تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی
,
شماره2,سال
14
,
تابستان
1401
چنیسرنامه منظومهای غنایی و نیمه معروف در اذهان مردم ایران به تقلید از خسرو شیرین نظامی در هزار بیت از شاعر قرن یازدهم ازادراکی بیگلاری میباشد. موضوع این منظومهی جذاب و عوام پسند داستان لیلا و چنیسرشاه به همراه حوادث بسیار گیرا و هدفمند میباشد که ضرورت ایجاب مینمود چکیده کامل
چنیسرنامه منظومهای غنایی و نیمه معروف در اذهان مردم ایران به تقلید از خسرو شیرین نظامی در هزار بیت از شاعر قرن یازدهم ازادراکی بیگلاری میباشد. موضوع این منظومهی جذاب و عوام پسند داستان لیلا و چنیسرشاه به همراه حوادث بسیار گیرا و هدفمند میباشد که ضرورت ایجاب مینمود بُعدی از ابعاد آثار مذکور که همانا وجود قابل ملاحظهی تمثیل در این داستان مورد بررسی، کنکاش و تطبیق قرار گیرد تا افق اندیشهی این شاعر بیشتر مورد تفحّص قرار گیرد تمثیل در این منظومه به صورت عرفانی و نمادین است و نحوهی نگرش شاعر به این مقوله به صورت توصیفی تحلیلی و کتابخانهای با اهداف یادآوری ارزش و قابلیت تمثیل در بیان یک یا چند مفهوم عرفانی یا اخلاقی و تبیین نتیجهی مورد نظر این شاعر که با طرح تمثیل در داستان، منظور و هدفی خاصّ را دنبال میکنند و همچنین شناسایی داستان غنایی چنیسرنامه پرداخته میشود و با توجه به سؤالات و فرضیههای پژوهش علت گرایش ادراکی بیگلاری به مقولهی تمثیل در منظومه‎ی غنایی چنیسرنامه به صورت تشبیهی و عرفانی و نمادین از روی اراده است اما گاهی هم اجباری است و آن زمانی است که شاعر نمی‎تواند مفاهیم فکری خود را به راحتی بیان کند در حوزه‎ی سبک‎شناسی در تک و توکی از ابیات آن گاه‎گاهی به سبک غزل هندی تمثیلی ارائه می‎شود و به عبارت دقیق‎تر این منظومه‎ای مثنوی است که شاعر در دوران سبک هندی از دو سبک خراسانی و عراقی در سرایش آن بهره جسته، یعنی این غزل سبک هندی نیست که شاعر آن را در هر بیت در مصراع اول ممثل یا تمثیل را ذکر کند یا در مصراع دوم تمثیل را عرضه دارد.
پرونده مقاله
تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی
,
شماره1,سال
15
,
بهار
1402
چنیسرنامه منظومه ای نو یافته و نا شناخته از ادراکی بیگلاری در قرن یازدهم به تقلید و وزن خسرو وشیرین نظامی گنجوی با ضرورت شناشایی هنرمندانه و دقیق‎تر این منظومه از بعد تمثیلی دو جانبه با اهداف تشخیص هدف و همچنین پی بردن به ارتباطات استنباطی و واقعی در بین شخصیت‎ه چکیده کامل
چنیسرنامه منظومه ای نو یافته و نا شناخته از ادراکی بیگلاری در قرن یازدهم به تقلید و وزن خسرو وشیرین نظامی گنجوی با ضرورت شناشایی هنرمندانه و دقیق‎تر این منظومه از بعد تمثیلی دو جانبه با اهداف تشخیص هدف و همچنین پی بردن به ارتباطات استنباطی و واقعی در بین شخصیت‎های تمثیلی داستان و واقعی پنداشتن شخصیت‎های خیالی و پیاده کردن این شخصیت‎ها در دنیای امروزی و شناخت هنرمندانه حروف تهجی (الفبا) در چنیسرنامه و زیباشناسی آن از بُعد تمثیلی. به همراه نتایج آن‎ها. و همچنین شناختی بهتر از آن‎چه در زندگی واقعی برای افراد امکان‎پذیر است از طبیعت و رفتار انسانی ارائه می‎دهد. این پژوهش به صورت تحلیلی و توصیفی و کتابخانهای با توجه به سوال‎ها و فرضیه‎ی پژوهش مبنی بر تحلیل تمثیلی شخصیت‎های انسانی مشابه موجودات انسانی واقعی هستند چون شاعر آن‎ها را می‎سازد، اما خوانندگان انتظار دارند شخصیت‎های تمثیلی منظومه مانند شخصیت‎های واقعی کامل و زنده، باور کردنی و در خور توجه به نظر برسند، و از بُعد تمثیلی حروف تهجی در این منظومه به صورت تمثیل تشبیهی و نمادین می باشد. شخصیت‎های تمثیلی مهم و اصلی در چنیسرنامه، تقریباً همان افراد شناخته شده‎ای هستند که بیشتر در داستان‎های عاشقانه و نمایش‎نامه ظاهر می‎شوند، این شخصیت‎های تمثیلی انسانی کونرو (زن)، لیلا و چنیسر (مرد) شکل مثلثی داستان را تشکیل می‎دهند در این مقاله سعی پژوهشگران در این است این هدف را پی‎جویی و این شخصیت‎های انسانی تمثیلی را در دنیای واقعی بررسی کنند.
پرونده مقاله
تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی
,
شماره3,سال
15
,
پاییز
1402
در این مقاله سعی شده است که نگاهی به نوع تمثیل های شاعر در این منظومه داشته باشیم،به ویژه ارتباط تنگاتنگ میان سبک فخرالدین اسعد گرگانی با دو موضوع مهم نا خودآگاه و خودآگاه می تواند میزان هنری شاعر را در اقتباس و توجه به تمثیل بهتر نشان دهد ، از آنجا که منظومه ی ویس و ر چکیده کامل
در این مقاله سعی شده است که نگاهی به نوع تمثیل های شاعر در این منظومه داشته باشیم،به ویژه ارتباط تنگاتنگ میان سبک فخرالدین اسعد گرگانی با دو موضوع مهم نا خودآگاه و خودآگاه می تواند میزان هنری شاعر را در اقتباس و توجه به تمثیل بهتر نشان دهد ، از آنجا که منظومه ی ویس و رامین از منظر تمثیل بررسی و ملاحضه نشده، روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی و توصیفی به صورت کتابخانه ای می باشد که پس از گردآوری منابع (مقالات و کتب) موجود و اظهار نظر در مورد آنها وهمچنین پس از فیش برداری به روش تحلیلی انجام پذیرفته است. تمثیل در منظومه‎ی غنایی ویس و رامین حدود نود درصد از نوع ارسال المثل و ده درصدتمثیل تشبیهی می باشد. مهم ترین دستاورد در این مقاله تمثیل های موجود در ویس و رامین به تمامی از مقوله ی ارسال المثل و حکمت عامیانه با زبانی ایجاز گونه ومختصر گویانه ای است که البته حکمت واندرزها ومفاهیم ادبی و زیبایی هنری را به بهترین وجه ممکن نمایانده است.
پرونده مقاله
تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی
,
شماره2,سال
13
,
تابستان
1400
معروفترین قسم تمثیل فابل یا تمثیل حیوانی است که در آن هر حیوان ممثّل تیپ یا گروهی از افراد جامعه میباشد. معمولاً شاعران و نویسندگان کودک به خاطر جذب کودکان به داستانها از این نوع تمثیل بهره جسته و داستانشان را از زبان حیوانات بیان میکنند؛ یکی از این شاعران، ناصر کشا چکیده کامل
معروفترین قسم تمثیل فابل یا تمثیل حیوانی است که در آن هر حیوان ممثّل تیپ یا گروهی از افراد جامعه میباشد. معمولاً شاعران و نویسندگان کودک به خاطر جذب کودکان به داستانها از این نوع تمثیل بهره جسته و داستانشان را از زبان حیوانات بیان میکنند؛ یکی از این شاعران، ناصر کشاورز ، شاعر و نویسنده ی نوگرا و صاحب سبک معاصر ماست .از آنجایی که در رابطه با شعر کودک فقط به نقش و جایگاه فابل در آموزش کودکان6تا12سال(با نگاهی به فارسی سوم و چهارم ابتدایی) در فصلنامهی پویش توسط شیدا اچرش پرداخته شده است ؛ سعی بر آن است تا با روش تحلیل محتوای کیفی به اهداف و اهمیّت بررسی این تحقیق جهت گشودن دریچهای نو به روی والدین، مربیان و دستاندرکاران امر تعلیم و تربیت کودکان بپردازیم و آنان را به بررسی عمیقتر و دقیقتر در خصوص مفاهیم تمثیلی اجتماعی نهفته در شعر کودکان تشویق کنیم. حال پرسش این است که کشاورز ازچه حیوانات و داستانهایی به عنوان تمثیل در شعر بهره جسته است و چرا؟ در نهایت به این نتیجه دست یافتیم که داستان های دارای تمثیل حیوانی ناصر کشاورز بیشتر همان داستان های تمثیلی کلیله و دمنه است که به صورت نظم نوشته شده است تا اینچنین داستانهای آموزنده را به طورغیرمستقیم به کود کان و نوجوانان بشناساند و کودکان را با دنیای مشترک انسان و حیوان آشنا سازد.
پرونده مقاله
پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی
,
شماره5,سال
4
,
زمستان
1398
جنگنامۀ میرزا حسن آتشی (سدۀ سیزدهم قمری)، منظومهای به فارسی در نبردهای امام علی(ع) و مناقب امامان شیعه و یک حماسۀ دینی است که نیمی از آن در بحر متقارب و نیم دیگر در قالب قصیده سروده شده است. دو نسخه از این جنگنامه باقی مانده که یک نسخه از آن در کتابخانۀ جامع گوهرشاد چکیده کامل
جنگنامۀ میرزا حسن آتشی (سدۀ سیزدهم قمری)، منظومهای به فارسی در نبردهای امام علی(ع) و مناقب امامان شیعه و یک حماسۀ دینی است که نیمی از آن در بحر متقارب و نیم دیگر در قالب قصیده سروده شده است. دو نسخه از این جنگنامه باقی مانده که یک نسخه از آن در کتابخانۀ جامع گوهرشاد وجود دارد. تاریخ کتابت آن 1225ق و دارای 335 برگ و 6000 بیت است. کاتب آن مشخص نشده و با توجه به رسمالخط آن، احتمالاً بیش از یک کاتب داشته است. نسخۀ دوم در کتابخانۀ آستان قدس با 132 برگ که نسخۀ ناقص جنگنامه است. نسخ خطی بهعنوان یک پل ارتباطی بین زبان و فرهنگ گذشته و حال، ایفای نقش میکنند و تجربههای گذشته را به این دوران انتقال میدهند. هدف از نوشتن این مقاله، بررسی ویژگیهای سبکی و معرفی نسخۀ خطی این منظومۀ حماسی است و محقق به دنبال جواب این پرسش است که ویژگیهای شاخص سبکی دیوان حسن آتشی چیست؟ روش کار، توصیفیتحلیلی و از نوع کتابخانهای است. حاصل پژوهش نشان میدهد شعر آتشی در سطح فکری به منقبت پیامبر(ص) و امام علی(ع)، اشاره به اساطیر ایرانی، منقبت ائمه، روحیۀ حماسی، استناد به آیات و احادیث میپردازد. در سطح زبانی نیز ویژگیهای تسکین متحرک، کاربرد الف اطلاق، تخفیف واژه و به کار بردن واژههای عربی دیده میشود. در حوزۀ بیان، بدیع، انواع آرایههای ادبی (تشبیه، ایهام، مجاز، استعاره، جناس و...) در شعر آتشی یافت میشود.
پرونده مقاله
پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی
,
شماره2,سال
6
,
تابستان
1400
مثنوی بحرالمعارف از شهاب الدین علی دانیالی فسوی جهرمی، دیوانی قطور بالغ بر 19000 بیت، در عرفان و اخلاق و بر وزن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (بحر رمل مسدس محذوف) در قرن دهم هجری سروده شده است. دو نسخۀ خطی از این مثنوی به شمارة 9371 در کتابخانۀ مجلس موجود است. این اثر در 188 بر چکیده کامل
مثنوی بحرالمعارف از شهاب الدین علی دانیالی فسوی جهرمی، دیوانی قطور بالغ بر 19000 بیت، در عرفان و اخلاق و بر وزن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (بحر رمل مسدس محذوف) در قرن دهم هجری سروده شده است. دو نسخۀ خطی از این مثنوی به شمارة 9371 در کتابخانۀ مجلس موجود است. این اثر در 188 برگ و به خط نستعلیق کتابت شده که تاکنون تصحیح و منتشر نشده است. این مقاله با هدف معرفی و بررسی سطح ادبی مثنوی بحرالمعارف و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و به روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر متن نسخۀ آن انجام شده است. در این نوشتار سعی بر آن است تا افزون بر بررسی نسخۀ خطی، منابع شهاب الدین علی دانیالی فسوی جهرمی برای سرودن این اثر شناسایی، و فضای فرهنگی معاصر با دورۀ نویسنده بررسی شود. حاصل پژوهش نشان می دهد که فسوی جهرمی در سرودن این اثر در ساختار و محتوا، بیشتر متأثر از شاعران سلف خویش بوده است و از این منظر نمی توان او را شاعری صاحب سبک به شمار آورد. عربی مآبی از ویژگی برجستة این اثر عرفانی است.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد