در رتبه اول و دوم و پارکینگ‌های آزادگان و علیرضا با ظریب اولویت نهایی 0307/0 و 0281/0 در رتبه‌های آخر قرار دارند. پرونده مقاله

  • مقاله

    2 - کاربرد شبکه عصبی‌مصنوعی و مدل همبستگی در پیش بینی پدیده گرد و غبار در کلانشهر اهواز
    انسان و محیط زیست , شماره 4 , سال 18 , پاییز 1399
    گرد و غبار یکی از پدیده های مخرب اقلیمی در استان های غربی است که سالاته خسارت فراوانی را به محیط زیست وارد می نماید که عواملی بسیاری در بوجود آمدن آن نقش دارند. هدف از انجام این پژوهش پیش بینی پدیده گرد و غبار شهر اهواز می باشد. در این پژوهش از داده های سینوپتیکی اهواز چکیده کامل
    گرد و غبار یکی از پدیده های مخرب اقلیمی در استان های غربی است که سالاته خسارت فراوانی را به محیط زیست وارد می نماید که عواملی بسیاری در بوجود آمدن آن نقش دارند. هدف از انجام این پژوهش پیش بینی پدیده گرد و غبار شهر اهواز می باشد. در این پژوهش از داده های سینوپتیکی اهواز طی سال های (2010-2000) استفاده شده است. این داده ها شامل میانگین نقطه دمای شبنم(به سانتیگراد)، میانگین سرعت باد بر حسب نات(knots)، رطوبت نسبی بر حسب درصد میانگین و میانگین بارندگی ماهانه به عنوان ورودی و داده روزهای توأم با گرد و غبار به عنوان هدف، به شبکه معرفی شدند. سپس، با استفاده از مدل سازی علّی، روابط میان متغیرها استخراج و در نهایت، مدل به وسیله شبکه عصبی و مدل رگرسیون گام به گام، آزمون شده است. نتایج، موید توانایی بیش از 74 درصد مدل بکار رفته، در پیش بینی پدیده گرد و غبار در شهر اهواز است. میزان رگرسیون حاصل از داده های گرد و غبار در یک ترکیب خطی با متغیرهای وارد شده در معادله برابر با 651/0 است. همچنین ضریب تعیین حاصل برابر با 424/0 و ضریب تعیین تعدیل یافته برابر با 410/0 گزارش شده است؛ یعنی در واقع حدود41 درصد از واریانس متغیر انجام گرد و غبار از طریق متغیرهای مستقل تبین و توجیه شده است. پرونده مقاله

  • مقاله

    3 - متاورس و شهرهای «متاورسی» و «کریپتویی»؛ تدقیقی بر بهره گیری آگاهانه در کشور ایران
    جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس , شماره 4 , سال 13 , پاییز 1400
    انقلاب چهارم تکنولوژیک واقعیتی است که هم اکنون تمام ساختارهای شهر و شهرنشینی را در جهان تحت تاثیر خود قرار داده و خواهد داد. در این راستا، شهرهای کریپتویی و شهرهای متاورسی دو پدیدۀ تکنولوژیک متاثر از این انقلاب هستند که توجهات را در دنیای پیشرفته به خود جلب نموده و حتی چکیده کامل
    انقلاب چهارم تکنولوژیک واقعیتی است که هم اکنون تمام ساختارهای شهر و شهرنشینی را در جهان تحت تاثیر خود قرار داده و خواهد داد. در این راستا، شهرهای کریپتویی و شهرهای متاورسی دو پدیدۀ تکنولوژیک متاثر از این انقلاب هستند که توجهات را در دنیای پیشرفته به خود جلب نموده و حتی در این مسیر، اقداماتی آغاز گردیده است. اما مسئلۀ این پژوهش این است که این توجهات و اقدامات در کشور ایران مشاهده نمی گردد. شاهد آن که این مقاله، اولین پژوهش در زمینۀ شهرهای کریپتویی و شهرهای متاورسی می باشد که در یک مجلۀ علمی دانشگاهی انتشار یافته است. هدف کلی این تحقیق طرح مفاهیم و بنیادهای شهرهای کریپتویی و شهرهای متاورسی به هدف بهره گیری آگاهانه در کشور ایران با توجه به تجربیات آموخته شده از انقلاب های تکنولوژیک پیشین بوده است. این مقاله در زمرۀ پژوهش های بنیادی محسوب می گردد. سوال محور بوده و به صورت اسنادی و کتابخانه ای انجام شده است. همچنین، در زمرۀ پژوهش های کیفی است، که به صورت اکتشافی از طریق روش تحلیل محتوای کیفی پاسخ به سوال های پژوهش را در پی می گیرد. جامعۀ آماری پژوهش گستره ای وسیع از اسناد علمی مرتبط با مفاهیم و بنیادهای شهرهای کریپتویی و شهرهای متاورسی را در برمی گیرد؛ که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و در دسترس، نمونه های مطالعاتی انتخاب گردیدند. یافته های تحقیق بر اساس سوال های پژوهش انسجام یافت و در انتها نیز بر اساس یافته های تحقیق راهکارهایی 5 گانه پیشنهاد گردید. پرونده مقاله

  • مقاله

    4 - هرآینگی «تکنوشهر» در منظومۀ شهری کشور و مفهوم پردازی آن
    جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس , شماره 2 , سال 13 , تابستان 1400
    بعد ازانقلاب صنعتی و عوارض مخرب ناشی از آن، بهره گیری هوشمندانه از تکنولوژی در راستای اهداف متعالی انسان گرایانه و زیست مدارانه در شهرها از آمال بشر بوده است. اما مسئله این است که بهره گیری از تکنولوژی در شهرهای کشور از آغاز، نه تنها در این راستا نبوده، بلکه زمینه ساز م چکیده کامل
    بعد ازانقلاب صنعتی و عوارض مخرب ناشی از آن، بهره گیری هوشمندانه از تکنولوژی در راستای اهداف متعالی انسان گرایانه و زیست مدارانه در شهرها از آمال بشر بوده است. اما مسئله این است که بهره گیری از تکنولوژی در شهرهای کشور از آغاز، نه تنها در این راستا نبوده، بلکه زمینه ساز معضلات فراوانی همچون انواع مشکلات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و به ویژه زیست محیطی شده است. لذا این پژوهش، با توجه به اهمیت موضوع به طرح ضرورت استقرار تکنوشهر در منظومۀ شهری کشور و مفهوم پردازی و ارائۀ کاربستی از آن پرداخته است. لازم به ذکر است که اصولا طرح واژگان تکنوشهر- با توجه به زاویۀ نگاه پژوهش حاضر- اولین نمونه در ادبیات علمی ایران و حتی جهان می باشد؛ که در این نمود، سعی گردیده است که با نگاهی منتقد از ماحصل روندشناسی تجربیات جهانی در زمینۀ بهره گیری از تکنولوژی در شهر استفاده گردد. نوع تحقیق بنیادی؛ و مبتنی بر اکتشاف در این پژوهش متاثر از انگارۀ هرمنیوتیک بوده و در چهارچوبی توصیفی- تحلیلی بر اساس مطالعات کتابخانه ای و اسنادی انسجام یافته؛ که با ترکیبی از روش های کیفی تحلیل محتوا، مرور سیستماتیک، فراترکیب و فراتحلیل انجام شده است. جامعۀ آماری پژوهش طیفی از اسناد علمی مربوط به تکنولوژی و شهر را در بر می گیرد که با بهره گیری از روش اشباع داده، 1726 منبع علمی به زبان های فارسی و انگلیسی با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب گردیدند. نرم افزار مورد استفاده MAXQDA می باشد. بر مبنای یافته های تحقیق تکنوشهر، علاوه بر جنبۀ برندآفرینی آن در شکل؛ در محتوا نیز قادر است که با ایجاد شهری انسان گرا و زیست مدار، به اصلاح وضعیت نامطلوب کنونی شهرهای کشور- به ویژه در کلانشهرها- یاری رساند. در انتها نیز بر مبنای یافته های تحقیق، راهکارهایی بنیادی پیشنهاد گردید. پرونده مقاله

  • مقاله

    5 - ارزیابی مناطق کلانشهر اهواز از منظر شاخص های رشد هوشمند شهری
    جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس , شماره 1 , سال 14 , بهار 1401
    رشد لجام گسیخته، پدیده ای است که بسیاری از شهرها، به ویژه کلانشهرها را با مشکلات متعددی مواجه ساخته است. در این راستا، رشد هوشمند شهری، الگویی توانمند و جامع نگر می باشد که سعی اصلاح این وضعیت دارد. کلانشهر اهواز نیز دهه ها است که از عوارض رشد سریع و پرنوسان در عذاب بود چکیده کامل
    رشد لجام گسیخته، پدیده ای است که بسیاری از شهرها، به ویژه کلانشهرها را با مشکلات متعددی مواجه ساخته است. در این راستا، رشد هوشمند شهری، الگویی توانمند و جامع نگر می باشد که سعی اصلاح این وضعیت دارد. کلانشهر اهواز نیز دهه ها است که از عوارض رشد سریع و پرنوسان در عذاب بوده و بنابراین مدتی است که با توجه به تجربۀ جهانی، حرکت در چارچوب الگوی رشد هوشمند شهری برای این کلانشهر توصیه می گردد. این پژوهش نیز با درک ضرورت و اهمیت پژوهش در این حوزه، با روشی توصیفی- تحلیلی به هدف تحلیلی بر شرایط موجود کلانشهر اهواز به لحاظ تناسب با شاخص های رشد هوشمند شهری به تحقیق پرداخت. جامعۀ آماری پژوهش مناطق 8 گانۀ کلانشهر اهواز می باشد؛ که داده های مربوط به شاخص های 81 گانۀ رشد هوشمند شهری در مقیاس این مناطق و در چهارچوب 4 معیار کالبدی- کاربری اراضی، اجتماعی- اقتصادی، دسترسی- حمل و نقل و زیست محیطی با استفاده از روش های وزن دهی آنتروپی، تاپسیس، کاکس باکس و آزمون های آماری شاپیرو- ویلک، کولموگروف- اسمیرنف، آنوا، دانکن، توکی و همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل گردیدند. ضمن این که برای نقشه سازی پهنه بندی از نرم افزار Arc GIS 10 استفاده گردید. بر اساس قسمتی از نتایج پژوهش، در کل کلانشهر اهواز از وضعیت مناسبی به لحاظ تناسب با شاخص های رشد هوشمند شهری برخوردار نبوده و تفاوتی معنی دار بدین لحاظ مابین مناطق این کلانشهر وجود دارد. از نتایج دیگر پژوهش آن که، از نظر شاخص تلفیقی رشد هوشمند شهری، به ترتیب مناطق 4، 3، 2، 1، 8، 5، 7و 6 رتبه بندی گردیدند، به طوری که منطقۀ 4 دارای بهترین وضعیت و منطقۀ 6 دارای بدترین وضعیت تشخیص داده شد. در انتها نیز، بر اساس یافته های پژوهش راهکارهایی پیشنهاد گردید. پرونده مقاله

  • مقاله

    6 - دیدمانی بر تنگناهای نظریه پردازی در تحقیقات جغرافیایی کشور
    جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس , شماره 4 , سال 7 , پاییز 1394
    تمدن های بشری آن گاه بالیده اند و توانسته اند،کلیت نگاه انسانی را یاور باشند،که در جامعه،فضای نظریه پردازی و تکاپوهای اندیشه ورزانه وجود داشته است.در این راستا،جغرافیا دانش گرانمایه ای است که ریشه در اولین هسته های کانون بشری دارد که از ظهور علمی آن بیش از هزارسال می گذ چکیده کامل
    تمدن های بشری آن گاه بالیده اند و توانسته اند،کلیت نگاه انسانی را یاور باشند،که در جامعه،فضای نظریه پردازی و تکاپوهای اندیشه ورزانه وجود داشته است.در این راستا،جغرافیا دانش گرانمایه ای است که ریشه در اولین هسته های کانون بشری دارد که از ظهور علمی آن بیش از هزارسال می گذرد.تشکل علمی این رشته به جهد دانشمندان اسلامی ایرانی بسی مدیون است که در حوزه نظریه پردازی فعال بوده اند.اما مسئله این است که در سده های اخیر،در عمل، فرآیند نظریه پردازی در جغرافیا،دچار اختلال و به عبارتی دچار رکود شده است؛شاهد آنکه در این مدت شاهد نظریه هایی قابل توجه در عرصه علم جغرافیا نبوده ایم.لذا این پژوهش به سبب اهمیت موضوع، با روشی توصیفی-تحلیلی مبتنی بر تحلیل محتوای تحقیقات انجام یافته جغرافیایی در کشور به هدف دستیابی به دیدمانی بر تنگناهای نظریه پردازی در تحقیقات جغرافیایی کشور به تحقیق پرداخت.یافته های تحقیق در دو بخش اصول و چارچوبها و استخراج تنگناها انسجام یافت.در انتها نیز راهکارهایی پیشنهاد گردید. پرونده مقاله

  • مقاله

    7 - بررسی نقش کشاورزی در توسعه پایدار روستایی (نمونه موردی: بخش بردخون؛ شهرستان دیر)
    جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس , شماره 1 , سال 8 , بهار 1395
    هدف این پژوهش، بررسی نقش کشاورزی در توسعه پایدار روستایی بخش بردخون و شناسایی توان‌ها و استعدادهای کشاورزی منطقه می‌باشد. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی بوده و بر اساس مطالعات پیمایشی و کتابخانه‌ای اطلاعات لازم جمع‌آوری گردیده و از مدل سوات برای شناسایی نقاط ضعف و قوت و فرصت چکیده کامل
    هدف این پژوهش، بررسی نقش کشاورزی در توسعه پایدار روستایی بخش بردخون و شناسایی توان‌ها و استعدادهای کشاورزی منطقه می‌باشد. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی بوده و بر اساس مطالعات پیمایشی و کتابخانه‌ای اطلاعات لازم جمع‌آوری گردیده و از مدل سوات برای شناسایی نقاط ضعف و قوت و فرصت‌ها و تهدیدها و از روش آزمون دوجمله‌ای برای آزمون فرضیه‌ها استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش، کشاورزان گوجه‌فرنگی‌کار و کارشناسان روستایی منطقه مورد مطالعه می‌باشد که تعداد 235 نفر از کشاورزان و 20 نفر از کارشناسان بخش، به عنوان حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شدند و تعداد 200 پرسشنامه کشاورزان برگشت داده شد. از ضریب آلفای کرونباخ جهت تعیین پایایی پرسشنامه استفاده شده که برای پرسشنامه کشاورزان مقدار آن 77/0 و برای پرسشنامه کارشناسان 71/0 می‌باشد. در این پژوهش از نرم‌افزار EXEL و SPSS برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و برای تهیه نقشه‌های موقعیت جغرافیایی از نرم‌افزار GIS استفاده شده است. یافته‌‌ها نشان می‌دهد که فرضیه منطقه بردخون استعداد زراعت و باغداری را دارد از نظر کشاورزان رد و از نظر کارشناسان تأیید شده است و فرضیه‌‌های کشاورزی موجب افزایش اشتغال و درآمد مطمئن کشاورزی منطقه مورد مطالعه خواهد شد و صیفی‌کاری به‌ویژه کشت گوجه‌فرنگی در رسیدن به توسعه پایدار روستایی بیش‌ترین تأثیر را دارد، از نظر هر دو گروه تأیید شده است. نتایج نهایی پژوهش نشان می‌دهد که کشاورزی به‌ویژه کشت گوجه‌فرنگی در توسعه پایدار روستایی بخش بردخون تأثیر بسزایی داشته است. پرونده مقاله

  • مقاله

    8 - اثرات بیرونی پارک های محله ای و عناصر چشم‌انداز در ارزش مجتمع های مسکونی (مورد مطالعه: مجتمع های مسکونی شهر نورآباد ممسنی)
    جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس , شماره 2 , سال 7 , تابستان 1394
    این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی سعی در شناخت و درک تأثیرات چشم انداز شهری و پارک های محله ای در افزایش ارزش مجتمع های مسکونی با استفاده از نمونه موردی مجتمع های مسکونی مهر و مجتمع های مسکونی افراد حقیقی در شهر نورآباد ممسنی دارد. جهت تعیین حجم نمونه، از فرمول کوکران اس چکیده کامل
    این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی سعی در شناخت و درک تأثیرات چشم انداز شهری و پارک های محله ای در افزایش ارزش مجتمع های مسکونی با استفاده از نمونه موردی مجتمع های مسکونی مهر و مجتمع های مسکونی افراد حقیقی در شهر نورآباد ممسنی دارد. جهت تعیین حجم نمونه، از فرمول کوکران استفاده شده که حجم نمونه ای بالغ بر 292 مورد بدست آمد. در ابتدا رتبه هر یک از محلات شهر نورآباد از نظر برخورداری از پارک ها و فضای سبز و نیز برخوردای تأسیسات با استفاده از مدل تاپسیس مشخص شده زیرا که درصد برخورداری هر یک از محلات از این خدمات در ارزش ساختمان های مسکونی محلات مؤثر است. در مرحله بعد به منظور تحلیل روابط بین شاخص های مورد بررسی با قیمت مسکن از همبستگی پیرسون استفاده شده که نتایج آن بیانگر ارتباط مستقیم و مثبت این عوامل با قیمت مسکن مجتمع های مسکونی است. در آخر تأثیرگذاری هر یک از متغیرهای مستقل (عوامل مؤثر بر قیمت مسکن مجتمع های مسکونی) بر متغیر وابسته که ارزش بهای این مساکن از با استفاده از رگرسیون چندمتغیره گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که شاخص های (سن بنا، منظره پارک و محیط مسکن و منظره کوه و دسترسی به خیابان) با ارزش مجتمع های مسکونی رابطه مثبت و معناداری دارند. هچنین متغیرهای سن مسکن و دسترسی به پارک محله ای به ترتیب درصد بیشتری از واریانس متغیر ارزش بهای مسکن در مجتمع های مسکونی را تبیین کرده اند. پرونده مقاله

  • مقاله

    9 - روندشناسی کاوش ها در حوزه مطالعاتی شهرهای هوشمند در کشور ایران با توجه به روند جهانی
    جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس , شماره 2 , سال 12 , تابستان 1399
    امروزه در سطح جهان، شهرهای هوشمند از جمله مهمترین راهکارهایی است که در جهت مقابله با معضلات متعدد شهری طرح شده است. امر مهمی که چندی است در کشور ایران نیز، طرح، و فعالیت هایی در این زمینه انجام یافته است. اما مسئله این است که نتایج این فعالیت ها ملموس نبوده است. این مسئ چکیده کامل
    امروزه در سطح جهان، شهرهای هوشمند از جمله مهمترین راهکارهایی است که در جهت مقابله با معضلات متعدد شهری طرح شده است. امر مهمی که چندی است در کشور ایران نیز، طرح، و فعالیت هایی در این زمینه انجام یافته است. اما مسئله این است که نتایج این فعالیت ها ملموس نبوده است. این مسئله ناشی از عوامل متعددی است،که در این راستا، این پژوهش به موضوع تحقیق و توسعه و در این ارتباط به کاوش ها به عنوان سطح ابتدایی و پایه ای تحقیقات پرداخته و به دنبال پاسخ به این سوال است که: روند کاوش های شهر هوشمند در ایران نسبت به روند کاوش ها در جهان چگونه است؟.روش انجام این پژوهش توصیفی و تحلیلی است که در انجام آن، از ابزار گوگل ترندز استفاده گردیده است. جامعۀ آماری پژوهش کاوش های انجام یافته در گوگل در ارتباط با شهر هوشمند و شهر الکترونیک، به ویژه در داخل کشور در مقایسه با جهان می باشد. بازۀ زمانی پژوهش نیز از دی ماه 1382 تا آذر ماه 1398 بوده است. بر اساس یافته های تحقیق، روند جاری در کاوش شهرهای هوشمند به لحاظ شتاب و نیز حجم، با روند جهانی متناسب نبوده است. همچنین در کاوش ها، بر خلاف روند جهانی، شیفت از کاوش های شهر الکترونیک به شهر هوشمند اتفاق نیفتاده است. و به ویژه این که، کاوش ها در حوزۀ شهر هوشمند، در ایران، از پراکنش متعادلی برخوردار نبوده است. در انتها نیز بر اساس یافته های تحقیق، راهکارهایی پیشنهاد گردید. پرونده مقاله

  • مقاله

    10 - تحلیل ساختاری شکوفایی شهری با رویکرد آینده نگاری (مطالعۀ موردی: کلانشهر اهواز)
    جغرافیا و مطالعات شهری و منطقه ای (جغرافیا و مطالعات محیطی سابق) , شماره 4 , سال 9 , پاییز 1399
    شکوفایی شهری مفهومی است در ارتباط با توسعه ی متعادل و هماهنگ در محیط که با عدالت مطرح می باشد و به عنوان نوعی ساخت و ساز اجتماعی به فعالیت های انسانی کالبد می بخشد. امروزه نگاه متفاوت به آینده باعث شده که انسان به دنبال یافتن آینده نباشد، بلکه با بهره گیری از ابزارهای گ چکیده کامل
    شکوفایی شهری مفهومی است در ارتباط با توسعه ی متعادل و هماهنگ در محیط که با عدالت مطرح می باشد و به عنوان نوعی ساخت و ساز اجتماعی به فعالیت های انسانی کالبد می بخشد. امروزه نگاه متفاوت به آینده باعث شده که انسان به دنبال یافتن آینده نباشد، بلکه با بهره گیری از ابزارهای گوناگون آیندۀ مطلوب خود را بسازد. از طرفی چالش های زندگی نوین شهری و مشکلات محیطی و اجتماعی موجب روی آوردن به رویکرد آینده پژوهی در برنامه ریزی شهری و بهره گیری از ابزارهای گوناگون برای ساختن آینده مطلوب شده است. پژوهش حاضر با بهره گیری از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع که یکی از روش های متداول در آینده نگاری است و با استفاده از نرم افزار میک مک به تحلیل مؤلفه های شکوفایی شهری در کلان شهر اهواز پرداخته است. در ادامه با استفاده از روش دلفی 30 مؤلفه در پنج حوزه (بهره وری، زیرساخت ها، کیفیت زندگی، برابری و مشارکت اجتماعی و پایداری محیط زیست) به عنوان شاخص های شکوفایی شهری استخراج شد. نتایج حاکی از این است که در صفحه پراکندگی پنج دسته (عوامل تأثیرگذار، عوامل دووجهی، عوامل تنظیمی، عوامل تأثیرپذیر و عوامل مستقل) قابل شناسایی هستند. در نهایت از میان 30 عامل یاد شده، پس از بررسی میزان تأثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر و بر وضعیت آینده کلان شهر اهواز با روش های مستقیم و غیرمستقیم، 7 عامل کلیدی (میزان سواد، خانوارهای زاغه نشین، آلودگی هوا، نرخ بیکاری، مراکز فرهنگی، امید به زندگی در بدو تولد و نرخ فقر) که بیشترین نقش را در وضعیت آینده شکوفایی شهری اهواز دارند، انتخاب شدند. در ادامه نتایج نشان می دهد که هیچکدام از مؤلفه های شکوفایی شهری در اهواز از نگاه کارشناسان، به عنوان عامل هدف قابل تعریف نمی باشد و این مسئله نشان از چندجانبه بودن مسئله شکوفایی کلان شهر اهواز است. پرونده مقاله

  • مقاله

    11 - مکان‎های ناپایدار شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر خرم‎آباد)
    آمایش محیط , شماره 4 , سال 14 , پاییز 1400
    کشور ایران به دلیل قرار گیری روی کمربند زلزله‌خیز جهان به طور مکرر با زلزله مواجه می‎شود. به تبع شهر خرم‎آباد نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با توجه به وجود گسلهای اصلی و فعال در منطقه در پهنه خطر زلزله خیزی بالا قرار گرفته است. بافت قدیم شهر خرم‎آباد نیز ب چکیده کامل
    کشور ایران به دلیل قرار گیری روی کمربند زلزله‌خیز جهان به طور مکرر با زلزله مواجه می‎شود. به تبع شهر خرم‎آباد نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با توجه به وجود گسلهای اصلی و فعال در منطقه در پهنه خطر زلزله خیزی بالا قرار گرفته است. بافت قدیم شهر خرم‎آباد نیز بر اثر قدمت بناها، فرسودگی بافت و دسترسی نامناسب و عرض کم معابر، ضعف زیرساخت‎ها، به عرصه‎های آسیب پذیر در برابر حوادث و سوانح طبیعی و انسان ساخت تبدیل شده است.هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تحلیل عناصر تأثیرگذار بر میزان ناپایداری بافت‎های فرسوده در راستای افزایش ایمنی این بافت‎ها جهت ارتقاء شرایط سکونت و در واقع توسعه پایدار آن بافت‎ها می‎باشد.ماهیت تحقیق، نظری-کاربردی و نوع مطالعه، توصیفی ـ تحلیلی است. از این رو در این پژوهش، میزان آسیب پذیری و ناپایداری بافت فرسوده شهر خرم‎آباد در مقابل زلزله بررسی شده است و با دیدگاه کل نگر شاخص‎های اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، خدمات اضطراری، درجه زلزله خیزی و... بررسی و با مدل AHP میزان ناپایداری شاخص‎های مذکور اولویت‌بندی و تحلیل گردیده است. نتایج پژوهش نشان می‎دهد که در اکثر شاخص‎های مورد بررسی بویژه در زمینه شاخص‎های کالبدی مانند؛ سطح اشغال، اندازه قطعات، مصالح ساختمانی، قدمت ابنیه، وضعیت دسترسی، دسترسی به خدمات اضطراری و... بافت فرسوده شهر خرم‎آباد آسیب پذیر بوده و ناپایدار می‎باشد و کارایی لازم را در مقابل بحران احتمالی ندارد. پرونده مقاله

  • مقاله

    12 - واکاوی شهر هوشمند آیندۀ اهواز از منظر کلان مولفه‌های شکل‌گیری
    آینده پژوهی شهری , شماره 5 , سال 2 , تابستان 1401
    امروزه حرکت به سوی شهرهای هوشمند نه تنها یک واقعیت، بلکه یک لزوم در راستای حل معضلات کنونی شهرنشینی بیش از پیش، از جمله در شهر سرشار از مشکلات اهواز می‌باشد. لذا هدف این پژوهش، واکاوی تحقق شهر هوشمند از منظر مولفه‌های کلان این گونه شهرها می باشد. این مقاله در زمرۀ پژوهش چکیده کامل
    امروزه حرکت به سوی شهرهای هوشمند نه تنها یک واقعیت، بلکه یک لزوم در راستای حل معضلات کنونی شهرنشینی بیش از پیش، از جمله در شهر سرشار از مشکلات اهواز می‌باشد. لذا هدف این پژوهش، واکاوی تحقق شهر هوشمند از منظر مولفه‌های کلان این گونه شهرها می باشد. این مقاله در زمرۀ پژوهش‌های کاربردی- توسعه‌ای محسوب می‌گردد که سوال محور بوده و به صورت اسنادی- کتابخانه‌ای و پیمایشی انجام شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها و پاسخ به پرسش های پژوهش از روش تحلیل عاملی اکتشافی، آزمون‌های کولموگروف- اسمیرنف، شاپیرو- ویلک؛ و آزمون تی تک نمونه‌ای و آزمون رتبه بندی فریدمن استفاده شده است. به منظور گردآوری داده‌های توصیفی از مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی استفاده گردید و برای گردآوری داده‌های تحلیلی از روش پیمایشی و ابزار پرسش نامه استفاده شده است. جامعۀ آماری پژوهش شامل و خبرگان دانشگاهی بود. روش نمونه‌گیری، خوشه‌‍ای دو مرحله‌ای بوده است که در نهایت 142 نمونه انتخاب گردید. روایی محتوایی نهایی پرسش نامه با نظر اساتید در نهایت، بعد از اصلاحاتی تائید گردید و ضریب آلفای کرونباخ 878/0 برای کل پرسش‌نامه، نشان از مطلوبیت و قابل قبول بودن پایایی پرسشنامه داشت. جهت روایی محتوایی کمی پرسشنامه‌ها از 10 نفر خبره، آشنا به کلانشهر اهواز و روش ضریب نسبی روایی محتوا (CVR) استفاده گردیده است. برای سنجش سندیت پرسشنامه‌ها و این که چقدر قابل اتکا است، از آزمون کندال W (ضریب هماهنگی کندال) ، استفاده گردید. بر مبنای یافته‌های تحقیق وضعیت کلان شهر اهواز از منظر کلان مولفه‌های شکل‌گیری شهرهای هوشمند در شرایط کنونی مناسب نیست. پرونده مقاله

  • مقاله

    13 - تحلیل وضعیت شاخص‌های ضروری سکونتگاهی (مطالعه موردی: دهستان‌های شهرستان دزفول )
    مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , شماره 2 , سال 13 , تابستان 1397
    روستا کهن‌ترین شکل سکونتگاه‌های بشری و روستانشینی یکی از قدیمی‌ترین شیوه های زندگی اجتماعی بشر است. کیفیت توسعه و زیرساخت‌های آن در اثر برنامه‌ریزی‌های نامطلوب و متمرکز گذشته مسایل عمده‌ای را در روند توسعه روستاهای کشور ایجاد کرده است. ابعاد گوناگون و پیچیدگی ساختاری ای چکیده کامل
    روستا کهن‌ترین شکل سکونتگاه‌های بشری و روستانشینی یکی از قدیمی‌ترین شیوه های زندگی اجتماعی بشر است. کیفیت توسعه و زیرساخت‌های آن در اثر برنامه‌ریزی‌های نامطلوب و متمرکز گذشته مسایل عمده‌ای را در روند توسعه روستاهای کشور ایجاد کرده است. ابعاد گوناگون و پیچیدگی ساختاری این موضوع یکی از تنگناهای اساسی درعرضه مدل مناسب برای توزیع اعتبارات به شمارمی آید. به منظور حل مسائل ناشی از عدم تعادل‌های منطقه‌ای، گام نخست شناخت و سطح بندی روستاها از نظر برخورداری در زمینه های مختلف است. هدف از انجام این پژوهش بررسی درجه پیشرفت نواحی روستایی (دهستان‌ها) شهرستان دزفول می‌باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی است. روش گرد آوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای که بر گرفته از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 می‌باشد. جامعه آماری دهستان‌های شهرستان دزفول می باشد. شاخص‌های مورد استفاده در سه بخش بهداشتی- درمانی، رفاهی زیر بنایی و فرهنگی- مذهبی در نظر گرفته شده و با استفاده از سه مدل SAW ، TOPSIS و VIKOR مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که عامل توپوگرافی و عامل دسترسی به مرکز شهرستان در میزان پیشرفت دهستان‌ها تاثیر دارد به گونه‌ای که دهستان‌هایی که اکثر آبادی‌های آن در مناطق دشتی واقع شده‌اند و همچنین به مرکز شهرستان دسترسی بیشتری دارند از میزان پیشرفت بیشتری برخوردار هستند. پرونده مقاله