خوانش زبان صناعی «نی نامه» مثنوی مولوی بر مبنای الگوی «قرائت تنگاتنگ» سلینا کوش
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی
عبدالحمید امانی
1
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.)
عبّاس محمدیان
2
(دانشیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.)
مهیار علوی مقدم
3
(دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.)
احمد خواجه ایم
4
(استادیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.)
کلید واژه: مثنوی, «نی‌نامه», الگوی قرائت تنگاتنگ, خوانش زبان صناعی, سلینا کوش,
چکیده مقاله :
هدف این پژوهش، خوانش زبان صناعی نی نامه مثنوی مولوی بر مبنای الگوی قرائت تنگاتنگ سلینا کوش است. رویکردی که افزون بر تفسیر جزئیات زبانی و روابط متقابل آن ها، تحلیل متغیّرهای دیگری همچون بافتار، بینامتنیت، روایت و ژانر متن را نیز ضروری می شمارد. این مقاله، به شیوۀ توصیفی- تحلیلی می کوشد به این پرسش‌ها پاسخ دهد که راهبرد شاعر در به کارگیری زبان صناعی در نی نامه مثنوی چیست؟ و کارکرد هریک از صناعات در تحقّق اهداف این متن و انسجام کلّی آن چگونه است؟ نتایج نشان می دهد که صناعات به کار رفته در نی نامه طی یک فرایند منسجم، در دو گروه کلّی جای می گیرند:1) مرتبط با بشنو؛ 2) مرتبط با نی. گروه نخست با افزایش موسیقی کلام، مخاطب را به شنیدن ترغیب می کند؛ اصل وحدت در کثرت و فناپذیری جهان اضداد را به نمایش می گذارد و گروه دوم، جلوه هایی از از خودتهی‌شدن، هرولۀ روح آدمی برای رهایی از قفس تن، مجازی بودن دنیای ما، غیر قابل درک بودن عشق و غیره را.
The aim of this study is to read the figurative language of Mathnavi Mowlavi's "Neynameh" based­ on Celena Kusch's "close reading" method. An approach that in addition to interpreting linguistic details and their interrelationships also requires the analysis of other variables such as context, intertextuality, narrative and text genre. This article tries to answer these questions in a descriptive-analytical way. What is the poet's strategy in using figurative language in Mathnavi's "Neynameh"? What is the function of each figurative in achieving the goals of this text and its overall coherence? The results prove that the figures used in Neynameh fall into two general groups during a coherent process: 1) related to "Beshnow"; 2) related to "Ney"; the first group, with increasing music, urges the audience to "listen"; demonstrates the principle of unity in plurality; and the second group, manifestations of self- empty, the struggle of the soul for freedom from the cage, the virtual of our world; The being incomprehensible of love and so on.
کتاب‌ها
احمدی، بابک (1392) از نشانه‌های تصویری تا متن، تهران: مرکز.
اسلامی ندوشن، محمّد علی (1390) داستان داستان‌ها، تهران: شرکت سهامی انتشار.
حافظ، خواجه شمس‌الدین محمّد (1362) دیوان حافظ، جلد 1، تصحیح و توضیح: پرویز ناتل خانلری، تهران: خوارزمی.
خالقی، روح‌الله (1381) سرگذشت موسیقی ایران، 3 جلد، تهران: موسسة فرهنگی هنری ماهور.
دهخدا، علی‌اکبر (1372-1373) لغت‌نامۀ دهخدا، زیر نظر محمّد معین و سیّدجعفر سجّادی، تهران: دانشگاه تهران.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1386) سرّ نی: نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی، جلد 1، تهران: علمی.
ستایشگر، مهدی (1384) رباب رومی: گشتی در رفتار و آثار موسیقایی جمال‌آفرین جلال‌الدین محمد مولوی، جلد 2، تهران: شرکت تعاونی کارآفرینان فرهنگ و هنر.
سنایی غزنوی، مجدودبن آدم (1383) حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه، تصحیح مدرّس رضوی، تهران: دانشگاه تهران.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1371) شاعر آینه‌ها، تهران: آگاه.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1376) موسیقی شعر، تهران: آگه.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1375) صور خیال در شعر فارسی، تهران: آگاه.
عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر (1375) قابوس‌نامه، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: علمی و فرهنگی.
فالک، جولیا اس (1372) زبان‌شناسی و زبان؛ بررسی مفاهیم بنیادی زبان‌شناسی، ترجمۀ خسرو غلامعلی‌زاده، مشهد: آستان قدس رضوی.
فرشیدورد، خسرو (1373) دربارۀ ادبیات و نقد ادبی، جلد 2، تهران: امیرکبیر.
فروزانفر، بدیعالزمان (1373) شرح مثنوی شریف، دفتر اول، تهران: علمی و فرهنگی.
کلیگز، مری (1388) درسنامۀ نظریۀ ادبی، ترجمۀ جلال سخنور و همکاران، تهران: اختران.
کوش، سلینا (1396) اصول و مبانی تحلیل متون ادبی، ترجمة حسین پاینده، تهران: مروارید.
گولپینارلی، عبدالباقی (1374) نثر و شرح مثنوی شریف، جلد اوّل (دفتر اوّل و دوم)، ترجمه و توضیح توفیق هـ . سبحانی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مولوی، جلال‌الدین محمّد (1363) دیوان کبیر، 9 جلد، با تصحیح و حواشی بدیعالزمان فروزانفر، تهران: امیرکبیر.
مولوی، جلال‌الدین محمّد (1363) کلیّات شمس، 10 جلد، با تصحیح و حواشی بدیعالزمان فروزانفر، تهران: امیرکبیر.
مولوی، جلال‌الدین محمّد (1384) مثنوی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی رومی، مقدّمه، تحلیل، تصحیح، توضیح و فهرست‌ها محمّد استعلامی، تهران: سخن.
وحیدیان کامیار، تقی (1392) بدیع، تهران: دوستان.
ولک، رنه ووارن، آوستن (1373) نظریّۀ ادبیّات، ترجمۀ ضیاء موحّد و پرویز مهاجر، تهران: علمی و فرهنگی.
همایی، جلال‌الدین (1374) معانی و بیان، به کوشش ماهدخت بانو همایی، تهران: نشر هما.
همایی، جلال‌الدین (1375) فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: نشر هما.
مقالات
جعفری، علیرضا. (1389). دیدن یا شنیدن، مسئله این است: نگاهی به جایگاه چشم و گوش در شعر و ادبیّات. نقد زبان و ادبیّات خارجی، 3(5)، 47-23.
فتوحی رودمعجنی، محمود (1387). ساخت‌شکنی بلاغی: نقش صناعات بلاغی در شکست و واسازی متن. نقد ادبی، 1(3)، 135-109..dor:20.1001.1.20080360.1387.1.3.4.4
منابع لاتین
Abrams, M. H. & Harpham, Geoffrey Galt (2020) A Glossary of Literary Terms, Wadsworth Cengage Learning.
_||_Books
Ahmadi, Babak (2012) from visual signs to text, Tehran: Marzen.
Dehkhoda, Ali-Akbar (1993-1994) Dehkhoda dictionary, under the supervision of Mohammad Moeen and Seyyedjafar Sajjadi, Tehran: University of Tehran.
Eslami Nadushan, Mohammad Ali (2012) Tales of Tales, Tehran: Publishing Company.
Falk, Julia S. (1993) Linguistics and language; Examining the fundamental concepts of linguistics, translated by Khosro Gholam Alizadeh, Mashhad: Astan Quds Razavi.
Farshidvard, Khosrow (1994) on literature and literary criticism, volume 2, Tehran: Amirkabir.
Forozanfar, Badi-al-Zaman (1994) Commentary on Masnavi Sharif, First Book, Tehran: Scientific and Cultural.
Gulpinarli, Abdul Baqi (1995) Prose and Commentary of Masnavi Sharif, Volume I (Books I and II), translation and explanation by Tawfiq H. Sobhani, Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance.
Hafez, Khaje Shamsuddin Mohammad (1983) Diwan Hafez, volume 1, correction and explanation: Parviz Natal Khanlari, Tehran: Khwarazmi.
Homaei, Jalaluddin (1995) Meanings and expressions, by the efforts of Mahdekht Bano Homaei, Tehran: Homa publishing.
Homaei, Jalaluddin (1996) Rhetorical Techniques and Literary Industries, Tehran: Homa Publishing.
Khaleghi, Ruhollah (2002) History of Iranian Music, 3 volumes, Tehran: Mahor Cultural Institute.
Kikavus Ibn Eskander's "Elementary Elements" (1996) Qaboosnameh, edited by Gholamhossein Yousefi, Tehran: Scientific and Cultural.
Kligz, Mary (2009) in the book of literary theory, translated by Jalal Sokhnoor et al., Tehran: Akhtran.
Kosh, Selina (2016) Principles and basics of literary text analysis, translated by Hossein Payandeh, Tehran: Marvarid.
Maulvi, Jalaluddin Mohammad (1984) Kalliat Shams, 10 volumes, with corrections and margins by Badi al-Zaman Forozanfar, Tehran: Amir Kabir.
Maulvi, Jalaluddin Muhammad (2004) Masnavi of Maulana Jalaluddin Muhammad Balkhi-Rumi, introduction, analysis, correction, explanation and lists, Mohammad Istilami, Tehran: Sokhn.
Molavi, Jalaluddin Mohammad (1984) Diwan Kabir, 9 volumes, with corrections and margins by Badi al-Zaman Forozanfar, Tehran: Amir Kabir.
Sanai Ghaznavi, Majdod Bin Adam (2013) Hadiqa al-Haqiqah and Sharia al-Tariqah, edited by Madras Razavi, Tehran: University of Tehran.
Satishgar, Mehdi (2004) Rabab Rumi: A tour of the behavior and musical works of Jamal-Afrin Jalal-al-Din-Mohammed Molavi, Volume 2, Tehran: Culture and Art Entrepreneurs Cooperative Company.
Shafi'i Kodkani, Mohammad Reza (1992) Poet of Mirrors, Tehran: Aghaz.
Shafi'i Kodkani, Mohammad Reza (1997) Poetry Music, Tehran: Age.
Shafii Kodkani, Mohammad Reza. (1996) Imaginary images in Persian poetry, Tehran: Aghaz.
Vahidian Kamiyar, Taghi (2012) Badie, Tehran: Dostan.
Volk, Rene and Warren, Austin (1994) Literary Theory, translated by Zia Mohad and Parviz Mohajer, Tehran: Scientific and Cultural.
Zarin Koob, Abdul Hossein (2007) Sarnei: Criticism and Analytical and Comparative Commentary of Masnavi, Volume 1, Tehran: Scientific.
Articles
Fatuhi Roudmajni, Mahmoud. (2008). Rhetorical deconstruction: the role of rhetorical arts in breaking and deconstructing the text. Literary Review, 1(3), 135-109.dor:20.1001.1.20080360.1387.1.3.4.4.
Jafari, Alireza. (2010). To see or to hear, this is the issue: a look at the place of eyes and ears in poetry and literature. Criticism of Foreign Language and Literature, 3(5), 23-47.
Latin References
Abrams, M. H. & Harpham, Geoffrey Galt (2020) A Glossary of Literary Terms, Wadsworth Cengage Learning.
