گزارش مقدماتی بررسی باستان‌شناسی حوضه آبگیر سد تالوار (بیجار)

محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخ

حامد وحدتی‌نسب ¹ , محمود حیدریان ²

1 - استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
2 - دانشجوی دکتری باستان‌شناسی پیش از تاریخ، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/04/22 تاریخ پذیرش : 1402/04/22 تاریخ انتشار : 1388/12/01

کلید واژه: زاگرس, بررسی باستان‌شناختی, محوطه‌های باستانی, مس‌سنگی, تالوار,

چکیده مقاله :

پروژه بررسی حوزه آبگیر سد تالوار با هدف شناسایی و نجات بخشی محوطه‌هایی که در حوزه آبگیر سد قرار دارند؛ در پائیز و زمستان سال ۱۳۸۶ تعریف و اجرا شد. بررسی مزبور به صورت پیمایشی فشرده در محدوده حوزه آبگیر سد انجام گرفت و حاصل آن شناسایی ۱۷ محوطة باستانی از دوران مس‌سنگی تا دوره‌های متأخر اسلامی بود. تاریخگذاری محوطه‌ها بر اساس گونه‌شناسی و مطالعات مقایسه‌ای مجموعه‌های سطحی گردآوری شده انجام شد. محوطه‌های باستانی شناسایی شده در قالب سه گروه کلی پیش از تاریخی، تاریخی و اسلامی طبقه‌بندی گردیدند. قدیمی‌ترین یافته‌های بررسی، آثار سفالی معرف فرهنگ مس‌سنگی شناخته شده در منطقه‌اند. پس از این مرحله، آثار محدودی از عصر مفرغ جدید و عصر آهن قابل مشاهده‌اند. منطقه با یک وقفه کوتاه روبرو شده تا این‌که بار دیگر زندگی در دوره تاریخی در آن به جریان افتاد و از این دوره تا دوره اسلامی شواهدی از وجود زندگی جوامع انسانی در آن به وفور مشاهده می‌شود. مقاله مذکور ابتدا به معرفی محوطه‌های مهم شناسایی شده در حوزه سد پرداخته و در ادامه با توجه به آثار سفالی به‌دست آمده، فرهنگ‌ها و تداوم سنت‌های سفالی حوزه سد را مورد مطالعه قرار خواهد داد.

چکیده انگلیسی:

The Talvar dam archaeological project was conducted on March 2008 in order to evaluate the archaeological potentials of the regions affected by the industrial constructions. Intensive walking survey of the region has revealed seventeen new sites, which encompass a relatively wide temporal range from Chalcolithic to the Islamic periods. However, there exists a noticeable gap between the Iron Age and historical periods. The distribution of the sites and their positions compare to the Talvar River indicate that this river has played an important role for the populations who used to live in this geographical region during the prehistoric and historic times.