بررسی غلظت آرسنیک در ماهی‌های شوریده (Otolithes ruber) و کفشک (Psettodes erumei) عرضه شده در بازار اصفهان به روش اسپکترومتری جذب اتمی

محورهای موضوعی : علوم و صنایع غذایی

ابراهیم رحیمی ¹ , امیر شاکریان ² , مهدی رئیسی ³ , الهه کاظمی خیرآبادی ⁴ , اسماء بهزاد نیا ⁵

1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد، دانشکده دامپزشکی، گروه بهداشت مواد غذایی و آبزیان، شهرکرد، ایران
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد، دانشکده دامپزشکی، گروه بهداشت مواد غذایی و آبزیان، شهرکرد، ایران
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد، دانشکده دامپزشکی، گروه بهداشت مواد غذایی و آبزیان، شهرکرد، ایران
4 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد، دانشکده کشاورزی، شهرکرد، ایران
5 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد، دانشکده کشاورزی، شهرکرد، ایران

تاریخ دریافت : 1390/03/31 تاریخ پذیرش : 1390/08/28 تاریخ انتشار : 1390/09/01

کلید واژه: ماهی, فلزات سنگین, آرسنیک, اسپکترومتری جذب اتمی,

چکیده مقاله :

آلودگی ماهی و فرآورده های دریایی به فلزات سنگین به علت خطرات بالقوه که برای مصرف کنندگان ماهیان آلوده به همراه دارد توجه زیادی را به خود جلب کرده است. این مطالعه با هدف تعیین میزان غلظت آرسنیک در دو نمونه ماهی شامل شوریده و کفشک عرضه شده در شهر اصفهان انجام شد. در این مطالعه غلظت آرسنیک در دو گونه متفاوت ماهی توزیع شده در شهرستان اصفهان به روش اسپکترومتری جذب اتمی کوره مجهز به سیستم هیدرید طی اردیبهشت تا دیماه 1389 اندازه گیری شد. در مجموع 42 نمونه ماهی شامل 28 نمونه ماهی شوریده و 14 نمونه کفشک ماهی مورد آزمایش قرار گرفت. میزان غلظت آرسنیک در نمونه های ماهی مطالعه شده در محدوده مابین11 تا 98 میکروگرم در کیلوگرم بوده است و میزان آن در گوشت ماهی شوریده 11 تا 56 و در کفشک ماهی 32 تا 98 میکروگرم در کیلوگرم بدست آمد.غلظت آرسنیک نمونه ها پایین تر از حد مجاز قابل قبول سازمان بهداشت جهانی بود.نتایج این مطالعه بیانگر آن است که غلظت آرسنیک نمونه های مورد مطالعه بالاتر از حد قابل دریافت نیست.

چکیده انگلیسی:

  Heavy metal contaminants in fish are of particular interest because of their potential risk to human. This study was undertaken to determine the levels of arsenic in two fish type including tiger tooth croaker and Indian halibut  in Esfahan. A total of 42 fish samples including 28 tiger tooth croaker (Otolithes ruber) and 14 Indian halibut (Psettodes erumei) were collected from retails of Esfahan from May 2010 to January 2011. For detection of arsenic contamination, the edible muscles of  fish samples were analyzed by hydride generation atomic absorption spectrophotometer. The arsenic contamination in fish samples were found to be in the range of 11 to 98 µg/kg. Concentration of arsenic in tiger tooth croaker and Indian halibut was 11-56 and 32-98 µg/kg, respectively. Arsenic concentrations were below the limit was acceptable to the World Health Organization. According to the results, the concentration of arsenic did not exceed the maximum acceptable intake limit.  

منابع و مأخذ:

• Attar, K.M., Elfaer, M.Z., Rawdah, T.N. and Tawabini, B.S. (1992). Levels of arsenic in fish from the Arabian Gulf. Marine Pollution Bulletin, 24: 94-97.


• Burger, J. and Gochfeld, M. (2005). Heavy metals in commercial fish in New Jersey. Environmental Research, 99: 403-412.


• Connel, J.J. (1990). Control of fish quality. 3^th Edition, Fishing News Books, Ltd., London, England, pp. 227.


• Emami Khansari, F., Ghazi-Khansari, M. and Abdollahi, M. (2005). Heavy metals content of canned tuna fish. Food Chemistry, 93: 293-296.


• Edmont, J.S. and Francesconi, K.A. (1993). Arsenic in seafoods: human health aspects and regulations. Marine Pollution, 26: 665-674.


• Food Standards Agency (2004). 2000 Total Diet Study of twelve elements-Aluminium, Arsenic, Cadmium, Copper, Lead, Manganese, Mercury, Nickel, Selenium, Tin and Zinc. Food Surveillance Information Sheet (FSIS), 48/04.


• Gawlik, B., Druges, M., Bianchi, M., Bortoli, A., Kettrup, A. and Muntau, H. (1997). Tuna fish (T-30)-A new proficiency testing material for the determination of As and Hg in seafood. Fresenius' Journal of Analytical Chemistry, 358: 441-445.


• Islam, M.M., Bang, S., Kim, K.W., Ahmed, M.K. and Jannat, M. (2010). Heavy Metals in Frozen and Canned Marine Fish of Korea. Journal of Scientific Research, 2: 549-557.


• Institute of Medicine (2003). Dietary Reference Intakes: Applications in Dietary Planning. Subcommittee on Interpretation and Uses of Dietary Reference Intakes and the Standing Committee on the Scientific Evaluation of Dietary Reference Intakes. Institute of Medicine of the National Academies, The National Academies Press, Washington, DC, pp. 248.


• Kerdthep, P., Tongyonk, L. and Rojanapantip, L. (2009). Concentrations of cadmium and arsenic in seafood from Muang district, Rayong province. Journal of Health Research, 23: 179-184.


• Occupational Safety and Health Administration (2004). Toxic metals, occupational safety and health administration. US Department of Labor, 200 Constitution Avenue, NW, Washington, DC, available at: http://www.osha.gov.


• Peshut, P.J., Morrison, R.J. and Brooks, B.A. (2008). Arsenic speciation in marine fish and shellfish from American Samoa. Chemosphere, 71(3): 484-92.


• Raissy, M., Rahimi, E., Ansari, M. and Ebadi, A.G. (2010). Determination of mercury and arsenic levels in fish caught in the Beheshtabad River, Chaharmahal and Bakhtiari Province, Iran. Toxicological and Environmental Chemistry, 92: 1627-1631. 


• Sloth, J.J., Julshamn, K. and Lundebye, A.K. (2005). Total arsenic and inorganic arsenic content in Norwegian fish feed products. Aquaculture Nutrition, 11: 61- 66.


• Soegianto, A. and Hamami, D. (2007). Trace metal concentrations in shrimp and fish collected from Gresik costal waters. Science Asia, 33: 235-238.


• Svobodova, Z., aelechovska, O., Machova, J. and Randak, T. (2002). Content of arsenic in market–ready Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss). Acta Veterinaria Brno, 71: 361-367.


• Yilmaz, A.B. and Yilmaz, L. (2007). Influnce of sex and seasons on levels of heavy metals in tissues of green tiger shrimp (Penaeus semisulcatus de Hann, 1844). Food Chemistry, 101: 1664-1669.