بررسی تطبیقی نظرگاههای هجویری و غزالی در باب «رؤیت»(بر اساس دو متنِ کشف المحجوب و سوانح العشاق)
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
مهین پناهی
1
(
دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه الزهراء
)
طاهره کریمی
2
(
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهراء
)
کلید واژه: دلالت معنایی, هجویری, جمال, کشف المحجوب, سوانح العشاق رؤیت, احمد غزالی,
چکیده مقاله :
ابوالحسن علی بن عثمان هجویری (درگذشته حدود 470 ق) و احمد غزالی (درگذشته 520 ق) هر دو از یک دستگاه فکری برآمده و هر دو جزو خانواده اشاعرهاند. اما خاستگاه معرفتی آن دو از یکدیگر متمایز شده است. از اینرو، قلمرو دلالتِ معنا و کارکرد زبان در آثار ایشان- کشفالمحجوب و سوانحالعشاق- متفاوت است. «رؤیت» واژهای کلامی و کلیدی در کشفالمحجوب است که با ورود به گفتمان عرفانیِ غزالی در پوشش استعاری «جمال» در میآید و انتقال از واقعیت به استعاره و از تکمعنایی به چند معنایی صورت میگیرد. هجویری آشکارا و عریان به بحث رؤیت میپردازد اما غزالی از کارکردهای استعاری رؤیت بهره میگیرد: جمال و خوشههای تصویری مرتبط با آن یعنی انسان، دل، آفتاب، آینه و جز آن. در این مقاله، به دیدگاههای این دو عارف در بابِ «رؤیت» و سبکِ بازتاب آن در دو متنِ کشفالمحجوب و سوانحالعشاق پرداخته میشود
Abu-Hasan Ali Ibn Othmaan Hojwiri (470) and Ahmad Ghazzaali (520), both arose from the same intellectual system and were both from the 'Ash'ari family. But their origins of consciousness are distinguished from each other. Thus, the territory of semantic implications and language use are different in their works – Kashf Al-Mahjub (the discovery of the Veiled) and Sawaaneh Al-Oshshaq (the Resumes of the Lovers). Ro'yat or Observation is a key and verbal term in Kashf Al-Mahjub which went under the metaphoric veil of Jamaal (beauty) by entering into Ghazzaali's spiritual discourse; and the transfer happened from reality to metaphor and from one-meaning to poly-meaning. Hojwiri discusses Observation clearly and barely, but Ghazzaali takes advantages from metaphoric use of Observation: Jamaal and visual cluster in it; that is, man, heart, sun, mirror etc. This paper deals with these two mystics' point of views about Observation and the style of which is reflected in the two texts-- KashfAlmahjuband Sawaaneh Al-Oshshaaq
