-
مقاله
1 - مدیریت منابع آب کشاورزی استان کرمان با تأکید بر سیاستهای طرف عرضهفصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی , شماره 5 , سال 13 , زمستان 1400چکیده مقدمه و هدف: در این تحقیق، ابتدا یک الگوی برنامهریزی اقتصادی مناسب برای مدیریت منابع آب کشاورزی در استان کرمان ارائه گردید و در ادامه آثار بالقوه اعمال برنامههای سیاستی طرف عرضه منابع آب بر زیربخش کشاورزی ارزیابی شد. < چکیده کاملچکیده مقدمه و هدف: در این تحقیق، ابتدا یک الگوی برنامهریزی اقتصادی مناسب برای مدیریت منابع آب کشاورزی در استان کرمان ارائه گردید و در ادامه آثار بالقوه اعمال برنامههای سیاستی طرف عرضه منابع آب بر زیربخش کشاورزی ارزیابی شد. مواد و روشها: در بخش اجرا، از کالیبراسیون سه مرحلهای مدل اقتصادی جامع مبتنی بر روش برنامهریزی ریاضی اثباتی (PMP) و رویکرد ماکزیمم بینظمی (ME) بهره گرفته شد. اطلاعات موردنیاز مربوط به سال 97-1396 هستند که بهصورت اسنادی و با رویکرد مطالعات منطقهای (مناطق A، B و C در طرح جامع الگوی کشت استانی) از طریق سازمانهای بخش کشاورزی و مدیریت منابع آب استان کرمان گردآوری شدند. یافتهها: یافتهها حاکی از آن است که با اجرایی شدن برنامههای سیاستی طرف عرضه، الگوهای زراعی در مناطق مختلف استان کرمان به سمت توسعه سطح زیرکشت محصولات غلهای و کمآب پیش میروند و محصولاتی مانند پیاز، پنبه و سبزیجات بیشترین کاهش سطح زیرکشت را به خود اختصاص میدهند. در چنین شرایطی زارعین کرمانی حدود یکسوم از ارزش واقعی نهاده آب کشاورزی را در قالب هزینههای استحصال و انتقال آب پرداخت میکنند و زارعین مناطق جنوبی استان کرمان پایینترین سطح کشش قیمتی تقاضای آب (175/0) را به خود اختصاص میدهند. محصولات ذرت دانهای و سیبزمینی به ترتیب با حفظ و تداوم کشت در مناطق A (کشاورزی در شرایط خشک) و C (کشاورزی در شرایط گرمسیری) الگوهای بهینهای را جهت تأمین نیاز موجود در این مناطق و مناطق همجوار ایجاد میکنند. همچنین، نتایج نشان داد که الگوهای بهینه کشت تدوینشده در شرایط اعمال سیاست کاهش عرضه منابع آب، بیشترین تغییرات بازده ناخالص کشاورزان کرمانی را در منطقه B (کاهش 29/1- تا 31/4- درصدی) و کمترین این تغییرات را در منطقه A (کاهش 67/0- تا 08/2-) ایجاد میکنند. بحث و نتیجهگیری: از اینرو، الگوهای تداعی شده در مناطق شمالی استان کرمان (A) در شرایط سیاستگذاری طرف عرضه منابع آب بهینهتر از الگوهای دیگر مناطق (B و C) هستند. پرونده مقاله -
مقاله
2 - مدلسازی هیدرولوژی- اقتصادی جامع کشاورزی و منابع آب استان تهران جهت ارزیابی آثار بالقوه گرمایش جهانیفصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی , شماره 2 , سال 15 , تابستان 1402در مطالعه حاضر یکپارچهسازی سیستم مدلسازی هیدرولوژیکی- اقتصادی جامع کشاورزی و منابع آب در استان تهران جهت ارزیابی آثار بالقوه گرمایش جهانی مورد کنکاش و بررسی قرار گرفت. برای این منظور، ابتدا با استفاده از مدلهای گردش عمومی (GCM) میزان اثرات گازهای گلخانهای برمیانگین چکیده کاملدر مطالعه حاضر یکپارچهسازی سیستم مدلسازی هیدرولوژیکی- اقتصادی جامع کشاورزی و منابع آب در استان تهران جهت ارزیابی آثار بالقوه گرمایش جهانی مورد کنکاش و بررسی قرار گرفت. برای این منظور، ابتدا با استفاده از مدلهای گردش عمومی (GCM) میزان اثرات گازهای گلخانهای برمیانگین متغیرهای اقلیمی دما و بارش تحت سناریوهای انتشار A1B، A2 و B1 بررسی شد. این کار به کمک سامانه دیتایی GCM/RCM و مدل ریزمقیاس LARS-WG صورت گرفت. در ادامه، با استفاده از رویکرد اقتصادسنجی و تحلیل رگرسیون اثرات متغیرهای اقلیمی دما و بارش برمیانگین عملکرد محصولات منتخب زراعی ارزیابی شد. جهت بررسی تغییرات عملکرد محصولات بر الگوهای زراعی از مدل برنامهریزی ریاضی اثباتی (PMP) استفاده شد. نتایج نشان دادکه رفتار متغیرهای اقلیمی دما و بارش طی دورههای آتی در سطح حوضههای مطالعاتی استان تهران نسبت به دوره پایه به ترتیب افزایشی (26/0 تا 75/3 درجه سانتیگراد) و کاهشی (78/0 تا 1/41 میلیمتر) خواهد بود. پرونده مقاله -
مقاله
3 - ایجاد نهاد ساختاری بازار آب محلی در شبکه آبیاری استان تهران با رویکرد مدل تولیدات کشاورزی منطقهایفصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی , شماره 5 , سال 15 , زمستان 1402مقدمه و هدف: بازار آب ابزاری مؤثر و کارآمد جهت تخصیص آب کشاورزی بین فعالیتهای مختلف زراعی است. نبود نهاد ساختاری تعدیلکننده آب آبیاری و عدم مشارکت کشاورزان جهت استقرار آن از جمله مهمترین مسائل پیشروی بخش کشاورزی در استان تهران می­ چکیده کاملمقدمه و هدف: بازار آب ابزاری مؤثر و کارآمد جهت تخصیص آب کشاورزی بین فعالیتهای مختلف زراعی است. نبود نهاد ساختاری تعدیلکننده آب آبیاری و عدم مشارکت کشاورزان جهت استقرار آن از جمله مهمترین مسائل پیشروی بخش کشاورزی در استان تهران میباشد. بررسی آثار بالقوه این رویداد که بیش از پیش مورد توجه جوامع بینالمللی قرار گرفته است، گامی مهم در زمینه توسعه فعالیتهای کشاورزی استان تهران به شمار میرود. مواد و روش ها: در مطالعه حاضر با بهرهمندی از رویکرد مدل تولیدات کشاورزی ایالتی یا منطقهای (SWAP) رفتار اقتصادی کشاورزان تهرانی پس از ایجاد نهاد ساختاری بازار آب محلی مدلسازی شد. برای تحقق این هدف از دادههای آماری مربوط به سالهای زراعی 1397-1392 استفاده شد. واسنجی سیستم مدلسازی هیدرولوژی- اقتصادی ارائه شده نیز در محیط نرمافزاری GAMS صورت گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که با استقرار بازار آب محلی در استان تهران، افزون بر تعادلبخشی پایدار منابع آب، امکان توسعه سطح زیرکشت محصولات آببر و سودده در الگوی زراعی مناطق کمآبتر (دشت شهرری و ورامین) فراهم میشود و با متعادل شدن بازده ناخالص کشاورزان، پیامدهای منفی پدیده خشکسالی هیدرولوژیکی تا حدود 35/3 درصد نسبت به دوره پایه کاهش مییابد. بحث و نتیجه گیری: ایجاد بازار آب محلی در سطح استان تهران میتواند علیرغم دارا بودن قابلیت انتقال منابع آبی مازاد در سطح مناطق مطالعاتی جنوب غرب استان تهران، سبب افزایش ضریب اطمینان دسترسی کشاورزان به آب آبیاری و کاهش ریسک تولید در الگوهای زراعی شود و همچنین، به نحو مطلوبی مسأله تخصیص و مدیریت بهینه منابع آب را بین فعالیت مختلف زراعی منعکس نماید. طبقهبندی JEL:Q25, L22, C61. پرونده مقاله -
مقاله
4 - ارزیابی رقابت پذیری و مزیت نسبی تولید محصولات زراعی با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی در استان اصفهانفصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی , شماره 2 , سال 6 , تابستان 1393در این پژوهش مزیت نسبی و شاخص های حمایتی محصولات اساسی زراعی در سطح استان اصفهان برای سال زراعی 1389-1388 با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی(Pam)محاسبه شد. محصولات مورد مطالعه عبارت از گندم آبی و دیم، جو آبی و دیم، عدس آبی و دیم، نخود آبی و دیم،ذرت دانه ای، آفتابگردان، پ چکیده کاملدر این پژوهش مزیت نسبی و شاخص های حمایتی محصولات اساسی زراعی در سطح استان اصفهان برای سال زراعی 1389-1388 با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی(Pam)محاسبه شد. محصولات مورد مطالعه عبارت از گندم آبی و دیم، جو آبی و دیم، عدس آبی و دیم، نخود آبی و دیم،ذرت دانه ای، آفتابگردان، پنبه، چغندر قند و هندوانه آبی میباشند. نتایج مطالعهی حاضردر خصوص شاخص مزیت نسبی(DRC) محصولات زراعی نشان داد که استان اصفهان در تولید محصولات گندم آبی و دیم، جو آبی، ذرت دانهای آبی، نخود دیم، عدس آبی، آفتابگردان آبی، چغندر قند و هندوانه آبی دارای مزیت نسبی است و سایر محصولات فاقد مزیت نسبی هستند. بررسی شاخص حمایت اسمی محصول(NPC) که گویای نسبت درآمد در قیمت بازاری بر قیمت سایهای میباشد، برای محصولات گندم آبی و دیم، جو آبی و دیم، ذرت دانه ای، نخود دیم، آفتابگردان آبی کوچکتر از یک و برای بقیه بزرگتر از یک میباشد. اگر NPC کوچکتر از یک باشد، نشاندهندهی این موضوع است که قیمت بازاری محصول کمتر از قیمت سایهای آن است. به عبارت دیگر سیاستهای دولت باعث شده قیمت این محصولات در داخل کشور کمتر از قیمت مرزی در نرخ سایه ای ارز باشد که نشان از اعمال مالیات ضمنی بر تولیدکنندگان این محصولات دارد. شاخص حمایت اسمی از نهاده که نشاندهندهی نسبت هزینهی نهادههای قابل تجارت در قیمت بازاری به هزینهی نهادههای قابل تجارت در قیمت سایهای میباشد. در مورد محصولات گندم آبی، جو آبی و دیم، ذرت دانهای، نخود آبی، پنبه و چغندر قند کمتر از یک محاسبه شده که حاکی از آن است که زارعین در خصوص نهادههای قابل تجارت مورد حمایت قرار گرفتهاند. بهطورکلی نرخ حمایت مؤثر که نشاندهندهی ارزش افزوده در قیمت بازاری به ارزش افزوده به قیمت سایهای میباشد، نیز برای گندم دیم، جو آبی، جو دیم، نخود دیم، آفتابگردان کوچکتر از یک محاسبه شده که نشاندهندهی عدم حمایت مؤثر دولت از تولیدکنندگان این محصولات و اخذ مالیات میباشد. طبقهبندیJEL:C22، D51، D81، Q14 پرونده مقاله