تأثیر بنتونیت سدیم، دیواره‌ سلولی مخمر و اسید هیومیک در کاهش اثرات آفلاتوکسین بر آسیب‌بافتی کلیه و فراسنجه‌های خونی در جوجه‌های گوشتی

محورهای موضوعی : آسیب شناسی درمانگاهی دامپزشکی

حسن قهری ¹ (استادیار گروه بهداشت، تغذیه و آبزیان، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه، ارومیه، ایران)
امیرحسین سلیمان‌نژاد ² (دانش‌آموخته دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه، ارومیه، ایران)
داریوش مهاجری ³ (دانشیار گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران)
افشین ذاکری ⁴ (استادیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران)

تاریخ دریافت : 1388/07/10 تاریخ پذیرش : 1389/11/26 تاریخ انتشار : 1389/09/01

کلید واژه: جوجه‌های گوشتی, آفلاتوکسین, کلیه, فراسنجه‌های خونی, ‌ جاذب سموم قارچی,

چکیده مقاله :

هدف از انجام این آزمایش بررسی تغییرات آسیب‌شناختی کلیه و فراسنجه‌های خونی مرتبط با آن در جوجه‌های گوشتی تغذیه شده با جیره‌ حاوی سطوح پایین آفلاتوکسین و مواد جاذب سموم قارچی بود. این آزمایش از سن 7 روزگی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 9 تیمار آزمایشی و چهار تکرار و با در نظر گرفتن دوازده قطعه جوجه در هر واحد آزمایشی جمعاً روی 432 قطعه جوجه‌ گوشتی انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل: 1) جیره‌ شاهد، 2) جیره‌ حاوی آفلاتوکسین، تیمارهای شماره 3 تا 7 ) به ترتیب، جیره‌های حاوی آفلاتوکسین به‌اضافه‌ 2/0، 4/0، 6/0، 8/0 و 0/1 درصد اسید هیومیک، 8 و 9) به ترتیب جیره‌ حاوی آفلاتوکسین همراه با 5/0 درصد بنتونیت سدیم و 1/0 درصد دیواره‌ سلولی مخمر بود. در سن 35 روزگی نمونه‌ خونی اخذ و جهت تعیین میزان کلسیم، فسفر، ازت اوره‌ای و کراتینین مورد آزمایش قرار گرفت. همچنین از هر تیمار آزمایشی، 12 قطعه به‌طور تصادفی انتخاب و جهت انجام آزمایشات آسیب‌شناختی مورد استفاده قرار گرفتند. جوجه‌های تغذیه شده با جیره‌ حاوی ppb254 آفلاتوکسین، ضایعات کلیوی مشخصی را در مقایسه با گروه شاهد نشان دادند. نتایج آزمایش به ترتیب بیانگر کاهش و افزایش معنی‌دار (01/0p<) در میزان ازت اوره‌ای و فسفر خون در جوجه‌های تغذیه شده با جیر‌ه‌ حاوی آفلاتوکسین (ppb254) می‌باشد. افزودن اسید هیومیک و دیواره‌ سلولی مخمر سبب کاهش اثرات جیره آلوده با آفلاتوکسین بر میزان فراسنجه‌های سرم خون و ضایعات آسیب‌شناختی کلیه گردید. نتایج این آزمایش بیانگر تأثیر جیره‌ حاوی ppb254 آفلاتوکسین بر ضایعات آسیب‌شناختی و بیوشیمیایی سرم خون بوده و استفاده از دیواره سلولی مخمر و اسید هیومیک می‌تواند سبب کاهش اثرات مذکور در جوجه‌های گوشتی گردد.

چکیده انگلیسی:

This study was conducted to evaluate the renal pathological changes and serum biochemical parameters in broilers fed a diet containing low-levels (254 ppb) of aflatoxin (AF) and adsorbents until 35 days of age. Seven-day-old male broilers were randomly assigned to one of the nine dietary treatments with four replicates of 12 chicks each. Treatments were: 1) control; 2) naturally AF contaminated diet (NCD); 3,4,5,6 and 7) NCD supplemented with 0.2%, 0.4%, 0.6%, 0.8% and 1%, humic acid (HA) respectively; 8 and 9) NCD supplemented with 0.5% sodium bentonite (SB) and 0.1% esterified glucomannan (E-GM), respectively. Blood samples were taken on the 35th day of the study and the phosphorus, calcium, urea nitrogen (BUN), and creatinine levels in serum were analyzed. When the chicks reached 35 days of age, the feeding trial was terminated and 12 broilers from each treatment were selected at random and were killed for pathological examination. Microscopically, the kidney in chickens fed diet containing 254ppb AF showed significant lesions, compared to control. At the end of the study, it was determined that aflatoxin caused a decrease in BUN and an increase in phosphorous levels. The addition of HA and E-GM to NCD decreased both the alterations of serum biochemical parameters and the severity of lesions in the kidney. These results clearly demonstrated that histological lesions and serum biochemical changes were observed in chickens fed a diet containing 254ppb AF and that addition of dietary E-GM and HA is effective in counteracting the toxic effects of naturally contaminated feed with mycotoxins.

منابع و مأخذ:

1- Afzali, N. and Devegowda, G. 1999. Ability of modified mannanoligosaccharide to counteract aflatoxicosis in broiler breeder hens. J. Poult. Sci. 78(1):228-229.

2- Aravind, K.L., Patil, V.S., Devegowda, G., Umakantha, B. and Ganpule, S.P. 2003. Efficacy of esterified glucomannan to counteract mycotoxicosis in naturally contaminated feed on performance and serum biochemical and hematological parameters in broilers. J. Poult. Sci. 82:571-576.

3- Association of Official Analytical Chemists (AOAC). 1995. Official Methods of Analysis. 6th ed. AOAC. Washington, DC. J. Poult. Sci. 82:571-576.

4- Bailey, R.H., Kubena, L.F., Harvey, R.B., Buckley, S.A. and Rottinghaus, G.E. 1998. Efficacy of various inorganic sorbents to reduce the toxicity of aflatoxin and T-2 toxin in broiler chickens. Poult. Sci. 77:1630-1632.

5- Dafalla, R., Hassan, Y.M. and Adam, S.E. 1987. Fatty and hemorrhagic liver and kidney syndrome in breeding hens caused by aflatoxin B₁ and heat stress in the Sudan. Vet. Hum. Toxicol. 29:252-254.

6- Espada, Y., Domingo, M., Gomez, J. and Calvo, M.A. 1992. Pathological lesions following an experimental intoxication with aflatoxin B₁ in broiler chickens. Vet. Res. Sci. 53:275-279.

7- Glahn, R.P., Beers, K.W., Bottje, W.G., Wideman, R.F., Huff, W.E. and Thomas, W. 1991. Aflatoxicosis alters avian renal function, calcium and vitamin D metabolism. J. Toxicol Environ. Health. 34:309-321.

8- Glahn, R.P. 1993. Mycotoxins and the avian kidney. Assessment of physiological function. World Poultry Sci J. 49: 242-249.

9- Islam, K.M.S., Schuhmacher, A. and Gropp, J.M. 2005. Humic acid substances in animal agriculture. P.J.N. 4:126-134.

10- Jansen van Rensburg, C., Van Rensburg, C.E.J., Van Ryssen, J.B.J., Casey, N.H. and Rottinghaus, N.H. 2006. In vitro and in vivo assessment of humic acid as an aflatoxin binder in broiler chickens. Poult. Sci. 85:1576-1583.

11- Kececi, T., Oguz, H., Kurtoglu, V. and Demet, O. 1998. Effect of polyvinylpolypyrrolidone, synthetic zeolite and bentonite on serum biochemical and hematological characters of broiler chickens during aflatoxicosis. Brit Poultry Sci. 39: 452-458.

12- Kokhan, E., Dine, E., Mehmet, A., Fatma, S. and Levent, A. 2005. Effect of dietary aflatoxin and sodium bentonite on some hormones in broiler chickens. Bull. Vet. Lnst Pulawy. 49:93-96.

13- National Research Council. 1994. Nutrient Requirements of Poultry. 9th rev. ed. Natl. Acad. Press, Washington, DC.

14- Ramos, A.J., Fink- Gremmels, J. and Hernandez, E. 1996. Prevention of toxic effects of mycotoxins by means of nonnutritive adsorbent compounds. J Food Protect. 59(6):631-641.

15- Romer, T.R. 1975. Screening method for the detection of aflatoxins in mixed feed and other agricultural commodities with subsequent confirmation and quantitative measurement of aflatoxins in positive samples. J Assoc Off Ana Chem. 58: 500-506.

16- SAS Institute. 2004. SAS(r) User’s Guide. Statistics. Version 9.1 ed. SAS Institute Inc. Cary. NC.

17- Whitlow, L.W. and Hagler, W.M. 2002. Mycotoxins in feeds. Feedstuffs. 74:10-11.

18- Younus, M. 1994. Mycosis and Mycotoxicosis. Poultry International. Oct. p:24-27.