نقش زودخندانی در آلودگی میوه پسته به گونه‌های آسپرژیلوسو آفلاتوکسین در استان کرمان

محورهای موضوعی : میکروبیولوژی مواد غذایی

سیدرضا فانی ¹ , محمد مرادی ² , علی تاج آبادی پور ³ , رزا درگاهی ⁴ , منصوره میرابوالفتحی ⁵

1 - کارشناس ارشد بخش گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد، یزد، ایران
2 - استادیار پژوهش مؤسسه تحقیقات پسته کشور، رفسنجان، ایران
3 - مربی پژوهش مؤسسه تحقیقات پسته کشور، رفسنجان، ایران
4 - کارشناس ارشد مؤسسه تحقیقات پسته کشور، رفسنجان، ایران
5 - استاد پژوهش بخش تحقیقات بیماری های گیاهی، مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهران

تاریخ دریافت : 1392/09/02 تاریخ پذیرش : 1392/10/15 تاریخ انتشار : 1393/04/01

کلید واژه: ایمنی غذایی, آفلاتوکسین, آسپرژیلوس, پسته, فرآوری, زودخندانی,

چکیده مقاله :

مقدمه: پسته‌های زودخندان از مهم ترین منابع آلودگی پسته به آفلاتوکسین در باغ و مراحل فرآوری این محصول به شمار می‌روند. در این پژوهش ویژگی‌های مختلف پسته‌های ترک‌خورده و میزان آلودگی آنها به قارچ‌ها و آفلاتوکسین مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روش ها: ویژگی‌های مختلف پسته‌های زودخندان شامل خصوصیات ظاهری، آلودگیبه قارچ‌های گروه ‌AspergillusflavusوA. niger و مقدار آفلاتوکسین با روش‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشات روی سه رقم تجاری پسته شامل اوحدی، کله قوچی و احمد آقایی از دو باغ مختلف انجام گرفت و نتایج حاصل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با استفاده از نرم افزار Mstatc تجزیه و تحلیل آماری شد. یافته‌ها:از نظر کلی بیشترین میزان آلودگی به گونه‌های مختلف قارچ آسپرژیلوس مربوط به پسته‌های زودخندان با پوست سبز خشک و نیمه‌خشک با دامنه تغییرات 1/4 تا 66/5% بود. پسته‌های زودخندان با پوست سبز خشک و نیمه‌خشک همچنین بیشترین فراوانی آلودگی به شب‌پره خرنوب (1/9-54/5%) و رنگ‌گیری پوست استخوانی (30-86%) و کمترین وزن مغز (0-0/3 گرم در دانه) را به خود اختصاص دادند. میوه‌های پسته زودخندان با پوست نرم رویی نیز سطوح مختلفی از آلودگی را نشان دادند که میزان آلودگی قارچی در آنها از 0/75 تا 10/3%، شب‌پره ‌خرنوب 1/5 تا 9/5% و میزان رنگ‌گیری 21/5 تا 44/1 متغیر بود.این موضوع نشان دهنده اهمیت پسته‌های زودخندان و زمان تشکیل آنها در ریسک آلودگی میوه پسته به آفلاتوکسین می‌باشد. آلودگی به شب‌پره‌خرنوب باعث افزایش سطوح آلودگی به‌ قارچ‌های گروه ‌ A. flavusوA. niger شده بود. آلودگی به قارچ‌ها، شب‌پره خرنوب و مورچه باعث کاهش وزن مغز میوه های پسته گردیده بود.نتایج نشان داد که پوست سبز پسته عاری از آفلاتوکسین‌ها می‌باشد، در حالی‌که پوست استخوانی و مغز حاوی سطوح متفاوت آفلاتوکسین‌ها بودند. مقایسه توانایی تولید آفلاتوکسین در جدایه‌ها مشخص نمود که 67 درصد جدایه‌ها تولید آفلاتوکسین های B1 و B2، 24 درصد تولید آفلاتوکسین B1 و 9 درصد قادر به تولید آفلاتوکسین نبودند. نتیجه‌گیری: استفاده از خصوصیات ظاهری و فیزیکی پسته‌های آلوده جهت جداسازی آنها در فرآوری و یا پس از آن می تواند در کاهش سطوح آلودگی پسته‌های فرآوری شده موثر واقع گردد. نتایج نشان دهنده ‌نقش کلیدی برداشت زودتر در کاهش سطوح آلودگی و مقدار آفلاتوکسین می‌باشد. حدود 95 و 5 درصد از آفلاتوکسین اندازه گیری شده به ترتیب مربوط به مغز و پوست استخوانی بود و برای اندازه‌گیری دقیق آفلاتوکسین بهتر است پوست استخوانی از سنجش‌های مربوطه حذف گردد.

چکیده انگلیسی:

Introduction: Early splitting Pistachio nuts in is one of the critical sources of aflatoxin contamination before and during harvest. In this research work physical characteristics,fungal, pest and aflatoxin contaminations were evaluated in early splitting pistachios.Materials and Methods: Physical characteristics, fungal contamination and aflatoxin content were assessed in pistachio nuts employing advanced methods. This study was carried-out using three varieties of commercial nuts consisted of Ohadi, Kalleghoochi and Ahmadaghaii.The data was analyzed in a randomized complete block design using Mstatc statistical analysis software.Results: The highest levels of Aspergillus infection was observed in early splitting pistachios with dry and semi-dry hull. These pistachios also had the highest levels of carob moth infestation and shell staining as well as low kernel weights. In early splitting pistachios with soft hull the fungal infection, carob moth and shell staining were 0.75-10.3%, 1.5- 9.5% and 21.5- 44.1% respectively. This indicates the critical effects of early splitting pistachios as well as the risk of aflatoxin formation. The results showed that the levels of Aspergillus infection are increased by the presence of carob moth and ants, while there was low kernel weight. Aflatoxin was not detected in pistachio with healthy hulls. On the other hand, shell and kernel of early splitting pistachios contain different levels of aflatoxins (P<0.05). Aspergillus flavus isolates was alike to produce 67% aflatoxins B1 and B2 and 24% aflatoxins B1 and 9% were nontoxigenic.Conclusion: Sorting out early splitting pistachios based on physical and appearance characteristics would reduce the levels of aflatoxins during or after processing. Early peaking is a critical factor to reduce fungal and aflatoxin contaminations. About 95% and 5% of aflatoxin contents were related to kernel and shell, respectively. Therefore, assessing the risk of contamination should be based on kernels.